Chủ Trương Cứu Nước Của Cụ Phan Châu Trinh Là con đường cải cách ôn hòa, dựa vào dân chủ và tiến bộ xã hội, và XETAIMYDINH.EDU.VN sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về con đường này. Bài viết sau đây sẽ phân tích chi tiết về chủ trương này, so sánh với các khuynh hướng cứu nước khác, và đánh giá những đóng góp của cụ Phan cho lịch sử dân tộc. Khám phá ngay để hiểu sâu sắc hơn về tư tưởng cải cách, tinh thần dân chủ, và sự nghiệp cứu quốc của cụ Phan Châu Trinh.
1. Bối Cảnh Lịch Sử: Thế Giới và Việt Nam Cuối Thế Kỷ XIX – Đầu Thế Kỷ XX
1.1 Tình Hình Thế Giới và Khu Vực
Từ nửa sau thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản phương Tây chuyển nhanh từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn độc quyền (chủ nghĩa đế quốc). Nền kinh tế hàng hóa phát triển mạnh mẽ, đặt ra yêu cầu bức thiết về thị trường. Điều này dẫn đến các cuộc chiến tranh xâm lược các quốc gia phong kiến phương Đông, biến họ thành thị trường tiêu thụ, cung cấp nguyên liệu, khai thác lao động và xuất khẩu tư bản cho các nước đế quốc.
Cuộc Duy Tân Minh Trị ở Nhật Bản (1868) đã đưa Nhật Bản trở thành một nước tư bản phát triển mạnh mẽ.
Ở Trung Quốc, từ cuối thế kỷ XIX, các nước tư bản phương Tây đổ xô sang Viễn Đông để tìm kiếm thị trường thuộc địa. Trung Quốc trở thành đối tượng chính, ngay cả Nhật Bản cũng tham gia vào cuộc phân chia này.
- Cuộc Vận Động Biến Pháp: Phong trào do phái Duy Tân khởi xướng, được Quang Tự Đế cho thi hành từ ngày 11 tháng 6 năm 1898, nhưng chỉ tồn tại trăm ngày trước khi bị Từ Hi Thái Hậu bãi bỏ, và những người chủ trì bị trừng trị.
- Cách Mạng Tân Hợi 1911: Cuộc cách mạng này thành công dưới sự lãnh đạo của Tôn Trung Sơn, nảy sinh khuynh hướng cứu nước mới: dân chủ tư sản.
1.2 Tình Hình Trong Nước
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế và xã hội Việt Nam:
- Kinh Tế: Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa du nhập vào Việt Nam, tồn tại song song với quan hệ sản xuất phong kiến.
- Xã Hội: Bên cạnh các giai cấp cũ, các lực lượng xã hội mới ra đời như công nhân, tư sản, tiểu tư sản với những hệ tư tưởng mới.
Một bộ phận trí thức phong kiến ưu tú sớm tiếp xúc với tư tưởng mới bên ngoài đã nhận ra những hạn chế của hệ tư tưởng phong kiến. Tân thư, tân báo được đưa vào Việt Nam, truyền bá và cổ vũ tư tưởng dân chủ tư sản.
2. Phan Bội Châu và Khuynh Hướng Bạo Động
2.1 Tiểu Sử Phan Bội Châu
Phan Bội Châu, tên thật là Phan Văn San, sinh ngày 26 tháng 12 năm 1867 tại làng Đan Nhiễm, xã Nam Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Ông nổi tiếng thông minh từ bé, đỗ đầu huyện năm 13 tuổi.
Từ nhỏ, ông đã có lòng yêu nước. Năm 17 tuổi, ông viết “Hịch Bình Tây Thu Bắc” dán ở cây đa đầu làng để hưởng ứng việc Bắc Kỳ khởi nghĩa chống Pháp. Năm 19 tuổi (1885), ông cùng bạn lập đội “Sĩ tử Cần Vương” chống Pháp nhưng thất bại.
Năm 1900, ông đỗ Giải nguyên ở trường thi Nghệ An. Đầu thế kỷ XX, Phan Bội Châu chủ trương dựa vào sự giúp đỡ bên ngoài, chủ yếu là Nhật Bản, để đánh Pháp giành độc lập dân tộc, thiết lập một nhà nước theo mô hình quân chủ lập hiến của Nhật. Ông xác định nhiệm vụ đánh đuổi thực dân Pháp, giải phóng dân tộc.
