Tiêu hóa ở động vật là quá trình biến đổi thức ăn phức tạp thành các chất đơn giản để cơ thể hấp thụ. Bài viết này của XETAIMYDINH.EDU.VN sẽ cung cấp thông tin chi tiết về quá trình tiêu hóa ở động vật, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động và các hình thức tiêu hóa khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu về hệ tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng và trao đổi chất ở động vật nhé!
1. Tiêu Hóa Là Gì?
1.1. Định Nghĩa Tiêu Hóa
Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng phức tạp có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được. Động vật là sinh vật dị dưỡng, do đó cần lấy các chất dinh dưỡng từ môi trường bên ngoài để tồn tại và phát triển.
Các chất dinh dưỡng hữu cơ trong thức ăn như protein, lipid và carbohydrate có cấu trúc phức tạp, cần được biến đổi thành các chất đơn giản hơn để cơ thể hấp thụ thông qua hệ tiêu hóa. Các chất dinh dưỡng này sau đó tham gia vào quá trình chuyển hóa nội bào. Sản phẩm phụ không cần thiết sẽ được thải ra ngoài qua hệ hô hấp và bài tiết.
tiêu hóa thức ăn – tiêu hóa là gì?
Ảnh: Quá trình tiêu hóa thức ăn giúp biến đổi chất dinh dưỡng để cơ thể hấp thụ, đảm bảo hoạt động sống.
1.2. Các Hình Thức Tiêu Hóa Ở Động Vật
Tiêu hóa ở động vật được chia thành hai hình thức chính:
- Tiêu hóa nội bào: Xảy ra bên trong tế bào nhờ không bào tiêu hóa.
- Tiêu hóa ngoại bào: Xảy ra bên ngoài tế bào, thông qua túi tiêu hóa hoặc ống tiêu hóa.
2. Tiêu Hóa Ở Động Vật Chưa Có Cơ Quan Tiêu Hóa
Động vật chưa có cơ quan tiêu hóa là động vật đơn bào như trùng roi, trùng đế giày, amip. Hoạt động tiêu hóa thức ăn ở động vật đơn bào diễn ra ngay bên trong tế bào, gọi là tiêu hóa nội bào.
Quá trình tiêu hóa nội bào trải qua các giai đoạn:
- Thực bào: Màng tế bào lõm vào, bao bọc lấy thức ăn, hình thành không bào tiêu hóa.
- Tiêu hóa: Lizoxom hợp nhất với không bào tiêu hóa, đưa enzim tiêu hóa vào thủy phân các chất phức tạp thành chất dinh dưỡng đơn giản.
- Hấp thụ: Chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ vào tế bào chất, phần không tiêu hóa được thải ra ngoài theo hình thức xuất bào.
tiêu hóa nội bào – sinh 11 bài 15 lý thuyết
Ảnh: Quá trình tiêu hóa nội bào diễn ra trong tế bào, giúp phân giải thức ăn thành chất dinh dưỡng.
3. Tiêu Hóa Ở Động Vật Có Túi Tiêu Hóa
Đối tượng: Ruột khoang và giun dẹp (thủy tức, sán). Túi tiêu hóa có dạng túi, hình thành từ nhiều tế bào, có một lỗ thông duy nhất với bên ngoài, vừa làm chức năng miệng, vừa làm chức năng hậu môn.
Thức ăn trong túi tiêu hóa vừa được tiêu hóa nội bào, vừa được tiêu hóa ngoại bào. Thành túi tiêu hóa gồm nhiều tế bào tuyến, tiết ra enzim tham gia tiêu hóa hóa học thức ăn trong lòng túi.
Diễn biến tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa:
- Xúc tua lấy thức ăn từ môi trường, đưa vào túi tiêu hóa.
- Tiêu hóa ngoại bào xảy ra trong lòng túi nhờ enzim do tế bào tuyến tiết ra.
- Thức ăn tiếp tục được đưa vào tế bào trên thành túi tiêu hóa, xảy ra tiêu hóa nội bào.
- Chất không tiêu hóa được thải ra ngoài qua lỗ thông.
tiêu hóa bằng túi tiêu hóa ở thủy tức – tiêu hóa ở động vật
Ảnh: Thủy tức sử dụng túi tiêu hóa để tiêu hóa thức ăn, với sự tham gia của cả tiêu hóa nội bào và ngoại bào.
4. Tiêu Hóa Ở Động Vật Có Ống Tiêu Hóa
Ở động vật đa bào, bắt đầu từ giun đốt, thức ăn được tiêu hóa hoàn toàn bằng hình thức tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hóa và enzim trong dịch tiêu hóa.
Ống tiêu hóa cấu tạo từ nhiều cơ quan khác nhau với chức năng khác nhau: miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột và hậu môn. Thức ăn di chuyển theo một chiều trong ống tiêu hóa.
Quá trình tiêu hóa thức ăn ở ống tiêu hóa bao gồm tiêu hóa cơ học và tiêu hóa hóa học.
- Tiêu hóa cơ học: Thức ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động cơ học (nghiền, co bóp) của ống tiêu hóa.
- Tiêu hóa hóa học: Nhờ tác dụng của enzim trong dịch tiêu hóa, các chất phức tạp trong thức ăn biến đổi thành chất dinh dưỡng đơn giản, được hấp thụ vào máu.
Chất không được tiêu hóa trong ống tiêu hóa tạo thành phân và thải ra ngoài.
4.1. Ống Tiêu Hóa Đơn Giản
Thường thấy ở động vật không xương sống như giun đốt, côn trùng.
ống tiêu hóa đơn giản – tiêu hóa ở động vật
Ảnh: Cấu trúc ống tiêu hóa đơn giản ở giun đất, với các bộ phận như miệng, thực quản, diều, dạ dày và ruột.
4.2. Ống Tiêu Hóa Bắt Đầu Chuyên Hóa
Thường thấy ở động vật có xương sống, động vật bậc cao như chim, thú, người.
ống tiêu hóa ở chim – tiêu hóa ở động vật
Ảnh: Ống tiêu hóa ở chim có thêm diều và mề để hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.
ống tiêu hóa ở người – tiêu hóa ở động vật
Ảnh: Ống tiêu hóa ở người với đầy đủ các bộ phận từ miệng đến hậu môn, thực hiện tiêu hóa cơ học và hóa học.
5. Đặc Điểm Tiêu Hóa Ở Thú Ăn Thịt Và Thú Ăn Thực Vật
| STT | Tên bộ phận | Thú ăn thịt | Thú ăn thực vật |
|---|---|---|---|
| 1 | Răng | – Răng cửa gặm để lấy thịt ra khỏi xương. – Răng nanh cắm và giữ mồi. – Răng trước hàm và răng ăn thịt lớn có chức năng cắt thịt. – Răng hàm ít được sử dụng, kích thước nhỏ. | – Răng nanh giống răng cửa. Khi ăn cỏ, các răng này tì lên tấm sừng bên trên để giữ chặt cỏ. – Răng trước hàm và răng hàm phát triển, có nhiều gờ cứng giúp nghiền nát cỏ. |
| 2 | Dạ dày | – Dạ dày đơn, to. – Thịt được tiêu hóa cơ học và hóa học giống dạ dày người. | – Dạ dày ở thỏ và ngựa là dạ dày đơn. – Dạ dày trâu, bò gồm 4 túi. Thức ăn đi theo chiều: miệng → dạ cỏ (lưu trữ, làm mềm thức ăn khô, chứa nhiều vi sinh vật lên men, tiêu hóa xenlulozo) → dạ tổ ong → miệng → dạ lá sách (hấp thu bớt nước) → dạ múi khế (tiết HCl và enzim pepsin thủy phân protein trong vi sinh vật và dạ cỏ). |
| 3 | Ruột non | – Ruột non ở thú ăn thịt ngắn hơn nhiều so với thú ăn thực vật. – Chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ giống ở người. | – Dài vài chục mét, dài hơn rất nhiều so với ruột non của thú ăn thịt. – Chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ giống ở người. |
| 4 | Manh tràng | – Không phát triển và không đảm nhiệm chức năng tiêu hóa. | – Rất phát triển, có nhiều vi sinh vật cộng sinh liên tục tiêu hóa xenlulozo và chất dinh dưỡng trong tế bào thực vật. Thành manh tràng hấp thụ các chất dinh dưỡng đơn giản. |
6. Giải Đáp Thắc Mắc Về Tiêu Hóa Ở Động Vật (FAQ)
6.1. Quá trình tiêu hóa ở động vật diễn ra như thế nào?
Quá trình tiêu hóa bao gồm biến đổi thức ăn thành dạng đơn giản hơn để cơ thể hấp thụ.
6.2. Tại sao động vật cần tiêu hóa thức ăn?
Động vật cần tiêu hóa thức ăn để lấy năng lượng và chất dinh dưỡng cho sự sống và phát triển.
6.3. Tiêu hóa nội bào khác gì so với tiêu hóa ngoại bào?
Tiêu hóa nội bào xảy ra bên trong tế bào, còn tiêu hóa ngoại bào xảy ra bên ngoài tế bào.
6.4. Động vật nào tiêu hóa bằng túi tiêu hóa?
Ruột khoang và giun dẹp tiêu hóa bằng túi tiêu hóa.
6.5. Ống tiêu hóa ở động vật có những bộ phận nào?
Ống tiêu hóa gồm miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột và hậu môn.
6.6. Tiêu hóa cơ học là gì?
Tiêu hóa cơ học là quá trình nghiền, trộn thức ăn trong ống tiêu hóa.
6.7. Tiêu hóa hóa học là gì?
Tiêu hóa hóa học là quá trình sử dụng enzim để phân giải thức ăn.
6.8. Dạ dày của trâu bò có cấu tạo đặc biệt như thế nào?
Dạ dày trâu bò gồm 4 túi: dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách và dạ múi khế.
6.9. Ruột non của thú ăn thực vật dài hơn thú ăn thịt để làm gì?
Ruột non của thú ăn thực vật dài hơn để tiêu hóa và hấp thụ chất xơ.
6.10. Manh tràng có vai trò gì trong tiêu hóa của động vật ăn cỏ?
Manh tràng chứa vi sinh vật giúp tiêu hóa xenlulozo.
Bạn đang tìm kiếm thông tin chi tiết và đáng tin cậy về xe tải ở Mỹ Đình? Bạn muốn được tư vấn lựa chọn xe phù hợp với nhu cầu và ngân sách của mình? Hãy truy cập ngay XETAIMYDINH.EDU.VN để được giải đáp mọi thắc mắc và nhận những thông tin hữu ích nhất!
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: Số 18 đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.
- Hotline: 0247 309 9988
- Trang web: XETAIMYDINH.EDU.VN
