Cho Cấp Số Cộng Có U4=-12, U14=18: Giải Chi Tiết?

Bạn đang gặp khó khăn với bài toán cấp số cộng có U4=-12 và U14=18? Xe Tải Mỹ Đình (XETAIMYDINH.EDU.VN) sẽ giúp bạn giải quyết bài toán này một cách chi tiết và dễ hiểu nhất. Chúng tôi cung cấp kiến thức nền tảng vững chắc và phương pháp giải bài tập hiệu quả, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm từ các chuyên gia hàng đầu. Tìm hiểu ngay về cấp số cộng, công sai và số hạng đầu để nắm vững kiến thức nhé!

1. Bài Toán Cấp Số Cộng U4=-12, U14=18 Có Ý Nghĩa Gì?

Bài toán cấp số cộng với U4 = -12 và U14 = 18 là một dạng bài tập cơ bản trong chương trình toán học, giúp học sinh hiểu và vận dụng các công thức, tính chất của cấp số cộng để giải quyết các vấn đề liên quan.

1.1. Giải thích ý nghĩa các ký hiệu trong bài toán cấp số cộng

Để hiểu rõ bài toán, chúng ta cần nắm vững ý nghĩa của các ký hiệu:

  • Cấp số cộng (CSC): Một dãy số trong đó mỗi số hạng (trừ số hạng đầu tiên) bằng số hạng đứng ngay trước nó cộng với một số không đổi, gọi là công sai.
  • Số hạng đầu (u1): Số hạng đầu tiên của cấp số cộng.
  • Công sai (d): Hiệu giữa hai số hạng liên tiếp trong cấp số cộng.
  • Số hạng tổng quát (un): Số hạng thứ n của cấp số cộng, được tính bằng công thức: un = u1 + (n-1)d
  • u4: Số hạng thứ 4 của cấp số cộng.
  • u14: Số hạng thứ 14 của cấp số cộng.

1.2. Tại sao bài toán này quan trọng?

Bài toán này quan trọng vì nó giúp bạn:

  • Hiểu rõ định nghĩa và tính chất của cấp số cộng: Nắm vững khái niệm về cấp số cộng, số hạng đầu, công sai và mối liên hệ giữa chúng.
  • Vận dụng công thức số hạng tổng quát: Áp dụng công thức un = u1 + (n-1)d để thiết lập hệ phương trình và giải bài toán.
  • Rèn luyện kỹ năng giải hệ phương trình: Thực hành giải hệ phương trình bậc nhất hai ẩn để tìm ra số hạng đầu và công sai của cấp số cộng.
  • Phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề: Bài toán đòi hỏi bạn phải phân tích, suy luận và áp dụng kiến thức một cách linh hoạt để tìm ra lời giải.

1.3. Ứng dụng thực tế của cấp số cộng

Cấp số cộng không chỉ là một khái niệm toán học trừu tượng, mà còn có nhiều ứng dụng thực tế trong đời sống và công việc, ví dụ:

  • Tính toán lãi suất: Tính số tiền lãi nhận được sau mỗi kỳ hạn gửi tiết kiệm theo hình thức lãi đơn.
  • Thiết kế kiến trúc: Xác định khoảng cách giữa các bậc thang, độ dốc của mái nhà, hoặc chiều cao của các tầng nhà sao cho hợp lý và cân đối.
  • Quản lý kho hàng: Dự báo số lượng hàng tồn kho, tính toán chi phí lưu kho, hoặc lên kế hoạch nhập hàng sao cho hiệu quả.
  • Lập trình: Tạo ra các hiệu ứng đồ họa, âm thanh, hoặc chuyển động tuần tự trong các ứng dụng và trò chơi.

Hiểu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của bài toán cấp số cộng sẽ giúp bạn có thêm động lực và hứng thú học tập, đồng thời mở ra những cơ hội ứng dụng kiến thức vào thực tế.

2. Phân Tích Bài Toán Cho Cấp Số Cộng Có U4=-12, U14=18

Để giải quyết bài toán một cách hiệu quả, chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng các yếu tố đã cho và xác định mục tiêu cần đạt được.