2.2 Hoạt Động Của Phan Bội Châu
Năm 1901, Phan Bội Châu và đồng chí vạch ra ba kế hoạch:
- Liên kết với dư đảng Cần Vương và tráng kiệt ở chốn sơn lâm, xướng khởi nghĩa binh, đánh giặc phục thù.
- Tìm người dòng dõi nhà vua lập làm minh chủ, liên kết với người có thế lực, tập hợp người trung nghĩa ở Bắc Kỳ và Trung Kỳ cùng nhau khởi sự.
- Khi cần thiết sẽ phái người xuất dương cầu ngoại viện.
Mục đích: “Cốt sao khôi phục được nước Việt Nam, lập ra một chính phủ độc lập, ngoài ra chưa có chủ nghĩa gì khác cả.”
2.2.1 Thành Lập Duy Tân Hội
Năm 1904, Phan Bội Châu cùng Nguyễn Hàm và khoảng 20 đồng chí thành lập Duy Tân hội ở Quảng Nam để đánh đuổi Pháp, chọn Kỳ Ngoại hầu Cường Để (dòng dõi nhà Nguyễn) làm hội chủ.
Hội đề ra ba nhiệm vụ trước mắt:
- Phát triển thế lực hội về người và tài chính.
- Xúc tiến việc chuẩn bị bạo động và các công việc sau đó.
- Chuẩn bị xuất dương cầu viện, xác định phương châm và thủ đoạn xuất dương.
2.2.2 Phong Trào Đông Du
Năm 1905, Phan Bội Châu cùng Đặng Tử Kính và Tăng Bạt Hổ sang Trung Quốc rồi sang Nhật Bản, để cầu viện Nhật giúp Duy Tân hội đánh đuổi Pháp. Tại Nhật, ông gặp Lương Khải Siêu và được khuyên dùng thơ văn để thức tỉnh lòng yêu nước của nhân dân Việt Nam.
Tháng 6 năm 1905, Phan Bội Châu mang theo sách “Việt Nam vong quốc sử” về nước. Tháng 8 năm 1905 tại Hà Tĩnh, ông và các đồng chí bàn bạc và đưa ra kế hoạch hành động:
- Nhanh chóng đưa Kỳ Ngoại hầu Cường Để ra nước ngoài.
- Lập các hội nông, hội buôn, hội học để tập hợp quần chúng và có tài chính cho hội.
- Chọn một số thanh niên thông minh hiếu học, chịu được gian khổ, đưa đi học ở nước ngoài.
Tháng 10 năm 1905, Phan Bội Châu trở lại Nhật Bản cùng với ba thanh niên, sau đó có thêm 45 người nữa. Năm 1906, Cường Để qua Nhật, được bố trí vào học trường Chấn Võ. Đến năm 1908, số học sinh sang Nhật Bản du học lên tới khoảng 200 người, sinh hoạt chung trong một tổ chức gọi là Cống hiến hội.
Tuy nhiên, đến tháng 8 năm 1908, chính phủ Nhật cấu kết với Pháp trục xuất lưu học sinh, kể cả Phan Bội Châu về nước. Giữa lúc cách mạng Tân Hợi bùng nổ và thắng lợi (1911), ông về Trung Quốc lập ra Việt Nam Quang Phục Hội (1912) với mục đích tập hợp lực lượng đánh đuổi Pháp, khôi phục nước Việt Nam, thành lập nước Cộng Hòa Dân Quốc Việt Nam.
3. Phan Châu Trinh và Khuynh Hướng Cải Cách
3.1 Tiểu Sử Phan Châu Trinh
Phan Châu Trinh sinh ngày 9 tháng 9 năm 1872 tại làng Tây Lộc, huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ (nay thuộc xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh), tỉnh Quảng Nam. Ông đỗ Cử nhân năm 1900 và Phó bảng năm 1901.
Năm 1906, ông bí mật sang Quảng Đông (Trung Quốc) gặp Phan Bội Châu, trao đổi ý kiến rồi cùng sang Nhật Bản, tiếp xúc với nhiều nhà chính trị và xem xét công cuộc duy tân của nước này.
Phan Châu Trinh chủ trương tiến hành một phong trào Duy Tân nhằm vận động cải cách kinh tế, văn hóa, xã hội và gắn liền với việc động viên lòng yêu nước, căm thù giặc, đấu tranh cho dân tộc thoát khỏi ách thống trị của ngoại xâm.
