Thất Nghiệp Là Một Vấn Đề Lớn Đối Với Chính Phủ Hiện Nay?

Thất nghiệp là một thách thức lớn mà chính phủ nào cũng phải đối mặt, và việc hiểu rõ về vấn đề này là rất quan trọng. Tại XETAIMYDINH.EDU.VN, chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết về tình hình thất nghiệp, nguyên nhân và các giải pháp tiềm năng, giúp bạn nắm bắt bức tranh toàn cảnh về thị trường lao động. Cùng tìm hiểu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến việc làm và những chính sách hỗ trợ người lao động.

1. Tại Sao Chính Phủ Thu Thập Thống Kê Về Thất Nghiệp?

Khi người lao động thất nghiệp, bản thân họ, gia đình và cả quốc gia đều chịu thiệt hại. Người lao động và gia đình mất đi thu nhập, quốc gia mất đi những hàng hóa và dịch vụ lẽ ra có thể được sản xuất. Thêm vào đó, sức mua của những người lao động này cũng biến mất, điều này có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp cho những người lao động khác.

Việc giải quyết vấn đề thất nghiệp đòi hỏi thông tin về mức độ và bản chất của vấn đề. Có bao nhiêu người đang thất nghiệp? Họ trở nên thất nghiệp như thế nào? Họ đã thất nghiệp bao lâu? Số lượng của họ đang tăng hay giảm? Họ là nam hay nữ? Họ trẻ hay già? Họ là người Kinh, hay người dân tộc thiểu số? Họ có trình độ học vấn như thế nào? Họ tập trung ở một khu vực nào của đất nước nhiều hơn những khu vực khác không?

Những thống kê này—cùng với các dữ liệu kinh tế khác—có thể được các nhà hoạch định chính sách sử dụng để xác định xem có nên thực hiện các biện pháp để tác động đến tiến trình tương lai của nền kinh tế hoặc để hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi tình trạng mất việc làm hay không. Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, việc thu thập và phân tích dữ liệu thất nghiệp giúp chính phủ đưa ra các quyết định chính sách kịp thời và hiệu quả, hỗ trợ người lao động và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

2. Các Thống Kê Đến Từ Đâu?

Hàng tháng, Tổng cục Thống kê công bố số lượng người có việc làm và người thất nghiệp trên toàn quốc, cùng với nhiều đặc điểm về họ. Những số liệu này, đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp—cho biết tỷ lệ phần trăm lực lượng lao động đang thất nghiệp—được giới truyền thông đưa tin rộng rãi.

Nhiều người cho rằng để có được những số liệu về thất nghiệp này, chính phủ sử dụng số lượng người nhận trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo các chương trình của chính phủ. Nhưng một số người vẫn không có việc làm khi hết thời hạn hưởng trợ cấp, và nhiều người khác không đủ điều kiện hoặc trì hoãn hoặc không bao giờ nộp đơn xin trợ cấp. Vì vậy, rõ ràng là thông tin BHTN không thể được sử dụng làm nguồn cung cấp thông tin đầy đủ về số lượng người thất nghiệp.

Những người khác cho rằng chính phủ đếm từng người thất nghiệp mỗi tháng. Để làm được điều này, mọi gia đình trong cả nước phải được liên hệ—giống như trong cuộc tổng điều tra dân số 10 năm một lần. Thủ tục này sẽ tốn quá nhiều chi phí và mất quá nhiều thời gian để tạo ra dữ liệu. Thêm vào đó, mọi người sẽ sớm cảm thấy mệt mỏi khi bị người điều tra dân số liên hệ mỗi tháng, năm này qua năm khác, để hỏi về các hoạt động liên quan đến công việc.

Vì hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp chỉ liên quan đến những người đã nộp đơn xin trợ cấp đó, và vì việc đếm từng người thất nghiệp mỗi tháng là không thực tế, chính phủ tiến hành một cuộc khảo sát hàng tháng gọi là Điều tra Lao động Việc làm (LĐVL) để đo lường mức độ thất nghiệp trong nước. Điều tra LĐVL đã được thực hiện ở Việt Nam hàng tháng kể từ năm 2005. Cuộc khảo sát đã được mở rộng và sửa đổi nhiều lần kể từ đó.