2.1. Xác định các yếu tố đã cho

Đề bài cung cấp hai thông tin quan trọng:

  • u4 = -12: Số hạng thứ 4 của cấp số cộng bằng -12.
  • u14 = 18: Số hạng thứ 14 của cấp số cộng bằng 18.

2.2. Mục tiêu cần đạt được

Mục tiêu của bài toán là tìm ra:

  • u1: Số hạng đầu tiên của cấp số cộng.
  • d: Công sai của cấp số cộng.

2.3. Mối liên hệ giữa các yếu tố

Chúng ta có thể sử dụng công thức số hạng tổng quát của cấp số cộng để thiết lập mối liên hệ giữa các yếu tố đã cho và mục tiêu cần tìm:

  • u4 = u1 + 3d = -12
  • u14 = u1 + 13d = 18

Đây là một hệ phương trình bậc nhất hai ẩn (u1 và d), và chúng ta có thể sử dụng các phương pháp giải hệ phương trình để tìm ra giá trị của u1 và d.

2.4. Các phương pháp giải quyết

Có nhiều phương pháp để giải hệ phương trình này, ví dụ:

  • Phương pháp thế: Giải một phương trình để biểu diễn một ẩn theo ẩn còn lại, sau đó thay vào phương trình còn lại để tìm ra giá trị của ẩn đó.
  • Phương pháp cộng đại số: Nhân cả hai vế của mỗi phương trình với một số thích hợp sao cho hệ số của một ẩn nào đó trong hai phương trình bằng nhau hoặc đối nhau, sau đó cộng hoặc trừ hai phương trình để loại bỏ ẩn đó.

Việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào sở thích và kỹ năng của mỗi người, tuy nhiên, mục tiêu cuối cùng vẫn là tìm ra giá trị chính xác của u1 và d.

Phân tích bài toán một cách cẩn thận sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về vấn đề, xác định được hướng đi đúng đắn và lựa chọn phương pháp giải quyết phù hợp.

3. Hướng Dẫn Giải Chi Tiết Bài Toán Cấp Số Cộng U4=-12, U14=18

Dưới đây là hướng dẫn giải chi tiết bài toán cấp số cộng với u4 = -12 và u14 = 18, sử dụng phương pháp cộng đại số:

3.1. Thiết lập hệ phương trình

Từ công thức số hạng tổng quát của cấp số cộng, ta có:

  • u4 = u1 + 3d = -12 (1)
  • u14 = u1 + 13d = 18 (2)

3.2. Giải hệ phương trình bằng phương pháp cộng đại số

Để loại bỏ u1, ta trừ phương trình (1) cho phương trình (2):

(u1 + 13d) – (u1 + 3d) = 18 – (-12)

=> 10d = 30

=> d = 3

3.3. Tìm u1

Thay d = 3 vào phương trình (1), ta có:

u1 + 3(3) = -12

=> u1 + 9 = -12

=> u1 = -21

3.4. Kết luận

Vậy, số hạng đầu của cấp số cộng là u1 = -21 và công sai là d = 3.

3.5. Kiểm tra lại kết quả

Để đảm bảo tính chính xác của kết quả, ta có thể thay u1 = -21 và d = 3 vào công thức số hạng tổng quát để tính lại u4 và u14:

  • u4 = u1 + 3d = -21 + 3(3) = -21 + 9 = -12 (đúng)
  • u14 = u1 + 13d = -21 + 13(3) = -21 + 39 = 18 (đúng)

Vì kết quả tính toán trùng khớp với giả thiết của bài toán, nên ta có thể khẳng định rằng u1 = -21 và d = 3 là đáp án chính xác.

Hướng dẫn giải chi tiết này giúp bạn hiểu rõ từng bước thực hiện, từ việc thiết lập hệ phương trình đến việc tìm ra kết quả cuối cùng và kiểm tra lại tính chính xác.