3.2 Hoạt Động Của Phan Châu Trinh: Vận Động Duy Tân
Sau khi cáo quan về quê, Phan Châu Trinh dốc lòng vào công việc cứu nước. Mặc dù đau xót trước cảnh thực dân Pháp ngược đãi người Việt Nam, ông cho rằng nhiệm vụ cấp bách là:
- Khai Dân Trí: Bỏ lối học tầm chương trích cú, mở trường dạy chữ Quốc ngữ và kiến thức khoa học thực dụng, bài trừ hủ tục xa hoa.
- Chấn Dân Khí: Thức tỉnh tinh thần tự lực, tự cường, mọi người giác ngộ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, giải thoát khỏi tư tưởng chuyên chế phong kiến.
- Hậu Dân Sinh: Phát triển kinh tế, cho dân khai hoang làm vườn, lập hội buôn, sản xuất hàng nội địa hóa.
Sau khi đi nhiều nơi, Phan Châu Trinh quyết tâm thực hiện cuộc cải cách duy tân. Ông gửi thư cho Toàn quyền Đông Dương Beau, chỉ trích chính phủ Pháp không lo mở mang khai hóa cho dân mà chỉ lo thu thuế. Ông đề nghị chính phủ Đông Dương thay đổi thái độ đối với sĩ dân nước Nam, cải tổ mọi chính sách cai trị.
Với phương châm “tự lực khai hóa” và tư tưởng dân quyền, Phan Châu Trinh cùng Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp đi khắp tỉnh Quảng Nam và các tỉnh lân cận để vận động cuộc duy tân. Khẩu hiệu của phong trào là: Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh.
Phong trào thực hiện mục tiêu cải tạo con người và xã hội Việt Nam bằng cách khuyến khích cải cách giáo dục, mở mang công thương nghiệp, chấn hưng công nghệ, bỏ mê tín dị đoan, thay đổi tập quán.
Tháng 3 năm 1908, phong trào chống sưu thuế Trung Kỳ nổ ra và bị đàn áp dữ dội. Phan Châu Trinh và nhiều thành viên trong phong trào Duy Tân bị bắt. Phan Châu Trinh bị kết án “trảm giam hậu, lưu tam thiên lý, ngộ xá bất nguyên” rồi đày ra Côn Đảo.
Năm 1911, Phan Châu Trinh bị đưa sang Pháp. Ông qua đời tại Sài Gòn năm 1926.
4. So Sánh Khuynh Hướng Cứu Nước Của Phan Châu Trinh và Phan Bội Châu
4.1 Điểm Tương Đồng
- Đều là đại diện cho phong trào dân tộc dân chủ của tầng lớp sĩ phu yêu nước tiến bộ đầu thế kỷ XX, xác định kẻ thù của dân tộc là thực dân Pháp.
- Tính chất: Đều đi theo con đường dân chủ tư sản, sinh ra trong hoàn cảnh đất nước nằm trong tay đế quốc Pháp.
- Kết quả: Đều bị đàn áp và thất bại.
- Ý nghĩa: Thúc dục lòng yêu nước của nhân dân, tạo mầm mống tư tưởng thúc đẩy sự phát triển của những con đường cứu nước theo khuynh hướng khác.
4.2 Điểm Khác Nhau
4.2.1 Phan Bội Châu: Bạo Động
- Nhiệm Vụ: Đánh đuổi thực dân Pháp, khôi phục chế độ phong kiến.
- Chủ Trương: Vận động quần chúng tranh thủ sự giúp đỡ của nước ngoài (Nhật Bản), tổ chức bạo động đánh đuổi thực dân Pháp giành độc lập dân tộc, xây dựng chế độ quân chủ lập hiến.
- Con Đường: “Cứu nước để cứu dân.”
- Xu Hướng: Bạo động vũ trang.
- Hoạt Động Tiêu Biểu: Thành lập Duy Tân Hội, tổ chức phong trào Đông Du.
4.2.2 Phan Châu Trinh: Cải Cách
- Nhiệm Vụ: Đánh đổ phong kiến, thực hiện cải cách xã hội, “khai thông dân trí, mở mang dân quyền.”
- Chủ Trương: Giương cao ngọn cờ dân chủ, cải cách xã hội, chủ trương cứu nước bằng phương pháp nâng cao dân trí, dân quyền.