Có khoảng 45.000 hộ gia đình đủ điều kiện trong mẫu cho cuộc khảo sát này. Điều này tương đương với khoảng 90.000 cá nhân mỗi tháng, một mẫu lớn so với các cuộc khảo sát dư luận, thường chỉ bao gồm dưới 2.000 người. Mẫu LĐVL được chọn để đại diện cho toàn bộ dân số Việt Nam. Để chọn mẫu, tất cả các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương trong cả nước trước tiên được nhóm thành khoảng 63 khu vực địa lý (đơn vị lấy mẫu). Tổng cục Thống kê sau đó thiết kế và chọn một mẫu khoảng 300 trong số các khu vực địa lý này để đại diện cho từng tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Mẫu là một thiết kế dựa trên cấp tỉnh và phản ánh các khu vực thành thị và nông thôn, các loại khu công nghiệp và khu nông nghiệp khác nhau, và các bộ phận địa lý chính của từng tỉnh.

Hàng tháng, một phần tư số hộ gia đình trong mẫu được thay đổi, để không hộ gia đình nào được phỏng vấn quá 4 tháng liên tiếp. Sau khi một hộ gia đình được phỏng vấn trong 4 tháng liên tiếp, hộ đó rời khỏi mẫu trong 8 tháng, và sau đó lại được phỏng vấn trong cùng 4 tháng dương lịch một năm sau đó, trước khi rời khỏi mẫu vĩnh viễn. Kết quả là, khoảng 75% mẫu vẫn giữ nguyên từ tháng này sang tháng khác và 50% vẫn giữ nguyên từ năm này sang năm khác. Thủ tục này tăng cường độ tin cậy của các ước tính về sự thay đổi từ tháng này sang tháng khác và từ năm này sang năm khác trong dữ liệu.

Mỗi tháng, các nhân viên điều tra của Tổng cục Thống kê liên hệ với 45.000 hộ gia đình đủ điều kiện trong mẫu và hỏi về các hoạt động của lực lượng lao động (giữ việc và tìm việc) hoặc tình trạng ngoài lực lượng lao động của các thành viên trong các hộ gia đình này trong tuần tham chiếu của cuộc khảo sát (thường là tuần bao gồm ngày 15 của tháng). Đây là những cuộc phỏng vấn trực tiếp được thực hiện trực tiếp hoặc qua điện thoại. Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên của một hộ gia đình, người phỏng vấn của Tổng cục Thống kê chuẩn bị một danh sách các thành viên trong hộ gia đình, bao gồm các đặc điểm cá nhân chính như tuổi, giới tính, dân tộc, tình trạng hôn nhân, trình độ học vấn, v.v. Thông tin được thu thập bằng cách sử dụng một bảng câu hỏi trên máy tính.

Mỗi người được phân loại theo các hoạt động của họ trong tuần tham chiếu. Sau đó, các câu trả lời khảo sát được “trọng số hóa” hoặc điều chỉnh theo các ước tính dân số độc lập từ Tổng cục Thống kê. Việc trọng số hóa có tính đến tuổi, giới tính, dân tộc, và tỉnh thành cư trú của người đó, để các đặc điểm này được phản ánh theo tỷ lệ thích hợp trong các ước tính cuối cùng.

Một mẫu không phải là một cuộc đếm tổng thể, và cuộc khảo sát có thể không đưa ra các kết quả tương tự như kết quả thu được từ việc phỏng vấn toàn bộ dân số. Nhưng có 90 trên 100 cơ hội là ước tính hàng tháng về thất nghiệp từ mẫu nằm trong khoảng 300.000 so với con số có thể thu được từ một cuộc tổng điều tra. So với tổng số người thất nghiệp—dao động từ khoảng 700 nghìn đến 2 triệu trong thập kỷ qua—sai số có thể xảy ra do lấy mẫu không đủ lớn để làm sai lệch bức tranh tổng thể về thất nghiệp.

Vì những cuộc phỏng vấn này là nguồn dữ liệu cơ bản cho tổng số người thất nghiệp, thông tin phải chính xác và nhất quán. Những người trả lời khảo sát không bao giờ được hỏi cụ thể liệu họ có thất nghiệp hay không, cũng như họ không có cơ hội tự quyết định tình trạng lực lượng lao động của mình. Tình trạng của họ sẽ được xác định dựa trên cách họ trả lời một bộ câu hỏi cụ thể về các hoạt động gần đây của họ.

Tương tự, người phỏng vấn không quyết định phân loại lực lượng lao động của người trả lời. Họ chỉ đơn giản là hỏi các câu hỏi theo cách quy định và ghi lại các câu trả lời. Dựa trên thông tin thu thập được trong cuộc khảo sát và các định nghĩa được lập trình vào máy tính, các cá nhân sau đó được phân loại là có việc làm, thất nghiệp hoặc không thuộc lực lượng lao động.

