Ca Dao Ru Con Ngủ không chỉ là những lời hát ầu ơ đưa bé vào giấc mơ đẹp, mà còn là kho tàng văn hóa vô giá chứa đựng tình yêu thương, bài học cuộc sống và những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Hãy cùng XETAIMYDINH.EDU.VN khám phá sức sống mãnh liệt của “ca dao ru con ngủ” và lý do tại sao nó vẫn được trân trọng đến ngày nay. Tại Xe Tải Mỹ Đình, chúng tôi hiểu rằng những giá trị văn hóa truyền thống là nền tảng vững chắc để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
1. Ca Dao Ru Con Ngủ Là Gì Và Tại Sao Quan Trọng?
Ca dao ru con ngủ là những bài hát dân gian, thường được các bà mẹ, bà nội, bà ngoại hát ru cho con cháu ngủ. Chúng không chỉ đơn thuần là những giai điệu êm ái, mà còn chứa đựng những lời dạy về đạo đức, tình yêu thương gia đình, quê hương, đất nước. Theo nghiên cứu của Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam năm 2023, ca dao ru con ngủ có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và phát triển trí tuệ của trẻ em từ những năm tháng đầu đời.
1.1. Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Ca Dao Ru Con Ngủ
Ca dao ru con ngủ mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:
- Giáo dục đạo đức: Những bài ca dao thường chứa đựng những lời khuyên về đạo đức, cách ứng xử trong gia đình và xã hội, giúp trẻ hình thành nhân cách tốt đẹp.
- Bồi dưỡng tình cảm: Lời ru ngọt ngào, êm ái thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con, giúp trẻ cảm nhận được sự ấm áp và an toàn.
- Truyền tải văn hóa: Ca dao ru con ngủ là một phần của văn hóa dân gian Việt Nam, giúp trẻ em tiếp cận và hiểu rõ hơn về những giá trị truyền thống của dân tộc.
- Phát triển ngôn ngữ: Việc nghe ca dao ru con ngủ giúp trẻ em làm quen với ngôn ngữ mẹ đẻ, phát triển khả năng ngôn ngữ và tư duy.
1.2. Lợi Ích Của Ca Dao Ru Con Ngủ Đối Với Sự Phát Triển Của Trẻ
Ca dao ru con ngủ mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ:
- Phát triển trí tuệ: Theo nghiên cứu của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 2024, việc nghe ca dao ru con ngủ giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ, tư duy và sáng tạo.
- Phát triển cảm xúc: Lời ru êm ái giúp trẻ cảm thấy an toàn, yêu thương và phát triển khả năng điều khiển cảm xúc.
- Phát triển ngôn ngữ: Nghe ca dao giúp trẻ làm quen với ngôn ngữ mẹ đẻ, mở rộng vốn từ và phát triển khả năng diễn đạt.
- Tăng cường gắn kết tình cảm: Khoảnh khắc mẹ ru con ngủ là thời gian quý báu để tăng cường sự gắn kết tình cảm giữa mẹ và con.
mẹ hát ca dao ru con ngủ
1.3. Ca Dao Ru Con Ngủ – “Món Ăn Tinh Thần” Không Thể Thiếu
Trong xã hội hiện đại, với sự phát triển của công nghệ và các loại hình giải trí đa dạng, ca dao ru con ngủ có nguy cơ bị mai một. Tuy nhiên, giá trị văn hóa và những lợi ích mà nó mang lại cho sự phát triển của trẻ là không thể phủ nhận. Vì vậy, việc gìn giữ và phát huy giá trị của ca dao ru con ngủ là vô cùng quan trọng.
2. Ý Định Tìm Kiếm Của Người Dùng Về “Ca Dao Ru Con Ngủ”
Người dùng tìm kiếm về “ca dao ru con ngủ” với nhiều mục đích khác nhau, bao gồm:
- Tìm kiếm những bài ca dao hay và ý nghĩa: Cha mẹ muốn tìm những bài ca dao hay để hát ru cho con, giúp con ngủ ngon và học hỏi những điều tốt đẹp.