- Con Đường: “Cứu dân để cứu nước.”
- Xu Hướng: Cải cách dân chủ.
- Hoạt Động Tiêu Biểu: Vận động Duy Tân, mở trường Đông Kinh Nghĩa Thục.
| Phan Bội Châu | Phan Châu Trinh | |
|---|---|---|
| Nhiệm Vụ | Đánh đuổi thực dân Pháp, khôi phục nước Việt Nam. | Đánh đổ phong kiến, thực hiện cải cách xã hội “khai thông dân trí, chấn hưng dân trí, phát triển dân sinh”. |
| Chủ Trương Cứu Nước | Vận động quần chúng tranh thủ sự giúp đỡ của nước ngoài (Nhật Bản), tổ chức bạo động đánh đuổi thực dân Pháp giành độc lập, xây dựng chế độ Quân chủ lập hiến. | Giương cao ngọn cờ dân chủ, cải cách xã hội, chủ trương cứu nước bằng phương pháp nâng cao dân trí, dân quyền. Vạch trần chế độ phong kiến thối nát, đòi Pháp sửa đổi chính sách cai trị thuộc địa. |
| Phương Pháp | Bạo động vũ trang. | Cải cách ôn hòa (thông qua cải cách kinh tế, văn hóa, giáo dục, xã hội). |
| Mục Tiêu | “Cứu nước để cứu dân”. | “Cứu dân để cứu nước”. |
| Hoạt Động Tiêu Biểu | -Tháng 5 – 1904, Phan Bội Châu thành lập Duy Tân hội tại Quảng Nam với chủ trương đánh Pháp, giành độc lập và thành lập chính thể quân chủ lập hiến. – 1905 – 1908: tổ chức phong trào Đông Du, đưa thanh niên Việt Nam sang học tập tại Nhật Bản. Chủ trương dựa vào Nhật Bản để chống Pháp nhưng không thành Phan Bội Châu về Xiêm chờ thời cơ. – Năm 1911: Cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc bùng nổ. Phan Bội Châu về Trung Quốc lập ra Việt Nam Quang phục Hội (1912) chủ trương đánh Pháp, thành lập nước Cộng hoã Dân quốc Việt Nam. Hoạt động: trừ khử, tiêu diệt tên đầu sỏ, tay sai của chúng. Tuy nhiên cũng không thành công – Ngày 24 -12 -1913, Phan Bội Châu bị giới quân phiệt Trung Quốc bắt giam ở nhà tù Quảng Đông. | – Năm 1906, Phan Châu Trinh cùng một số sĩ phu yêu nước tiến bộ khởi xướng cuộc vận động Duy tân ở Trung Kỳ. + Kinh tế: cổ động việc chấn hưng thực nghiệp, lập hộ kinh doanh phát triển các nghề thủ công nghiệp (mở lò rèn, xưởng mộc), làm vườn. + Giáo dục: mở các trường học theo lối mới, dạy chữ Quốc ngữ, môn học mới. + Xã hội: tổ chức những buổi diễn thuyết kêu gọi sự thay đổi để tiến bộ hơn, phù hợp trong giao lưu, buôn bán, ngăn chặn các tệ nạn rượu chè, thuốc phiện… thành lập trường Đông Kinh Nghĩa Thục, nội dung và phương pháp đổi mới – Năm 1908 diễn ra phong trào chống sưu thuế khắp các tỉnh miền Trung huy động hàng vạn người tham gia đấu tranh chống lại thực dân Pháp và chính quyền phong kiến tay sai + Pháp thẳng tay đàn áp phong trào. Năm 1908, Phan Châu Trinh bị bắt và bị đày ở Côn Đảo. -Năm 1911, Phan Châu Trinh bị đưa sang Pháp. |
| Tác Dụng | Khuấy động tinh thần yêu nước, cổ vũ tinh thần dân tộc, tập hợp lực lượng kháng Pháp hùng mạnh. | Cổ vũ tinh thần yêu nước, phát động phong trào chống thuế, lập nhiều trường… giáo dục tư tưởng chống lại các hủ tục phong kiến. |
| Hạn Chế | Cầu viện Nhật để chống Pháp mà không thấy được tham vọng và bản chất của đế quốc Nhật. Do quá tin vào Nhật và sự giúp đỡ của Nhật mà Phan Bội Châu đã quên mất bản chất của một nước đế quốc là họ sẵn sàng trở mặt, thỏa hiệp khi đụng đến quyền lợi của họ. | Biện pháp ôn hòa, xu hướng dựa vào Pháp để “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”, để từ đó giành lại chủ quyền cho đất nước, tự do, hạnh phúc cho nhân dân. |
5. Đánh Giá
Chủ trương cứu nước của cụ Phan Châu Trinh có những hạn chế nhất định, nhưng không thể phủ nhận những đóng góp to lớn của cụ cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Tinh thần yêu nước, tư tưởng dân chủ, và những nỗ lực cải cách của cụ đã có ảnh hưởng sâu sắc đến các phong trào yêu nước sau này.