Tất cả các cuộc phỏng vấn phải tuân theo các quy trình giống nhau để có được kết quả có thể so sánh được. Do vai trò quan trọng của người phỏng vấn trong cuộc khảo sát hộ gia đình, một lượng thời gian và công sức đáng kể được dành để duy trì chất lượng công việc của họ. Người phỏng vấn được đào tạo chuyên sâu, bao gồm các bài giảng trên lớp, thảo luận, thực hành, quan sát, tài liệu tự học và đào tạo tại chỗ. Ít nhất mỗi năm một lần, họ tham dự các buổi đào tạo và ôn tập kéo dài cả ngày. Ngoài ra, ít nhất mỗi năm một lần, họ được một người giám sát đi cùng trong một ngày phỏng vấn đầy đủ để xác định mức độ họ thực hiện nhiệm vụ của mình tốt như thế nào.

3. Các Khái Niệm Cơ Bản Về Việc Làm Và Thất Nghiệp Là Gì?

Các khái niệm cơ bản liên quan đến việc xác định người có việc làm và người thất nghiệp khá đơn giản:

Những người có việc làm là có việc làm.
Những người không có việc làm, đang tìm việc làm và sẵn sàng làm việc là thất nghiệp.
Lực lượng lao động bao gồm những người có việc làm và những người thất nghiệp.
Những người không có việc làm cũng không thất nghiệp là không thuộc lực lượng lao động.

Cuộc khảo sát không bao gồm những người sống trong các cơ sở (ví dụ: một cơ sở cải huấn hoặc một cơ sở chăm sóc sức khỏe tâm thần hoặc điều dưỡng nội trú) và những người đang thực hiện nghĩa vụ quân sự. Cuộc khảo sát được thiết kế sao cho mỗi người từ 15 tuổi trở lên (không có giới hạn độ tuổi trên) chỉ được đếm và phân loại trong một nhóm. Tổng của những người có việc làm và những người thất nghiệp tạo thành lực lượng lao động dân sự. Những người không thuộc lực lượng lao động kết hợp với những người trong lực lượng lao động dân sự tạo thành dân số ngoài cơ sở dân sự từ 15 tuổi trở lên. Theo những khái niệm này, hầu hết mọi người đều được phân loại khá dễ dàng. Ví dụ, hãy xem xét những kịch bản hư cấu sau:

Lan báo cáo với người phỏng vấn rằng tuần trước cô đã làm 40 giờ với vai trò là người quản lý bán hàng cho một công ty nước giải khát. Lan là có việc làm.
Nam mất việc khi nhà máy địa phương của một công ty sản xuất máy bay đóng cửa. Kể từ đó, anh đã liên hệ với các doanh nghiệp khác trong thị trấn để cố gắng tìm một công việc. Nam là thất nghiệp.
Hương là một người mẹ nội trợ. Tuần trước, cô bận rộn với các hoạt động gia đình thông thường của mình. Cô không có việc làm cũng không tìm việc làm. Người cha 80 tuổi của cô sống cùng cô đã không làm việc hoặc tìm việc vì bị khuyết tật. Hương và cha cô là không thuộc lực lượng lao động.

4. Ai Được Tính Là Có Việc Làm?

Mọi người được coi là có việc làm nếu họ đã làm bất kỳ công việc nào để được trả lương hoặc lợi nhuận trong tuần tham chiếu của cuộc khảo sát. Điều này bao gồm tất cả các công việc bán thời gian và tạm thời, cũng như việc làm toàn thời gian, quanh năm thường xuyên. Các cá nhân cũng được tính là có việc làm nếu họ có một công việc mà họ không làm trong tuần khảo sát, dù họ có được trả lương hay không, vì họ:

Đang đi nghỉ
Bị ốm
Gặp vấn đề về chăm sóc con cái
Đang nghỉ thai sản hoặc nghỉ phép chăm sóc con cái
Đang chăm sóc một số nghĩa vụ gia đình hoặc cá nhân khác
Tham gia vào một cuộc tranh chấp lao động
Bị ngăn cản làm việc do thời tiết xấu

Những người này được tính vào số những người có việc làm và được lập bảng riêng là có việc làm nhưng không đi làm, vì họ có một công việc cụ thể mà họ sẽ quay lại.

Tuy nhiên, không phải tất cả các tình huống công việc khác nhau trong nền kinh tế Việt Nam đều phù hợp với một danh mục nhất định. Còn hai trường hợp sau thì sao?

Minh 16 tuổi và anh không có công việc nào mà anh nhận được bất kỳ khoản lương hoặc lợi nhuận nào. Tuy nhiên, Minh giúp đỡ các công việc vặt thường xuyên xung quanh trang trại của cha mẹ anh và dành khoảng 20 giờ mỗi tuần để làm như vậy.
Hà dành phần lớn thời gian để chăm sóc nhà cửa và con cái, nhưng cô giúp đỡ trong công việc kinh doanh phần mềm máy tính của chồng mình cả ngày thứ Sáu và thứ Bảy.