4. Các Phương Pháp Giải Khác Cho Bài Toán Cấp Số Cộng

Ngoài phương pháp cộng đại số, chúng ta còn có thể sử dụng các phương pháp khác để giải bài toán cấp số cộng này, ví dụ:

4.1. Phương pháp thế

Từ phương trình (1), ta có thể biểu diễn u1 theo d:

u1 = -12 – 3d

Thay biểu thức này vào phương trình (2), ta có:

(-12 – 3d) + 13d = 18

=> 10d = 30

=> d = 3

Sau khi tìm được d, ta thay vào biểu thức u1 = -12 – 3d để tìm u1:

u1 = -12 – 3(3) = -12 – 9 = -21

4.2. Sử dụng máy tính cầm tay

Nhiều loại máy tính cầm tay hiện đại có chức năng giải hệ phương trình bậc nhất hai ẩn. Bạn có thể nhập hệ phương trình vào máy tính và nhận được kết quả ngay lập tức.

4.3. Sử dụng phần mềm toán học

Các phần mềm toán học như Mathcad, Matlab, hoặc Wolfram Alpha có thể giúp bạn giải hệ phương trình một cách nhanh chóng và chính xác.

4.4. Giải bằng phương pháp ma trận

Nếu bạn đã học về ma trận, bạn có thể biểu diễn hệ phương trình dưới dạng ma trận và sử dụng các phép biến đổi ma trận để tìm ra nghiệm.

Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào sở thích, kỹ năng, và công cụ hỗ trợ mà bạn có. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ bản chất của bài toán và áp dụng phương pháp một cách chính xác để đạt được kết quả đúng.

5. Các Lỗi Thường Gặp Khi Giải Bài Toán Cấp Số Cộng

Trong quá trình giải bài toán cấp số cộng, học sinh thường mắc phải một số lỗi sau:

5.1. Nhầm lẫn công thức

  • Sai công thức số hạng tổng quát: Sử dụng sai công thức un = u1 + (n-1)d, ví dụ như quên hệ số (n-1) hoặc nhầm dấu.
  • Sai công thức tính tổng n số hạng đầu: Sử dụng sai công thức Sn = n/2 * (2u1 + (n-1)d), ví dụ như quên chia cho 2 hoặc nhầm dấu.

5.2. Sai sót trong tính toán

  • Tính toán sai các phép cộng, trừ, nhân, chia: Đây là lỗi cơ bản nhưng rất dễ mắc phải, đặc biệt khi làm bài nhanh hoặc khi các số có nhiều chữ số.
  • Sai sót khi giải hệ phương trình: Giải sai hệ phương trình bằng phương pháp thế hoặc cộng đại số, ví dụ như tính sai hệ số hoặc quên đổi dấu.

5.3. Hiểu sai đề bài

  • Không hiểu rõ ý nghĩa của các ký hiệu: Không hiểu rõ ý nghĩa của u1, d, un, Sn, hoặc các thông tin khác mà đề bài cung cấp.
  • Đọc không kỹ đề bài: Bỏ sót hoặc hiểu sai các điều kiện hoặc yêu cầu của đề bài.

5.4. Mất dấu hoặc viết thiếu

  • Mất dấu âm: Quên viết dấu âm (-) trước một số hạng hoặc một biểu thức.
  • Viết thiếu số hạng: Bỏ sót một số hạng trong quá trình tính toán hoặc biến đổi.

5.5. Không kiểm tra lại kết quả

  • Không thay kết quả vào đề bài để kiểm tra: Sau khi tìm ra đáp án, không thay vào các công thức hoặc điều kiện ban đầu để kiểm tra tính chính xác.
  • Không kiểm tra tính hợp lý của kết quả: Không xem xét xem kết quả có phù hợp với thực tế hay không, ví dụ như công sai quá lớn hoặc quá nhỏ so với các số hạng đã cho.

Để tránh những lỗi này, bạn nên:

  • Học thuộc và hiểu rõ các công thức: Nắm vững các công thức cơ bản của cấp số cộng và biết cách áp dụng chúng một cách linh hoạt.
  • Rèn luyện kỹ năng tính toán: Luyện tập thường xuyên để nâng cao kỹ năng tính toán và giảm thiểu sai sót.
  • Đọc kỹ và hiểu rõ đề bài: Phân tích kỹ các thông tin và yêu cầu của đề bài trước khi bắt đầu giải.
  • Kiểm tra lại kết quả: Sau khi tìm ra đáp án, hãy kiểm tra lại tính chính xác và hợp lý của nó.