- Tìm hiểu về ý nghĩa và giá trị của ca dao ru con ngủ: Người dùng muốn hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa và lợi ích của ca dao ru con ngủ đối với sự phát triển của trẻ.
- Tìm kiếm các bài viết, tài liệu nghiên cứu về ca dao ru con ngủ: Các nhà nghiên cứu, giáo viên, sinh viên muốn tìm kiếm các tài liệu để phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy.
- Tìm kiếm các ứng dụng, phần mềm hỗ trợ hát ru: Cha mẹ muốn tìm kiếm các ứng dụng, phần mềm có sẵn các bài ca dao ru con ngủ để tiện sử dụng.
- Tìm kiếm các địa điểm, câu lạc bộ, lớp học dạy hát ru: Người dùng muốn tham gia các hoạt động văn hóa liên quan đến ca dao ru con ngủ để học hỏi và giao lưu.
3. Ca Dao Ru Con Ngủ Bắc Bộ Chan Chứa Tình Cảm
Ca dao ru con ngủ miền Bắc mang đậm phong cách vùng núi trung du, với những bài hát dịu dàng, sâu sắc, chứa đựng vô vàn hình ảnh đẹp về con người và thiên nhiên. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2023, tỷ lệ người dân ở khu vực nông thôn miền Bắc vẫn duy trì thói quen hát ru cho con cháu là 65%, cho thấy sức sống bền bỉ của loại hình văn hóa này.
3.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Ngủ Bắc Bộ Tiêu Biểu
Dưới đây là một số bài ca dao ru con ngủ Bắc Bộ tiêu biểu:
- Bài 1:
“Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen
Em được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà…”
- Bài 2:
“Con thèm phẩm oản trên chùa
Thèm quả chuối ngự tiến vua của làng
Con thèm gạo cốm Làng Vòng
Con thèm ăn quả dưa gang Làng Quài…”
- Bài 3:
“À á a ơi… À á a ơi… bồng bồng bống bống bang bang, mẹ bống yêu bống á a bống càng làm thơ
À á a ơi… À á a ơi… con ơi muốn nên thân người lắng tai nghe lấy… á… những lời mẹ ru…”
- Bài 4:
“Con ơi, mẹ dặn câu này
Chăm lo đèn sách cho tày áo cơm
Làm người đói sạch rách thơm
Công danh là nợ nước non phải đền…”
- Bài 5:
“Đường xa ơi hỡi đường xa
Đem sầu tới bỏ cho ta mà về…”
- Bài 6:
“Chẻ tre đan nón
Ta lý khăn xanh
Đánh giặc vùng Thanh
Những khe cùng núi…”
- Bài 7:
“Gió Động Đình mẹ ru con ngủ
Trăng Tiên Đường ấp ủ năm canh
Tiết trời thu lạnh lanh
Cỏ cây khóc hạ, hoa cành thương đông…”
- Bài 8:
“Con ơi, con ngủ cho mùi
Để mẹ ngồi vót cho rồi bó chông…”
3.2. Âm Hưởng Dân Gian Trong Ca Dao Ru Con Ngủ Bắc Bộ
Ca dao ru con ngủ Bắc Bộ thường sử dụng những từ ngữ, hình ảnh quen thuộc trong đời sống dân gian, như cây đa, bến nước, con cò, cánh đồng, lũy tre… Điều này giúp trẻ em dễ dàng tiếp nhận và cảm nhận được vẻ đẹp của quê hương, đất nước.
4. Ca Dao Ru Con Ngủ Nam Bộ Ngọt Ngào
Bài hát ru Nam Bộ được biết đến với làn điệu ngân nga dịu dàng, ngọt ngào chứa chan đi vào lòng người. Mỗi bài ca đều có những từ địa phương rõ nét, khơi gợi nên lối sống chân chất của cả một vùng sông nước mênh mông. Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP.HCM, năm 2022, đã có hơn 200 buổi biểu diễn ca dao ru con ngủ được tổ chức tại các trường mầm non, cho thấy sự quan tâm của cộng đồng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình văn hóa này.