Cả Minh và Hà đều được coi là có việc làm. Họ thuộc về một nhóm gọi là người lao động gia đình không được trả lương, bao gồm bất kỳ người nào làm việc không được trả lương trong 15 giờ trở lên mỗi tuần trong một doanh nghiệp hoặc trang trại do một thành viên gia đình mà họ sống cùng điều hành. Người lao động gia đình không được trả lương chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng số việc làm. Hầu hết những người có việc làm là người làm công ăn lương (người lao động được trả lương) hoặc tự làm chủ (làm việc trong doanh nghiệp, nghề nghiệp hoặc trang trại của riêng họ).

Ngoài việc ước tính số lượng người có việc làm, cuộc khảo sát còn thu thập thông tin về các đặc điểm công việc của những người có việc làm. Ví dụ, cuộc khảo sát thu thập và cung cấp dữ liệu về ngành và nghề nghiệp của người lao động, số giờ làm việc, thu nhập thông thường và tư cách thành viên công đoàn.

5. Ai Được Tính Là Thất Nghiệp?

Mọi người được phân loại là thất nghiệp nếu họ không có việc làm, đã tích cực tìm kiếm việc làm trong 4 tuần trước đó và hiện đang sẵn sàng làm việc. Tích cực tìm kiếm việc làm có thể bao gồm bất kỳ hoạt động nào sau đây:

Liên hệ:
- Trực tiếp với nhà tuyển dụng hoặc có một cuộc phỏng vấn xin việc
- Một cơ quan việc làm công hoặc tư
- Bạn bè hoặc người thân
- Một trung tâm việc làm của trường học hoặc trường đại học
Gửi sơ yếu lý lịch hoặc điền vào đơn xin việc
Đăng hoặc trả lời quảng cáo việc làm
Kiểm tra công đoàn hoặc đăng ký chuyên môn
Một số phương tiện tìm kiếm việc làm tích cực khác

Các phương pháp tìm kiếm việc làm thụ động không có tiềm năng kết nối người tìm việc với các nhà tuyển dụng tiềm năng và do đó không đủ điều kiện là phương pháp tìm kiếm việc làm tích cực. Ví dụ về các phương pháp thụ động bao gồm tham gia một chương trình hoặc khóa đào tạo việc làm, hoặc chỉ đơn giản là đọc về các cơ hội việc làm được đăng trên báo hoặc trên Internet.

Những người lao động mong đợi được gọi lại từ việc tạm thời bị sa thải được tính là thất nghiệp cho dù họ có tham gia vào một hoạt động tìm kiếm việc làm cụ thể hay không. Trong tất cả các trường hợp khác, cá nhân phải tham gia vào ít nhất một hoạt động tìm kiếm việc làm tích cực trong 4 tuần trước cuộc phỏng vấn và sẵn sàng làm việc (trừ khi bị bệnh tạm thời).

Các câu hỏi được sử dụng trong các cuộc phỏng vấn được thiết kế cẩn thận để có được bức tranh chính xác nhất về các hoạt động của lực lượng lao động của mỗi người. Một số câu hỏi chính xác định tình trạng việc làm như sau (các từ in đậm được nhấn mạnh khi người phỏng vấn đọc).