6. Bài Tập Tự Luyện Về Cấp Số Cộng

Để củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng giải bài tập về cấp số cộng, bạn có thể thử sức với các bài tập sau:

  1. Cho cấp số cộng (un) có u1 = 5 và d = 3. Tính u10 và S10.
  2. Cho cấp số cộng (un) có u3 = 8 và u5 = 14. Tìm u1 và d.
  3. Cho cấp số cộng (un) có S5 = 35 và S10 = 130. Tìm u1 và d.
  4. Tìm số hạng đầu và công sai của cấp số cộng (un) biết:
    • u5 + u9 = 22
    • u1u7 = 21
  5. Cho cấp số cộng (un) có u1 = -3 và d = 2. Hỏi số 2023 là số hạng thứ mấy của cấp số cộng này?
  6. Một rạp hát có 20 hàng ghế. Hàng ghế đầu tiên có 15 ghế, mỗi hàng ghế sau có thêm 2 ghế so với hàng ghế trước. Hỏi rạp hát có tất cả bao nhiêu ghế?
  7. Chứng minh rằng nếu ba số a, b, c theo thứ tự lập thành cấp số cộng thì a + c = 2b.
  8. Tìm ba số hạng liên tiếp của một cấp số cộng có tổng bằng 15 và tích bằng 80.
  9. Cho cấp số cộng (un) có u1 = 2 và d = 5. Tính tổng của 20 số hạng đầu tiên của cấp số cộng này.
  10. Cho cấp số cộng (un) có u2 = 5 và u4 = 9. Tìm số hạng tổng quát un của cấp số cộng này.

Bạn có thể tìm thêm bài tập và lời giải chi tiết trên các trang web học toán trực tuyến hoặc trong các sách bài tập toán.

7. Ứng Dụng Của Cấp Số Cộng Trong Thực Tế Tại Mỹ Đình, Hà Nội

Cấp số cộng không chỉ là một khái niệm toán học trừu tượng, mà còn có nhiều ứng dụng thực tế trong đời sống và công việc, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải và logistics tại khu vực Mỹ Đình, Hà Nội.

7.1. Tính toán chi phí vận chuyển

Các công ty vận tải tại Mỹ Đình thường sử dụng cấp số cộng để tính toán chi phí vận chuyển hàng hóa dựa trên quãng đường và trọng lượng. Ví dụ, chi phí ban đầu cho 1 km đầu tiên là X đồng, và mỗi km tiếp theo tăng thêm Y đồng. Khi đó, chi phí vận chuyển cho n km sẽ là một cấp số cộng.

7.2. Lập kế hoạch bảo dưỡng xe tải

Việc bảo dưỡng xe tải định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành. Các gara sửa chữa xe tải ở Mỹ Đình có thể sử dụng cấp số cộng để lên kế hoạch bảo dưỡng, trong đó mỗi lần bảo dưỡng tiếp theo sẽ cách lần trước một khoảng thời gian nhất định (ví dụ, mỗi 3 tháng bảo dưỡng một lần).

7.3. Quản lý nhiên liệu

Các doanh nghiệp vận tải có thể sử dụng cấp số cộng để theo dõi và quản lý lượng nhiên liệu tiêu thụ của đội xe tải. Ví dụ, nếu mỗi xe tải tiêu thụ trung bình X lít nhiên liệu cho 100 km đầu tiên, và mỗi 100 km tiếp theo tiêu thụ thêm Y lít, thì lượng nhiên liệu tiêu thụ sẽ tăng theo cấp số cộng.

7.4. Dự báo doanh thu

Các công ty logistics có thể sử dụng cấp số cộng để dự báo doanh thu dựa trên số lượng đơn hàng và giá trị trung bình của mỗi đơn hàng. Ví dụ, nếu số lượng đơn hàng tăng đều mỗi tháng, thì doanh thu cũng sẽ tăng theo cấp số cộng.