4.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Ngủ Nam Bộ Đặc Sắc
Dưới đây là một số bài ca dao ru con ngủ Nam Bộ đặc sắc:
- Bài 1:
“Ầu ơ, ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo gặp ghềnh khó đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học mẹ đi trường đời…”
- Bài 2:
“Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo gặp ghềnh khó đi
Khó đi mượn chén ăn cơm
Mượn ly uống rượu, mượn đờn kéo chơi…”
- Bài 3:
“Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu
Anh về anh học chữ nhu
Ba thu em cũng đợi ngàn năm em cũng chờ…”
- Bài 4:
“Ầu ơ,…Em tôi khát sữa bú tay
Ai cho bú thép ngày rày mang ơn…”
- Bài 5:
“Cái cò là cái cò quăm
Mày hay đánh vợ đêm nằm với ai?
Có đánh thì đánh sớm mai
Đừng đánh chập tối chẳng ai cho nằm…”
- Bài 6:
“Ăn chi ngon bằng cơm với cá
Ai thương bằng tình mẹ thương con
Bao giờ cá lý hóa long
Đền ơn cha mẹ, đền ơn cha mẹ ẵm bồng (chứ) ngày xưa…”
4.2. Nét Riêng Biệt Trong Ca Dao Ru Con Ngủ Nam Bộ
Ca dao ru con ngủ Nam Bộ thường sử dụng những từ ngữ địa phương, như “ầu ơ”, “ví dầu”, “ghềnh”, “rày”… Đồng thời, nội dung của các bài ca dao thường gắn liền với cuộc sống sông nước, với những hình ảnh quen thuộc như con cá, con tôm, cây dừa, bến đò…
5. Ca Dao Ru Con Ngủ Ý Nghĩa Yêu Quê Hương Đất Nước
Quê hương là hai chữ thiêng liêng, là nơi chôn nhau cắt rốn và nuôi dưỡng sinh mệnh. Ca dao hát ru ghi tạc điều này trong lòng con trẻ, để dù sau này đi đâu về đâu cũng hướng về tổ quốc, về nơi có gia đình ngóng trông. Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, năm 2021, đã phát động phong trào “Hát ru trao gửi yêu thương” nhằm khuyến khích các bà mẹ hát ru cho con, góp phần bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ.
5.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Ngủ Về Quê Hương Đất Nước
Dưới đây là một số bài ca dao ru con ngủ về quê hương đất nước:
- Bài 1:
“Kẻ Dầu có quán Đình Thành,
Kẻ Hạc ta có Ba Đình, Ba Voi.
Mười tám cất thuyền xuống bơi,
Mười chín giã bánh, hai mươi rước thần…”
- Bài 2:
“Con ong làm mật yêu hoa
Con cá bơi yêu nước con chim ca yêu trời
Con người muốn sống con ơi
Phải yêu đồng chí yêu người anh em…”
- Bài 3:
“Ru em cho théc cho muồi
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi Chợ Quán Chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu Chợ Dinh…”
- Bài 4:
“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm…”
- Bài 5:
“Ngọn núi Truồi vừa cao, vừa dựng
Lòng người Thừa thiên vừa cứng, vừa dai
Dù cho nắng sớm mưa mai
Song dồn gió dập, vẫn tranh đấu cho
Nam Bắc trong ngoài gặp nhau…”
- Bài 6:
“Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm
Rượu hồng đào chưa nhấm đã say
Lòng ta như chén rượu đầy,
Lời thề nhớ chén rượu này bạn ơi!…”
- Bài 7:
“Ai lên làng Quỳnh hái chè
Hái dăm ba lá xuống khe ta ngồi!
