Tủy sống là một bộ phận quan trọng của hệ thần kinh trung ương, đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông tin và điều khiển các hoạt động của cơ thể. Bạn đang thắc mắc tủy sống nằm ở vị trí nào? Hãy cùng Xe Tải Mỹ Đình khám phá vị trí, cấu tạo và chức năng của tủy sống, cũng như những bệnh lý liên quan và cách bảo vệ tủy sống luôn khỏe mạnh. Tại XETAIMYDINH.EDU.VN, chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết và đáng tin cậy về sức khỏe, giúp bạn an tâm hơn trong cuộc sống.
1. Tủy Sống Là Gì?
Tủy sống là một phần không thể thiếu của hệ thần kinh trung ương, có hình dạng trụ và kéo dài từ thân não xuống vùng lưng dưới, nằm bên trong cột sống. Nó bao gồm các bó dây thần kinh và tế bào, chịu trách nhiệm truyền tải thông điệp giữa não bộ và các bộ phận khác của cơ thể. Tổn thương tủy sống có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
tủy sống nằm trong cột sống
2. Chức Năng Của Tủy Sống
Tủy sống đảm nhận ba chức năng chính: phản xạ, dẫn truyền và dinh dưỡng.
2.1. Chức Năng Phản Xạ
Chất xám trong tủy sống thực hiện chức năng phản xạ thông qua ba loại nơ-ron: nơ-ron cảm giác, nơ-ron liên lạc và nơ-ron vận động.
- Nơ-ron cảm giác: Truyền xung cảm giác vào chất xám.
- Nơ-ron liên lạc: Truyền xung thần kinh đến sừng trước.
- Nơ-ron vận động: Truyền xung vận động đến các cơ quan và cơ vân.
Các dạng phản xạ của tủy sống bao gồm:
- Phản xạ trương lực cơ: Duy trì trạng thái trương lực của cơ thể.
- Phản xạ thực vật: Điều khiển các hoạt động tự động của cơ thể như tiêu hóa, bài tiết.
- Phản xạ gân: Phản ứng khi có kích thích lên gân, chủ yếu do đoạn tủy sống ở thắt lưng 2-4 đảm nhiệm.
- Phản xạ da: Phản ứng của cơ thể khi có kích thích lên da, thường do tủy sống ở ngực 11-12 đảm nhiệm.
Phản xạ gân, phản xạ da và phản xạ trương lực cơ là những phản xạ phổ biến nhất.
2.2. Chức Năng Dẫn Truyền
Tủy sống chịu trách nhiệm dẫn truyền:
- Cảm giác: Đau, nóng, lạnh.
- Vận động.
- Xúc giác.
Chất trắng trong tủy sống đảm nhận chức năng dẫn truyền. Các cảm giác từ cơ thể được truyền đến tủy sống, sau đó đến não bộ. Đường dẫn truyền xúc giác bắt đầu từ da và niêm mạc, thông tin thần kinh được dẫn truyền theo rễ sau đến tủy sống rồi đến vỏ não.
2.3. Chức Năng Dinh Dưỡng
Các nơ-ron dinh dưỡng của tủy sống chịu sự điều khiển của một đoạn tủy, bao gồm phản xạ hậu môn, phản xạ vận mạch, phản xạ tiết mồ hôi.
3. Giải Phẫu Cấu Tạo Của Tủy Sống
3.1. Cấu Tạo Tổng Quan
Khi quan sát mặt cắt ngang của tủy sống, ta thấy ba phần chính: màng tủy sống, ống tủy sống, chất xám và chất trắng.
cấu tạo tủy sống
3.1.1. Màng Tủy Sống
Màng tủy sống gồm ba lớp:
- Màng cứng: Lớp ngoài cùng, bảo vệ tủy sống khỏi va chạm với xương sống.
- Màng nhện: Lớp giữa, mỏng và có độ đàn hồi cao.
- Màng nuôi: Lớp trong cùng, dính chặt vào tủy, đảm nhận việc nuôi dưỡng mô tủy.