7.5. Thiết kế bãi đỗ xe

Các bãi đỗ xe tải tại Mỹ Đình có thể sử dụng cấp số cộng để thiết kế các khu vực đỗ xe sao cho hợp lý và tiết kiệm diện tích. Ví dụ, khoảng cách giữa các xe tải có thể tăng dần theo cấp số cộng để đảm bảo an toàn và dễ dàng di chuyển.

Việc áp dụng cấp số cộng vào thực tế giúp các doanh nghiệp và cá nhân tại Mỹ Đình tối ưu hóa hoạt động, tiết kiệm chi phí, và nâng cao hiệu quả công việc.

8. Tìm Hiểu Về Xe Tải Tại Mỹ Đình Với XETAIMYDINH.EDU.VN

Nếu bạn đang quan tâm đến thị trường xe tải tại khu vực Mỹ Đình, Hà Nội, XETAIMYDINH.EDU.VN là địa chỉ tin cậy để bạn tìm kiếm thông tin và giải đáp thắc mắc.

8.1. Tại sao nên chọn XETAIMYDINH.EDU.VN?

  • Thông tin chi tiết và cập nhật: Chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết về các loại xe tải có sẵn ở Mỹ Đình, bao gồm thông số kỹ thuật, giá cả, và đánh giá từ người dùng.
  • So sánh đa dạng: Bạn có thể dễ dàng so sánh giá cả và thông số kỹ thuật giữa các dòng xe khác nhau để lựa chọn được chiếc xe phù hợp nhất với nhu cầu và ngân sách của mình.
  • Tư vấn chuyên nghiệp: Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi sẵn sàng tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc của bạn về thủ tục mua bán, đăng ký, và bảo dưỡng xe tải.
  • Dịch vụ uy tín: Chúng tôi liên kết với các đại lý và gara sửa chữa xe tải uy tín trong khu vực để đảm bảo bạn nhận được dịch vụ chất lượng cao.
  • Tiện lợi và nhanh chóng: Bạn có thể truy cập website của chúng tôi mọi lúc mọi nơi để tìm kiếm thông tin và liên hệ với chúng tôi.

8.2. Các loại xe tải phổ biến tại Mỹ Đình

Tại Mỹ Đình, bạn có thể tìm thấy nhiều loại xe tải khác nhau, phù hợp với nhiều mục đích sử dụng:

  • Xe tải nhẹ: Thường được sử dụng để vận chuyển hàng hóa trong thành phố hoặc các khu vực lân cận.
  • Xe tải trung: Thích hợp để vận chuyển hàng hóa trên các tuyến đường dài hơn, với tải trọng vừa phải.
  • Xe tải nặng: Được sử dụng để vận chuyển hàng hóa có tải trọng lớn, trên các tuyến đường dài hoặc địa hình phức tạp.
  • Xe ben: Dùng để chở vật liệu xây dựng, đất đá, hoặc các loại hàng hóa rời khác.
  • Xe chuyên dụng: Bao gồm xe chở xăng dầu, xe chở hóa chất, xe cứu hộ, và các loại xe khác được thiết kế đặc biệt cho một mục đích cụ thể.

8.3. Các dịch vụ hỗ trợ tại XETAIMYDINH.EDU.VN

Ngoài việc cung cấp thông tin về xe tải, chúng tôi còn cung cấp các dịch vụ hỗ trợ sau:

  • Tư vấn lựa chọn xe: Giúp bạn chọn được chiếc xe phù hợp nhất với nhu cầu và ngân sách của mình.
  • Hỗ trợ thủ tục mua bán: Hướng dẫn bạn các thủ tục cần thiết để mua bán xe tải một cách nhanh chóng và thuận tiện.
  • Giới thiệu dịch vụ bảo dưỡng: Giới thiệu các gara sửa chữa xe tải uy tín trong khu vực.
  • Cung cấp thông tin pháp lý: Cập nhật các quy định mới nhất trong lĩnh vực vận tải.