Có ai trong hộ gia đình này có doanh nghiệp hoặc trang trại không?
Tuần trước, bạn có làm bất kỳ công việc nào để (hoặc) được trả lương (hoặc) lợi nhuận không?Nếu câu trả lời cho câu hỏi 1 là “có” và câu trả lời cho câu hỏi 2 là “không”, câu hỏi tiếp theo là:
Tuần trước, bạn có làm bất kỳ công việc không được trả lương nào trong doanh nghiệp hoặc trang trại của gia đình không?Đối với những người trả lời “không” cho cả câu hỏi 2 và 3, các câu hỏi chính tiếp theo được sử dụng để xác định tình trạng việc làm là:
Tuần trước, (ngoài doanh nghiệp) bạn có một công việc, toàn thời gian hay bán thời gian không? Bao gồm bất kỳ công việc nào mà bạn tạm thời vắng mặt.
Tuần trước, bạn có bị sa thải khỏi một công việc không?
Lý do chính khiến bạn vắng mặt tại nơi làm việc tuần trước là gì?Đối với những người trả lời “có” cho câu hỏi 5 về việc bị sa thải, các câu hỏi sau được hỏi:
Nhà tuyển dụng của bạn đã cho bạn một ngày để quay lại làm việc chưa?Nếu “không”, câu hỏi tiếp theo là:
Bạn đã nhận được bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy bạn sẽ được gọi lại làm việc trong vòng 6 tháng tới chưa?Nếu câu trả lời cho cả câu hỏi 7 hoặc 8 chỉ ra rằng người đó hy vọng sẽ được gọi lại từ việc bị sa thải, thì người đó được tính là thất nghiệp. Đối với những người được báo cáo là không có công việc hoặc doanh nghiệp mà họ vắng mặt hoặc bị sa thải, câu hỏi tiếp theo là:
Bạn có làm bất cứ điều gì để tìm việc làm trong 4 tuần qua không?Đối với những người nói “có”, câu hỏi tiếp theo là:
Tất cả những điều bạn đã làm để tìm việc làm trong 4 tuần qua là gì?Nếu một phương pháp tích cực để tìm việc làm, chẳng hạn như những phương pháp được liệt kê ở đầu phần này, được đề cập, câu hỏi sau được hỏi:
Tuần trước, bạn có thể bắt đầu một công việc nếu có một công việc được đề nghị không?Nếu không có lý do nào, ngoại trừ bệnh tạm thời, mà người đó không thể nhận một công việc, thì người đó được coi là không chỉ đang tìm kiếm mà còn sẵn sàng làm việc và được tính là thất nghiệp.

Một số ví dụ hư cấu về các câu trả lời điển hình có thể dẫn đến việc một người được phân loại là thất nghiệp là:

Yến báo cáo rằng 2 tuần trước cô đã nộp đơn xin việc tại một ngân hàng và tại một công ty cho vay thế chấp. Cô hiện đang chờ phản hồi từ cả hai doanh nghiệp. Yến là thất nghiệp vì cô đã nỗ lực cụ thể để tìm một công việc trong vòng 4 tuần trước đó và hiện đang sẵn sàng làm việc.
Bà Lan nói với người phỏng vấn rằng cô con gái tuổi teen của cô, Khánh Linh, đã nghĩ đến việc tìm việc làm trong 4 tuần trước đó nhưng không biết về bất kỳ nỗ lực cụ thể nào mà cô đã thực hiện. Khánh Linh không đáp ứng bài kiểm tra hoạt động đối với thất nghiệp và do đó, được tính là không thuộc lực lượng lao động.
Ông Hùng đã kiểm tra các vị trí tuyển dụng tại một cửa hàng kho địa phương trong mỗi 3 tuần qua, nhưng tuần trước ông bị cúm và không thể làm việc vì nó. Ông Hùng được tính là thất nghiệp vì ông đã thực hiện các bước để tìm việc làm và lẽ ra ông đã sẵn sàng làm việc trong tuần tham chiếu của cuộc khảo sát, ngoại trừ bệnh tạm thời của ông.
Ông Mạnh đã bị sa thải khỏi nhà máy địa phương của một nhà sản xuất ô tô lớn khi công ty bắt đầu trang bị lại để sản xuất một mẫu xe mới. Ông Mạnh biết rằng ông sẽ được gọi lại làm việc ngay sau khi việc thay đổi mô hình hoàn tất, và ông cũng biết rằng không có khả năng ông có thể tìm được một công việc trong khoảng thời gian ông bị sa thải; vì vậy, mặc dù ông sẵn sàng làm việc, ông không tìm kiếm một công việc. Ông Mạnh là thất nghiệp vì ông đang chờ được gọi lại từ việc bị sa thải.
Bà Thủy nói với người phỏng vấn rằng cô đã nộp đơn xin việc với ba công ty cho các công việc mùa hè. Tuy nhiên, bây giờ mới là tháng Tư và cô không muốn bắt đầu làm việc cho đến ít nhất là ngày 15 tháng Sáu, vì cô đang đi học. Mặc dù cô đã thực hiện các bước cụ thể để tìm một công việc, bà Thủy được phân loại là không thuộc lực lượng lao động vì cô hiện không sẵn sàng làm việc. (Cô không thể bắt đầu một công việc nếu có một công việc được đề nghị.) Học sinh được đối xử giống như những người khác; nghĩa là, họ được phân loại là có việc làm hoặc thất nghiệp nếu họ đáp ứng các tiêu chí, cho dù họ đang đi học toàn thời gian hay bán thời gian.

Tổng số người thất nghiệp bao gồm nhiều hơn số lượng người đã mất việc. Chúng bao gồm những người đã bỏ việc để tìm kiếm việc làm khác, những người lao động có công việc tạm thời đã kết thúc, những cá nhân đang tìm kiếm công việc đầu tiên của họ và những người lao động có kinh nghiệm đang tìm kiếm việc làm sau khi vắng mặt khỏi lực lượng lao động (ví dụ: cha mẹ ở nhà trở lại lực lượng lao động sau khi con cái của họ đã đi học). Thông tin cũng được thu thập cho những người thất nghiệp về ngành và nghề nghiệp của công việc cuối cùng mà họ đã làm (nếu có), họ đã tìm kiếm việc làm bao lâu, lý do họ không có việc làm (ví dụ: họ mất việc hay bỏ việc) và phương pháp tìm kiếm việc làm của họ.

6. Ai Không Thuộc Lực Lượng Lao Động?

Như đã đề cập trước đó, lực lượng lao động bao gồm những người có việc làm và những người thất nghiệp. Phần còn lại—những người không có việc làm và không tìm kiếm một công việc—được tính là không thuộc lực lượng lao động. Nhiều người không thuộc lực lượng lao động đang đi học hoặc đã nghỉ hưu. Trách nhiệm gia đình khiến những người khác không thuộc lực lượng lao động. Kể từ giữa những năm 1990, thường ít hơn 1 trên 10 người không thuộc lực lượng lao động báo cáo rằng họ muốn một công việc.

Một loạt các câu hỏi được hỏi mỗi tháng đối với những người không thuộc lực lượng lao động để thu thập thông tin về mong muốn làm việc của họ, lý do tại sao họ đã không tìm kiếm việc làm trong 4 tuần qua, việc tìm kiếm việc làm trước đây của họ và khả năng làm việc của họ. Các câu hỏi này bao gồm những điều sau đây (các từ in đậm được nhấn mạnh khi người phỏng vấn đọc).

Bạn hiện có muốn một công việc, toàn thời gian hay bán thời gian không?
Lý do chính khiến bạn không tìm kiếm việc làm trong 4 tuần qua là gì?
Bạn có tìm kiếm việc làm vào bất kỳ thời điểm nào trong 12 tháng qua không?
Tuần trước, bạn có thể bắt đầu một công việc nếu có một công việc được đề nghị không?

Những câu hỏi này tạo thành cơ sở để ước tính số lượng người không thuộc lực lượng lao động nhưng được coi là gần như gắn bó với lực lượng lao động. Đây là những cá nhân không có việc làm, hiện không tìm kiếm việc làm (và do đó không được tính là thất nghiệp), nhưng dù sao cũng đã thể hiện một mức độ gắn bó nhất định với lực lượng lao động. Cụ thể, để được tính là gần như gắn bó với lực lượng lao động, họ phải chỉ ra rằng họ hiện muốn một công việc, đã tìm kiếm việc làm trong 12 tháng qua (hoặc kể từ khi họ làm việc lần cuối nếu họ đã làm việc trong vòng 12 tháng qua) và sẵn sàng làm việc. Những người lao động nản lòng là một tập hợp con của những người gần như gắn bó. Những người lao động nản lòng báo cáo rằng họ hiện không tìm kiếm việc làm vì một trong những loại lý do sau:

Họ tin rằng không có công việc nào dành cho họ trong lĩnh vực công việc hoặc khu vực của họ.
Trước đây họ đã không thể tìm được việc làm.
Họ thiếu trình độ học vấn, đào tạo, kỹ năng hoặc kinh nghiệm cần thiết.
Nhà tuyển dụng nghĩ rằng họ còn quá trẻ hoặc quá già, hoặc
Họ phải đối mặt với một số loại phân biệt đối xử khác.

7. Điều Gì Về Các Trường Hợp Chồng Chéo?

Khi dân số được phân loại theo những người có việc làm, thất nghiệp và không thuộc lực lượng lao động trên cơ sở các hoạt động của họ trong một tuần dương lịch nhất định, các tình huống thường gặp phải khi các cá nhân đã tham gia vào nhiều hơn một hoạt động. Vì các cá nhân chỉ được đếm một lần, một hệ thống ưu tiên được sử dụng để xác định tình trạng của họ. Các hoạt động của lực lượng lao động được ưu tiên hơn các hoạt động không thuộc lực lượng lao động, và làm việc hoặc có một công việc được ưu tiên hơn tìm kiếm việc làm. Một số ví dụ giả định là:

Hùng và Yến là học sinh trung học. Hùng làm việc sau giờ học tại một nhà hàng thức ăn nhanh, và Yến đang tìm kiếm một công việc bán thời gian tại cùng một cơ sở (cũng sau giờ học). Công việc của Hùng được ưu tiên hơn hoạt động không thuộc lực lượng lao động của anh là đi học, cũng như việc Yến tìm kiếm việc làm; do đó, Hùng được tính là có việc làm và Yến được tính là thất nghiệp.
Tuần trước, Mai, người đang làm việc cho một cửa hàng truyện tranh, đã đến một cửa hàng điện tử gia dụng vào giờ ăn trưa của cô để được phỏng vấn cho một công việc được trả lương cao hơn. Cuộc phỏng vấn của Mai cấu thành việc tìm kiếm việc làm, nhưng công việc của cô được ưu tiên, và cô được tính là có việc làm. (Thật vậy, vì bảng câu hỏi không hỏi về việc tìm kiếm việc làm của những người có việc làm, thông tin về việc Mai tìm kiếm việc làm thậm chí còn không được thu thập.)
Ông Cường có một công việc tại một nhà sản xuất kim loại chế tạo, nhưng ông đã không đi làm vào tuần trước vì một cuộc đình công tại nhà máy. Thứ Năm tuần trước, ông đã đến một công ty sản xuất máy móc để xem xét việc có được một công việc tạm thời cho đến khi cuộc đình công kết thúc. Ông Cường có một công việc nhưng không đi làm do một cuộc tranh chấp lao động, điều này được ưu tiên hơn tìm kiếm việc làm; do đó, ông được tính là có việc làm. (Một lần nữa, thông tin sẽ không được thu thập về nỗ lực tìm kiếm việc làm của ông Cường.)
Bà Lan đã mất công việc toàn thời gian của mình tại một cửa hàng sách vào thứ Tư của tuần tham chiếu của cuộc khảo sát. Cô đã nộp một số đơn xin việc với các nhà bán lẻ địa phương khác vào thứ Năm và thứ Sáu nhưng đã không có được một công việc mới vào cuối tuần. Bà Lan được tính là có việc làm, vì cô đã làm việc trong 3 ngày trong tuần tham chiếu, mặc dù cô đã thất nghiệp trong một phần của tuần. (Một lần nữa, thông tin sẽ không được thu thập về việc cô tìm kiếm việc làm, mặc dù bà Lan sẽ được xác định là làm việc bán thời gian vì lý do kinh tế còn được gọi là “bán thời gian không tự nguyện,” bằng cách giảm giờ làm việc của cô xuống bán thời gian—được định nghĩa là ít hơn 35 giờ mỗi tuần—do cô bị sa thải khỏi công việc trước đây của mình.)

Tóm lại, những người có việc làm là:

Tất cả những người đã làm bất kỳ công việc nào để được trả lương hoặc lợi nhuận trong tuần tham chiếu của cuộc khảo sát.
Tất cả những người đã làm ít nhất 15 giờ công việc không được trả lương trong một doanh nghiệp hoặc trang trại do một thành viên gia đình mà họ sống cùng điều hành.
Tất cả những người tạm thời vắng mặt khỏi công việc thường xuyên của họ vì bệnh tật, kỳ nghỉ, thời tiết xấu, tranh chấp lao động hoặc các lý do cá nhân khác nhau, cho dù họ có được trả lương cho thời gian nghỉ hay không.

Những người thất nghiệp là:

Tất cả những người không có một công việc nào trong tuần tham chiếu của cuộc khảo sát, đã thực hiện ít nhất một nỗ lực tích cực cụ thể để tìm một công việc trong 4 tuần trước đó và sẵn sàng làm việc (trừ khi bị bệnh tạm thời).
Tất cả những người không làm việc và đang chờ được gọi lại làm một công việc mà họ đã bị sa thải. (Họ không cần phải tìm kiếm việc làm để được phân loại là thất nghiệp.)

Do sự đa dạng của các thỏa thuận việc làm và phương pháp tìm kiếm việc làm được tìm thấy trong thị trường lao động Việt Nam, các định nghĩa về việc làm và thất nghiệp phải cụ thể và khách quan để đảm bảo tính đồng nhất của báo cáo tại bất kỳ thời điểm nào và trong bất kỳ khoảng thời gian nào. Khi tất cả các chi tiết được xem xét, các định nghĩa có vẻ khá phức tạp. Tuy nhiên, các khái niệm cơ bản vẫn ít thay đổi kể từ khi Điều tra LĐVL được thành lập vào năm 2005: Những người có việc làm là có việc làm, những người không có việc làm và đang tìm kiếm việc làm là thất nghiệp, và những người không đáp ứng bất kỳ bài kiểm tra thị trường lao động nào là không thuộc lực lượng lao động.

8. Tỷ Lệ Thất Nghiệp, Tỷ Lệ Tham Gia Lực Lượng Lao Động Và Tỷ Lệ Việc Làm-Dân Số Là Gì?

Các thống kê thị trường lao động quan trọng khác được phát triển bằng cách sử dụng các ước tính khảo sát cơ bản về những người có việc làm, thất nghiệp và không thuộc lực lượng lao động. Các thống kê này bao gồm:

Số lượng người trong lực lượng lao động. Biện pháp này là tổng của những người có việc làm và những người thất nghiệp. Nói cách khác, mức độ lực lượng lao động là số lượng người đang làm việc hoặc tích cực tìm kiếm việc làm.
Tỷ lệ thất nghiệp quốc gia. Có lẽ là chỉ số thị trường lao động được biết đến rộng rãi nhất, thống kê này phản ánh số lượng người thất nghiệp so với tỷ lệ phần trăm của lực lượng lao động.
Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động. Biện pháp này là số lượng người trong lực lượng lao động so với tỷ lệ phần trăm của dân số ngoài cơ sở dân sự từ 15 tuổi trở lên. Nói cách khác, đó là tỷ lệ phần trăm dân số đang làm việc hoặc tích cực tìm kiếm việc làm.
Tỷ lệ việc làm-dân số. Biện pháp này là số lượng người có việc làm so với tỷ lệ phần trăm của dân số ngoài cơ sở dân sự từ 15 tuổi trở lên. Nói cách khác, đó là tỷ lệ phần trăm dân số hiện đang làm việc.

9. Mọi Người Có Thể Tìm Dữ Liệu Ở Đâu?

Hàng tháng, các thống kê tóm tắt quốc gia về thất nghiệp và việc làm được công bố trong một thông cáo báo chí có tiêu đề là Tình Hình Việc Làm. Ngày phát hành được công bố trước và có sẵn trên lịch phát hành của Tổng cục Thống kê.

Thông tin chi tiết cũng được công bố trong bảng trực tuyến và trong nhiều thông cáo báo chí và báo cáo. Các chuỗi dữ liệu lịch sử có thể được lấy từ các công cụ cơ sở dữ liệu.

Để có danh sách chủ đề toàn diện về dữ liệu LĐVL do Tổng cục Thống kê công bố và truy cập vào dữ liệu, hãy xem Chỉ Mục A đến Z của LĐVL.

10. Các Biến Động Theo Mùa Được Tính Đến Như Thế Nào?

Tổng số việc làm và thất nghiệp cao hơn vào một số thời điểm trong năm so với những thời điểm khác. Ví dụ, thất nghiệp cao hơn vào tháng Giêng và tháng Hai, khi trời lạnh ở nhiều vùng của đất nước và công việc trong nông nghiệp, xây dựng và các ngành công nghiệp theo mùa khác bị hạn chế. Ngoài ra, cả việc làm và thất nghiệp đều tăng vào mỗi tháng Sáu, khi sinh viên gia nhập lực lượng lao động để tìm kiếm công việc mùa hè.

Các biến động theo mùa trong số lượng người có việc làm và thất nghiệp phản ánh không chỉ các kiểu thời tiết theo mùa bình thường có xu hướng lặp lại năm này qua năm khác, mà còn cả các kiểu thuê (và sa thải) đi kèm với các sự kiện thường xuyên như mùa lễ đông và mùa hè. Những biến động này gây khó khăn cho việc biết liệu những thay đổi từ tháng này sang tháng khác trong việc làm và thất nghiệp là do các kiểu theo mùa bình thường hay do các điều kiện kinh tế thay đổi. Để đối phó với những vấn đề như vậy, một kỹ thuật thống kê gọi là điều chỉnh theo mùa được sử dụng. Kỹ thuật này sử dụng lịch sử quá khứ của chuỗi để xác định các chuyển động theo mùa và để tính toán kích thước và hướng của các chuyển động này. Một quy trình thống kê sau đó được áp dụng cho các ước tính để loại bỏ ảnh hưởng của các biến động theo mùa thường xuyên đối với dữ liệu. Điều chỉnh theo mùa loại bỏ ảnh hưởng của những biến động này và giúp người dùng dễ dàng quan sát những thay đổi cơ bản trong mức độ của chuỗi, đặc biệt là những thay đổi liên quan đến sự mở rộng và thu hẹp kinh tế nói chung. Nhiều chuỗi thời gian hàng tháng cho các chỉ số thị trường lao động chính, đặc biệt là những chỉ số trong báo cáo Tình Hình Việc Làm hàng tháng, được điều chỉnh theo mùa. Thêm thông tin về điều chỉnh theo mùa dữ liệu