3.1.2. Chất Xám
Chất xám có hình chữ H, nằm bên trong chất trắng. Ở giữa chất xám có ống tủy (ống rỗng) chứa dịch não tủy. Chất xám được tạo thành từ thân và tua ngắn của các tế bào thần kinh tủy. Nó được chia thành sừng trước, sừng sau và sừng bên (ở đoạn ngực).
- Sừng trước: Rộng, chứa các nơ-ron vận động kích thước lớn.
- Sừng sau: Hẹp, chứa các nơ-ron cảm giác kích thước nhỏ.
- Sừng bên: Chứa các nơ-ron dinh dưỡng.
Các tia chất xám có thể “ăn sâu” vào chất trắng giữa sừng sau và sừng bên, tạo thành lưới tủy. Một số nơ-ron thần kinh trong chất xám có thể tụ lại thành nhân, số khác nằm rải rác tạo thành các nơ-ron tổng hợp, liên lạc giữa nơ-ron vận động và nơ-ron cảm giác cùng đốt tủy.
3.1.3. Chất Trắng
Chất trắng được hình thành từ các sợi trục của nơ-ron tủy, tạo nên các đường lên xuống, bao bọc quanh chất xám. Chất trắng ở mỗi bên tủy sống tạo thành ba cột: trước, sau, bên. Mỗi cột bao gồm nhiều bó.
Bó Hướng Tâm
Bao gồm bó Burdach (tủy sau giữa), bó Goll (tủy sau bên), bó tiểu não thẳng (tủy – tiểu não sau), bó tiểu não bắt chéo (tủy – tiểu não trước) và bó cung (tủy – thị).
Bó Ly Tâm
Bao gồm bó tháp chéo, bó tháp thẳng, bó ngoại tháp (thị – tủy, đỏ – tủy, tủy – tiền đình).
Bó Dẫn Truyền Riêng Trong Tủy
Bao gồm bó bụng, bó lưng và bó bên.
3.2. Các Dây Thần Kinh Tủy Sống
Tủy sống có 31 đôi dây thần kinh tủy. Mỗi dây thần kinh tủy có các sợi thần kinh cảm giác nối với tủy qua rễ cảm giác (rễ sau) và nhóm thần kinh vận động nối với các rễ vận động (rễ trước).
31 đôi dây thần kinh tủy được phân nhóm theo các đốt sống liên quan:
- 8 đôi dây thần kinh đốt sống cổ.
- 12 đôi dây thần kinh đốt sống ngực.
- 5 đôi dây thần kinh đốt sống thắt lưng.
- 5 đôi dây thần kinh đốt sống cùng.
- 1 đôi dây thần kinh đốt sống cụt.
Thực tế, chỉ có 7 đốt sống cổ nhưng có đến 8 đôi dây thần kinh vì đôi thứ nhất đã rời khỏi ống sống giữa đốt cổ I và xương chẩm, đôi thứ 8 thoát ra ở dưới đốt sống cổ VII. Từ vị trí này trở xuống, các dây thần kinh sống được gọi tên theo đốt sống nằm ngay phía trên.
3.3. Vị Trí Tủy Sống Nằm Trong Cơ Thể
Tủy sống kéo dài từ hành não (phần dưới cùng của thân não) đến đốt sống thắt lưng trên, thường ở đoạn giữa đốt L1 và L2. Ở phần lưng dưới, tủy tạo thành hình nón, gọi là conus medullaris.
vị trí tủy sống
4. Kích Thước Tủy Sống
Ở hầu hết người trưởng thành, tủy sống dài khoảng 45 cm.
5. Các Bệnh Lý Liên Quan Đến Tủy Sống
Tổn thương hoặc bệnh lý liên quan đến tủy sống là tình trạng nguy hiểm, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một số bệnh lý thường gặp:
5.1. Viêm Tủy Ngang Cấp
Viêm tủy ngang cấp xảy ra khi chất xám và chất trắng ở một hoặc nhiều đoạn tủy sống liền kề (thường là tủy ngực) bị viêm. Nguyên nhân có thể do viêm tủy thị thần kinh, bệnh tự miễn, hậu nhiễm trùng, xơ cứng rải rác hoặc tác dụng phụ của thuốc. Bệnh có thể phá hủy myelin, làm gián đoạn hoặc mất khả năng dẫn truyền thông tin từ tủy sống đến các vùng còn lại của cơ thể. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến rối loạn vận động, cảm giác và cơ tròn.