Hãy truy cập XETAIMYDINH.EDU.VN ngay hôm nay để khám phá thế giới xe tải tại Mỹ Đình và nhận được sự hỗ trợ tốt nhất!

9. FAQ: Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Cấp Số Cộng

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về cấp số cộng, cùng với câu trả lời chi tiết:

  1. Cấp số cộng là gì?
    • Cấp số cộng là một dãy số trong đó mỗi số hạng (trừ số hạng đầu tiên) bằng số hạng đứng ngay trước nó cộng với một số không đổi, gọi là công sai.
  2. Công thức số hạng tổng quát của cấp số cộng là gì?
    • Công thức số hạng tổng quát của cấp số cộng là: un = u1 + (n-1)d, trong đó u1 là số hạng đầu, d là công sai, và n là vị trí của số hạng trong dãy.
  3. Công thức tính tổng n số hạng đầu của cấp số cộng là gì?
    • Công thức tính tổng n số hạng đầu của cấp số cộng là: Sn = n/2 (2u1 + (n-1)d), hoặc Sn = n/2 (u1 + un).
  4. Làm thế nào để xác định một dãy số có phải là cấp số cộng hay không?
    • Để xác định một dãy số có phải là cấp số cộng hay không, bạn cần kiểm tra xem hiệu giữa hai số hạng liên tiếp có bằng nhau hay không. Nếu hiệu này là một số không đổi, thì dãy số đó là cấp số cộng.
  5. Công sai của cấp số cộng có thể là số âm không?
    • Có, công sai của cấp số cộng có thể là số âm. Nếu công sai là số âm, thì cấp số cộng đó là một dãy số giảm dần.
  6. Số hạng đầu của cấp số cộng có thể là số 0 không?
    • Có, số hạng đầu của cấp số cộng có thể là số 0.
  7. Cấp số cộng có ứng dụng gì trong thực tế?
    • Cấp số cộng có nhiều ứng dụng trong thực tế, ví dụ như tính toán lãi suất, thiết kế kiến trúc, quản lý kho hàng, và lập trình.
  8. Làm thế nào để giải bài toán tìm số hạng đầu và công sai của cấp số cộng khi biết hai số hạng bất kỳ?
    • Bạn có thể sử dụng công thức số hạng tổng quát để thiết lập một hệ phương trình hai ẩn, sau đó giải hệ phương trình này bằng phương pháp thế hoặc cộng đại số.
  9. Làm thế nào để tìm số hạng thứ n của cấp số cộng khi biết số hạng đầu và công sai?
    • Bạn có thể sử dụng công thức số hạng tổng quát: un = u1 + (n-1)d.
  10. Làm thế nào để tính tổng của các số tự nhiên liên tiếp từ 1 đến n?
    • Tổng của các số tự nhiên liên tiếp từ 1 đến n là một cấp số cộng với u1 = 1, d = 1, và n số hạng. Bạn có thể sử dụng công thức Sn = n/2 (u1 + un) = n/2 (1 + n) = n(n+1)/2.

Hy vọng những câu hỏi và trả lời này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấp số cộng và cách áp dụng nó vào giải quyết các bài toán.

10. Liên Hệ Với Xe Tải Mỹ Đình Để Được Tư Vấn Chi Tiết

Bạn vẫn còn thắc mắc về xe tải hoặc cần tư vấn chuyên sâu hơn? Đừng ngần ngại liên hệ với Xe Tải Mỹ Đình ngay hôm nay!

  • Địa chỉ: Số 18 đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.
  • Hotline: 0247 309 9988
  • Trang web: XETAIMYDINH.EDU.VN

Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và giải đáp mọi thắc mắc của bạn một cách tận tình và chu đáo. Chúng tôi cam kết cung cấp cho bạn những thông tin chính xác, khách quan, và hữu ích nhất để bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt khi mua xe tải.

Đừng bỏ lỡ cơ hội được tư vấn miễn phí và nhận nhiều ưu đãi hấp dẫn từ Xe Tải Mỹ Đình! Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp và tận tâm.

Comments

No comments yet. Why don’t you start the discussion?

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *