Than Antraxit Phân Bố Chủ Yếu Ở Đâu Tại Việt Nam?

Than Antraxit Phân Bố Chủ Yếu ở các bể than Quảng Ninh, Thái Nguyên, sông Đà và Nông Sơn, với tổng trữ lượng tài nguyên đạt trên 18 tỷ tấn. Hãy cùng Xe Tải Mỹ Đình (XETAIMYDINH.EDU.VN) khám phá chi tiết về sự phân bố, đặc tính và ứng dụng của loại than đá đặc biệt này, cũng như tiềm năng phát triển của ngành than Việt Nam. Nếu bạn đang tìm kiếm thông tin về các loại xe tải phục vụ vận chuyển than hoặc các vấn đề liên quan đến ngành than, đừng ngần ngại liên hệ với Xe Tải Mỹ Đình để được tư vấn chi tiết.

1. Trữ Lượng Than Đá Tại Việt Nam Như Thế Nào?

Việt Nam tự hào là một trong ba quốc gia sở hữu trữ lượng than đá có thể khai thác lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Cùng với Indonesia và Thái Lan, Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn năng lượng then chốt này.

Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) ước tính trữ lượng than của Việt Nam vào khoảng 50 tỷ tấn. Trong đó, trữ lượng có khả năng khai thác là 3,7 tỷ tấn, tập trung chủ yếu ở bể than Đông Bắc và bể than Sông Hồng, cùng khoảng 400 triệu tấn ở các tỉnh khác.
Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) đưa ra con số khiêm tốn hơn, khoảng 165 triệu tấn.
Tập đoàn BP ước tính trữ lượng than của Việt Nam vào khoảng 150 triệu tấn.

Những vùng có mỏ than lớn đang được khai thác và sử dụng bao gồm Quảng Ninh, Đồng bằng sông Hồng, Thái Nguyên, Bắc Kạn, khu vực sông Đà, sông Cả,… Trong đó, gần 90% trữ lượng than khai thác của cả nước tập trung ở Quảng Ninh.

Bản đồ các bể than chính ở Việt Nam, cho thấy sự tập trung ở Quảng Ninh và Đồng bằng sông Hồng

2. Các Bể Than Lớn Nhất Tại Việt Nam Ở Đâu?

2.1 Bể Than Quảng Ninh: Vựa Than Của Cả Nước

Quảng Ninh, tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Bắc Việt Nam, nổi tiếng với trữ lượng than đá dồi dào và là địa điểm khai thác than chính của cả nước. Với diện tích 6.110,1 km2, Quảng Ninh sở hữu vị trí địa lý đặc biệt, kết hợp núi, biển, đồng bằng, trung du, biên giới và sân bay.

Quảng Ninh nắm giữ khoảng 10,5 tỷ tấn than đá, trong đó đã thăm dò được 3,5 tỷ tấn, chiếm khoảng 67% trữ lượng than đang khai thác trên cả nước hiện nay. Bể than Quảng Ninh được phát hiện từ khá sớm, gần 100 năm trước, bao gồm nhiều vỉa than lớn nhỏ, tạo nên sản lượng đáng kể.

Trước đây, sản lượng lộ thiên chiếm tới 80%, nhưng tỷ lệ này đã giảm xuống còn 60% và dự kiến sẽ còn thấp hơn nữa trong tương lai gần. Than đá ở Quảng Ninh tập trung chủ yếu ở ba khu vực: Hạ Long, Cẩm Phả và Uông Bí – Đông Triều, với sản lượng khai thác hàng năm lên đến hàng chục triệu tấn. Các mỏ lộ thiên lớn, công suất trên 2 triệu tấn than nguyên khai/năm, bao gồm Cọc Sáu, Cao Sơn, Hà Tu, Đèo Nai và Núi Béo. Các mỏ than tại đây bắt đầu được khai thác từ năm 1839. Vị trí sát biển thuận tiện cho việc vận chuyển than đến thị trường quốc tế đã giúp Quảng Ninh trở thành khu vực khai thác than hàng đầu cả nước.

Mỏ than đang được khai thác tại Quảng Ninh, minh họa quy mô và hoạt động của ngành than tại tỉnh này

Hiện nay, Quảng Ninh đang hướng tới việc “xanh hóa” các mỏ than, áp dụng các phương pháp khai thác tiên tiến để nâng cao hiệu quả. “Mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ sản lượng cao” là tiêu chí khai thác than ở Quảng Ninh.

2.2 Bể Than Sông Hồng: Tiềm Năng Lớn Nhưng Thách Thức Không Nhỏ

Đồng bằng sông Hồng, hay còn gọi là Châu thổ Bắc Bộ, là khu vực hạ lưu sông Hồng và sông Thái Bình, thuộc Bắc Bộ Việt Nam. Khu vực này bao gồm 11 tỉnh thành, trong đó có Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Bản đồ Đồng bằng sông Hồng, nơi chứa đựng tiềm năng lớn về trữ lượng than nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức khai thác

Nếu tính đến độ sâu -3.500m, tổng tài nguyên than của đồng bằng sông Hồng có thể đạt đến 210 tỷ tấn, chủ yếu là than á bitum, gấp 20 lần bể than Quảng Ninh. 90% trữ lượng than tập trung ở tỉnh Thái Bình. Toàn bộ bể than được chia thành 8 vỉa, trong đó 3 vỉa ở Hưng Yên, 4 vỉa ở Thái Bình và 1 vỉa ở Nam Định. Các vỉa than khai thác được phân nửa trữ lượng bằng phương pháp lộ thiên, phần còn lại bằng phương pháp hầm lò.

Thành phần than chủ yếu ở bể than Sông Hồng là bán bitum (than mỡ) và các than có năng lượng thấp như than nâu (lignit) và than bùn. Than mỡ có năng lượng khoảng 6000–6200 kcal/kg và hàm lượng lưu huỳnh thấp (0,6% S), thích hợp cho phát điện và luyện kim.

Tuy nhiên, tiềm năng tài nguyên và trữ lượng có khả năng khai thác thực tế lại khác nhau. Bể than sông Hồng có điều kiện địa chất phức tạp, nằm trong vùng nhạy cảm về môi trường, xã hội và có nhiều tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, nhất là tài nguyên nước và đất nông nghiệp. Theo nghiên cứu của Viện Địa chất Khoáng sản, việc khai thác than ở Đồng bằng sông Hồng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Hình ảnh minh họa tài nguyên than đá ở Đồng bằng sông Hồng, cho thấy tiềm năng khai thác nhưng cũng gợi nhắc về những thách thức đi kèm

3. Các Loại Than Đá Phổ Biến Ở Việt Nam Là Gì?

Loại hình than đá của Việt Nam khá đa dạng, với năm loại chính: than antraxit, than á bitum, than mỡ, than nâu và than bùn. Chất lượng than Việt Nam được đánh giá cao, phù hợp để sử dụng làm than năng lượng.

Than bùn: Trữ lượng khoảng 7 tỷ m3, chiếm 36.000 ha và phân bố rải rác nhiều nơi trên cả nước, nhưng chủ yếu nằm ở Đồng bằng sông Cửu Long (trong rừng U Minh, thuộc các tỉnh Cà Mau và Kiên Giang) với diện tích khoảng 24.000 ha, trong đó một diện tích lớn được chọn là các khu bảo tồn, như Vườn Quốc Gia U Minh Thượng và U Minh Hạ.
Than nâu: Phân bố chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng và dọc theo sông Cả thuộc Nghệ An. Tổng trữ lượng than nâu ở Việt Nam dự báo khoảng 210 tỷ tấn trên diện tích 3500 km2, nhưng công nghệ khai thác bể than sông Hồng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu phát triển.
Than á bitum: Ở phần lục địa trong bể than sông Hồng, tính đến chiều sâu 1700m, có tài nguyên trữ lượng đạt 36,960 tỷ tấn. Than á bitum có hàm lượng carbon và nhiệt lượng thấp hơn than bitum, thường được sử dụng trong các nhà máy điện và làm chất đốt trong các lò hơi công nghiệp.
Than bitum: Đã được phát hiện ở Thái Nguyên, vùng sông Đà và vùng Nghệ Tĩnh với trữ lượng không lớn, chỉ đạt tổng tài nguyên gần 80 triệu tấn. Đây là loại than được sử dụng rộng rãi vì có hàm lượng carbon vừa phải và tạo ra lượng nhiệt đáng kể, thường được sử dụng trong các nhà máy điện và lĩnh vực luyện kim như sản xuất thép.
Than antraxit: Phân bố chủ yếu ở các bể than Quảng Ninh, Thái Nguyên, sông Đà, Nông Sơn với tổng tài nguyên đạt trên 18 tỷ tấn. Bể than Quảng Ninh là lớn nhất với trữ lượng đạt trên 3 tỷ tấn.

4. Tính Chất Và Ứng Dụng Của Than Antraxit Việt Nam Như Thế Nào?

Than đá Việt Nam phần lớn là than antraxit, với phần trăm carbon ổn định trên 80%. Than có màu đen ánh, ít lỗ hở rỗng, khi cầm trên tay thường có chút dầu mỡ và khó rửa. Than antraxit Việt Nam được đánh giá là sạch, chất lượng cao và ít tạp chất. Độ tinh khiết của than trên 65% và khả năng bốc cháy tốt, khi đốt thường không ngửi thấy mùi khó chịu vì lượng lưu huỳnh trong than rất thấp. Việt Nam cũng là một trong những nhà sản xuất than antraxit lớn trên thế giới.

Mẫu than antraxit Việt Nam, thể hiện đặc tính bề mặt bóng và hàm lượng carbon cao

Than antraxit có đặc tính giòn và cứng, ít bị biến đổi bởi các chất hóa học khác nhau, nên có khả năng chịu được hóa chất và ổn định trong môi trường axit và bazơ.

Tính Chất	Giá Trị
Nhiệt trị	6900 – 7300 kcal/kg
Hàm lượng carbon	92,1% – 98%
Chất bốc	3 – 10%
Độ mịn yêu cầu	2 – 5%
Hàm lượng tro	10 – 20%
Độ ẩm thô	6 – 12%
Chỉ số Hardgrove	35 – 55
Nhiệt độ bốc cháy	880 độ C
Nhiệt độ cháy âm ỉ	450 độ C
Áp suất dư tại điểm nổ	6,3 bar

Một trong những ứng dụng phổ biến của than antraxit là xử lý nước. Cấu trúc rỗng của than antraxit được sử dụng làm vật liệu lọc nước trong máy lọc, đặc biệt trong chất thải công nghiệp và các loại nước có thành phần hóa chất cao.

Trong các máy lọc nước, lớp than antraxit được lót ở lớp cuối cùng. Khi kết hợp với lớp cát thạch anh, cát lọc nước sẽ giữ lại các phần cặn, bông bùn hay các hạt lớn ở lớp cát đầu tiên. Các phần chất lơ lửng loại nhỏ và độ đục sẽ bị giữ lại bởi lớp than antraxit phía dưới, giúp chất lượng nước khi lọc ra sạch hơn, trong hơn và an toàn hơn cho người dùng. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường, việc sử dụng than antraxit trong xử lý nước giúp loại bỏ hiệu quả các chất ô nhiễm và cải thiện chất lượng nước.

Ngoài ra, than antraxit còn được sử dụng làm năng lượng trong lĩnh vực điện than, luyện kim, sản xuất xi măng.

5. Ngành Than Việt Nam Hiện Nay Ra Sao?

Ngành công nghiệp than trong nước đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế nói chung và ngành sản xuất năng lượng nói riêng. Ngành than Việt Nam có sức cạnh tranh cao, trình độ công nghệ tiên tiến so với khu vực ở tất cả các khâu thăm dò, khai thác, sàng tuyển, chế biến, sử dụng than, đủ khả năng đáp ứng nhu cầu trong nước, cung ứng năng lượng cho các ngành sản xuất trọng điểm và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Biểu đồ nhu cầu sử dụng than ở Việt Nam, thể hiện sự tăng trưởng trong các ngành công nghiệp và sản xuất điện

Than đá được sử dụng rộng rãi trong sản xuất và đời sống của nước ta. Đây là khoáng sản chiếm tỷ trọng cao trong công nghiệp, dùng làm nhiên liệu, năng lượng, công nghệ khí hóa, hóa lỏng… Theo báo cáo mới nhất, Việt Nam là một trong 5 nền kinh tế có mức tiêu thụ than đá cao nhất ở Đông Nam Á.

Nhu cầu than trong nước đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt là than cho sản xuất điện và sản xuất công nghiệp. Đây là điều tất yếu đối với một nước đang phát triển theo hướng công nghiệp hóa. Theo dự báo của Bộ Công Thương, nhu cầu than cho sản xuất điện sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới, đòi hỏi ngành than phải có những giải pháp để đáp ứng nhu cầu này.

FAQ: Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Than Antraxit Ở Việt Nam

1. Than antraxit là gì?

Than antraxit là một loại than đá có hàm lượng carbon cao, thường trên 80%, có màu đen ánh và độ cứng cao, được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và đời sống.