5.2. Hội Chứng Đuôi Ngựa
Rễ thần kinh riêng lẻ ở đoạn cuối tủy sống tiếp tục di chuyển dọc trong ống sống có hình dạng giống đuôi ngựa, gọi là đám rối thần kinh đuôi ngựa. Hội chứng đuôi ngựa là tình trạng chèn ép rễ của đám rối này, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng cảm giác và vận động của trực tràng, bàng quang, hai chân. Cần điều trị sớm để hạn chế nguy cơ biến chứng như mất tự chủ đại tiểu tiện, tê liệt, rối loạn sinh dục.
5.3. Hẹp Ống Sống
Ống sống là khoang rỗng tạo bởi các đốt sống xếp lên nhau, bảo vệ rễ thần kinh và tủy. Hẹp ống sống là tình trạng thu hẹp không gian trong ống sống, gây áp lực lên rễ thần kinh và tủy sống. Hẹp ống sống có thể xảy ra ở nhiều vị trí, phổ biến nhất là ở cổ và lưng dưới. Người bệnh có thể không nhận thấy triệu chứng cho đến khi bệnh trở nặng. Triệu chứng có thể bao gồm đau dây thần kinh tọa và đau thắt lưng. Phát hiện và điều trị sớm giúp nâng cao hiệu quả điều trị.
5.4. Thoát Vị Đĩa Đệm
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng một hoặc nhiều đĩa đệm giữa các đốt sống cổ, lưng trượt khỏi vị trí ban đầu, chèn ép tủy sống và các dây thần kinh trong ống sống. Đĩa đệm là khoang nằm giữa các đốt sống, có cấu trúc sụn, bao gồm bao xơ bên ngoài và nhân nhầy bên trong. Khi bị thoát vị, bao xơ rách, mòn khiến nhân nhầy thoát ra ngoài. Cần chẩn đoán và điều trị sớm để phòng ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
5.5. Thoái Hóa Đốt Sống Cổ Hoặc Lưng
Thoái hóa đốt sống cổ hoặc lưng là bệnh lý xảy ra do sự hao mòn của xương, sụn ở đĩa đệm và các khớp của cột sống. Thoái hóa đốt sống có thể trở thành bệnh mãn tính, gây cứng khớp, suy giảm khả năng vận động. Thăm khám sức khỏe thường xuyên và quan tâm đến các dấu hiệu bất thường ở cột sống giúp phát hiện sớm bệnh và có hướng điều trị kịp thời.
5.6. Khối U Cột Sống
U cột sống là khối u hình thành bất thường tại cột sống, có thể là u ở ống sống hoặc tủy sống. U cột sống có thể là u nguyên phát hoặc thứ phát, lành tính hoặc ác tính. U nguyên phát phát triển bất thường từ các tế bào cột sống. U cột sống thứ phát luôn ác tính, có nguồn gốc từ tế bào ung thư ở cơ quan khác di căn đến cột sống.
Nguyên nhân hình thành u cột sống có thể do tiếp xúc với hóa chất, di truyền, suy giảm miễn dịch bẩm sinh. Triệu chứng dễ nhầm lẫn với các tổn thương cột sống thông thường. Cần đến bệnh viện thăm khám và điều trị kịp thời khi có dấu hiệu đau cứng cổ gáy, đau dọc sống lưng, rối loạn cảm giác xúc giác.
5.7. Áp Xe Ngoài Màng Cứng
Áp xe ngoài màng cứng là bệnh lý hiếm gặp, xảy ra khi mủ tích tụ trong khoang màng cứng gây chèn ép tủy sống. Áp xe ngoài màng cứng có thể do sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm hoặc bệnh nhiễm trùng trong cơ thể (phổ biến nhất là nhiễm trùng đường tiết niệu). Tuy nhiên, vẫn có trường hợp áp xe ngoài màng cứng chưa xác định được nguyên nhân.
Để tránh tổn thương tủy, cần đến bệnh viện thăm khám và điều trị kịp thời khi có dấu hiệu nghi ngờ áp xe ngoài màng cứng như sốt, đau lưng, bí tiểu, buồn nôn, nôn ói.
6. Làm Thế Nào Để Giữ Cho Tủy Sống Khỏe Mạnh?
Để phòng ngừa nguy cơ tổn thương tủy sống, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ khi tham gia các hoạt động thể chất, tập vừa sức và đúng cách để hạn chế chấn thương.
- Tuân thủ quy định an toàn lao động.
- Tập thể dục thể thao thường xuyên với cường độ phù hợp để nâng cao sức đề kháng, sức bền cho cơ thể và cột sống. Các môn thể thao phổ biến bao gồm bơi lội, đạp xe, yoga, chạy bộ.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, ưu tiên thực phẩm có lợi cho sức khỏe (giàu chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, protein, chất béo tốt), hạn chế thực phẩm gây hại (gây viêm, nhiều dầu mỡ, bia, rượu).
- Đảm bảo thực hiện đúng tư thế trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, bao gồm ngồi, nằm, di chuyển, nâng vật nặng.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần để tầm soát sớm những tổn thương, bệnh lý liên quan đến tủy sống.
Bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin chi tiết và đáng tin cậy về các loại xe tải phù hợp với nhu cầu của mình? Bạn lo lắng về chi phí vận hành, bảo trì và các vấn đề pháp lý liên quan đến xe tải? Đừng lo lắng, hãy truy cập ngay XETAIMYDINH.EDU.VN để được tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc về xe tải ở Mỹ Đình. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn những thông tin chính xác, hữu ích và dịch vụ hỗ trợ tận tâm nhất.
Liên hệ với Xe Tải Mỹ Đình ngay hôm nay:
- Địa chỉ: Số 18 đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.
- Hotline: 0247 309 9988.
- Trang web: XETAIMYDINH.EDU.VN.
7. Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
-
Tủy sống có vai trò gì đối với cơ thể?
Tủy sống đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin giữa não bộ và các bộ phận khác của cơ thể, điều khiển các phản xạ và chức năng tự động. -
Tủy sống nằm ở đâu trong cơ thể?
Tủy sống nằm bên trong cột sống, kéo dài từ hành não đến đốt sống thắt lưng trên. -
Những bệnh lý nào có thể ảnh hưởng đến tủy sống?
Một số bệnh lý thường gặp bao gồm viêm tủy ngang cấp, hội chứng đuôi ngựa, hẹp ống sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa đốt sống và u cột sống. -
Làm thế nào để bảo vệ tủy sống khỏe mạnh?
Bạn có thể bảo vệ tủy sống bằng cách tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, duy trì tư thế đúng và thăm khám sức khỏe định kỳ. -
Kích thước của tủy sống là bao nhiêu?
Ở người trưởng thành, tủy sống dài khoảng 45 cm. -
Chất xám và chất trắng trong tủy sống khác nhau như thế nào?
Chất xám có hình chữ H, chứa các tế bào thần kinh và đảm nhận chức năng phản xạ. Chất trắng bao bọc quanh chất xám, chứa các sợi trục thần kinh và đảm nhận chức năng dẫn truyền. -
Có bao nhiêu đôi dây thần kinh tủy sống?
Có 31 đôi dây thần kinh tủy sống, được phân nhóm theo các đốt sống liên quan. -
Hội chứng đuôi ngựa là gì?
Hội chứng đuôi ngựa là tình trạng chèn ép rễ của đám rối thần kinh đuôi ngựa, ảnh hưởng đến chức năng cảm giác và vận động của trực tràng, bàng quang và hai chân. -
Thoát vị đĩa đệm có thể gây ảnh hưởng đến tủy sống như thế nào?
Thoát vị đĩa đệm có thể gây chèn ép tủy sống và các dây thần kinh trong ống sống, gây đau và các vấn đề về vận động. -
Khi nào cần đi khám bác sĩ nếu nghi ngờ có vấn đề về tủy sống?
Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ tổn thương tủy sống như đau lưng dữ dội, tê yếu tay chân, rối loạn đại tiểu tiện.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về tủy sống, giúp bạn hiểu rõ hơn về vị trí, cấu tạo và chức năng của bộ phận quan trọng này. Hãy luôn quan tâm và chăm sóc sức khỏe của mình để có một cuộc sống trọn vẹn!