FAQ: Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Chủ Trương Cứu Nước Của Phan Châu Trinh
5.1 Chủ trương cứu nước của Phan Châu Trinh là gì?
Chủ trương của Phan Châu Trinh là cải cách ôn hòa, dựa vào dân chủ và tiến bộ xã hội, không chủ trương bạo động.
5.2 Phan Châu Trinh có chủ trương dựa vào Pháp để giành độc lập không?
Không, Phan Châu Trinh chủ trương dùng cải cách để nâng cao dân trí, dân khí, từ đó đòi Pháp thay đổi chính sách cai trị.
5.3 Phong trào Duy Tân do Phan Châu Trinh khởi xướng có những hoạt động gì?
Phong trào Duy Tân tập trung vào cải cách giáo dục, kinh tế, văn hóa và xã hội, như mở trường dạy chữ Quốc ngữ, khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân, và bài trừ hủ tục.
5.4 Tại sao chủ trương của Phan Châu Trinh lại không thành công?
Chủ trương của Phan Châu Trinh không thành công vì thực dân Pháp không chấp nhận cải cách và đàn áp các phong trào yêu nước.
5.5 So với Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh có điểm gì khác biệt?
Phan Bội Châu chủ trương bạo động vũ trang, dựa vào nước ngoài, còn Phan Châu Trinh chủ trương cải cách ôn hòa, dựa vào nội lực.
5.6 Phan Châu Trinh có đóng góp gì cho lịch sử Việt Nam?
Phan Châu Trinh có đóng góp lớn trong việc truyền bá tư tưởng dân chủ, khai dân trí, và thúc đẩy tinh thần yêu nước.
5.7 Phong trào Duy Tân có ảnh hưởng gì đến các phong trào yêu nước sau này?
Phong trào Duy Tân tạo tiền đề cho các phong trào yêu nước sau này, đặc biệt là trong việc nâng cao dân trí và ý thức dân tộc.
5.8 Phan Châu Trinh đánh giá như thế nào về chế độ phong kiến?
Phan Châu Trinh phê phán chế độ phong kiến thối nát và kêu gọi xóa bỏ để xây dựng xã hội tiến bộ hơn.
5.9 Phan Châu Trinh có quan điểm gì về vấn đề dân sinh?
Phan Châu Trinh coi trọng việc phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân, và khuyến khích tự lực tự cường.
5.10 Tìm hiểu thêm về Phan Châu Trinh ở đâu?
Bạn có thể tìm hiểu thêm về Phan Châu Trinh tại các thư viện, bảo tàng, hoặc truy cập các trang web uy tín về lịch sử Việt Nam.
6. Bạn Muốn Tìm Hiểu Thêm Về Xe Tải Ở Mỹ Đình?
Nếu bạn đang tìm kiếm thông tin chi tiết và đáng tin cậy về các loại xe tải có sẵn ở Mỹ Đình, Hà Nội, hãy đến với XETAIMYDINH.EDU.VN. Chúng tôi cung cấp so sánh giá cả và thông số kỹ thuật giữa các dòng xe, tư vấn lựa chọn xe phù hợp với nhu cầu và ngân sách, giải đáp các thắc mắc liên quan đến thủ tục mua bán, đăng ký và bảo dưỡng xe tải, cùng thông tin về các dịch vụ sửa chữa xe tải uy tín trong khu vực.
Đừng chần chừ, hãy truy cập XETAIMYDINH.EDU.VN ngay hôm nay để được tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc về xe tải ở Mỹ Đình!
Địa chỉ: Số 18 đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 0247 309 9988
Trang web: XETAIMYDINH.EDU.VN