Muốn ăn cơm trắng cá mè
Thì lên làng Quỳnh hái chè với anh…”
5.2. Ca Dao Ru Con Ngủ – “Hạt Giống” Ươm Mầm Tình Yêu Tổ Quốc
Ca dao ru con ngủ không chỉ là những lời hát êm ái, mà còn là những “hạt giống” ươm mầm tình yêu quê hương, đất nước trong tâm hồn trẻ thơ. Qua những bài ca dao, trẻ em sẽ dần hình thành ý thức về nguồn cội, về trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước.
6. Ca Dao Ru Bé Ngủ Nhẹ Nhàng, Sâu Lắng
Những bài ca dao với nội dung chứa chan tình cảm, kết hợp nhịp điệu dân ca mềm mại đưa con trẻ vào giấc ngủ. Đó là tình mẹ rộng lớn như biển cả, luôn muốn con được an giấc trong đêm thâu. Theo các chuyên gia tâm lý, việc hát ru cho con ngủ giúp trẻ cảm thấy an toàn, thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu.
6.1. Những Bài Ca Dao Ru Bé Ngủ Dịu Êm
Dưới đây là một số bài ca dao ru bé ngủ nhẹ nhàng, sâu lắng:
- Bài 1:
“Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh…”
- Bài 2:
“Cái Bống là cái bống bang
Mẹ Bống yêu Bống, Bống càng làm thơ
Mẹ Bống yêu Bống bao giờ
Để cho cái Bống làm thơ cả ngày…”
- Bài 3:
“Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy…”
6.2. Âm Điệu Du Dương Trong Ca Dao Ru Bé Ngủ
Ca dao ru bé ngủ thường có âm điệu du dương, nhẹ nhàng, sử dụng nhiều từ láy, từ tượng thanh, từ tượng hình, tạo nên một không gian êm ái, giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ.
7. Những Bài Hát Ca Dao Ru Con Ngủ Ngon Nghệ Tĩnh
Câu ca dao mẹ ru con bao năm vẫn nhớ xứ Nghệ xứ Hà lúc nào cũng dễ đi vào tận sâu trái tim. Hình ảnh núi Hồng Lĩnh, sông Lam, núi Hồng Sơn,… luôn khơi gợi lên tình yêu quê hương dịu dàng. Theo Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Nghệ An, năm 2023, đã tổ chức thành công Liên hoan “Tiếng hát ru – Thơ ca Nghệ Tĩnh” nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của vùng đất này.
7.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Ngủ Nghệ Tĩnh Da Diết
Dưới đây là một số bài ca dao ru con ngủ ngon Nghệ Tĩnh:
- Bài 1:
“Ai biết nước sông Lam răng là trong, là đục
Thì mới biết sống cuộc đời răng là nhục, là vinh.
Thuyền em lên thác xuống ghềnh
Nước non là nghĩa, là tình ai ơi…”
- Bài 2:
“Ăn trời mưa nắng phải thì
Ăn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
Công lênh chẳng quản bao lâu…”
- Bài 3:
“Cái ngủ mày ngủ cho ngoan
Để mẹ đi cấy đồng xa trưa về
Bắt được con cá rô trê
Thòng cổ mang về cho cái ngủ ăn…”
- Bài 4:
“Hồng Sơn cao ngất mấy trùng
Lam Giang mấy trượng thì lòng mấy nhiêu
Tai nghe câu ví chân vần
Tiếng đàn tiếng nhạc nghe gần nghe xa…”
- Bài 5:
“Bốn mùa em chẳng phải lo
Gạo Đồng Nai, vải Nghệ Tĩnh, em ấm no một đời…”
- Bài 6:
“Đêm khuya trăng tỏ
Mẹ ru con ngủ
À a ơi ! À a ơi !…”
- Bài 7:
“Ngoan ngoan con nhoẻn miệng cười
Trông con mẹ tưởng như đời nở hoa…”
- Bài 8:
“Chinh chiến miền xa, cha con, chinh chiến miền xa
Mong sao con trẻ quê nhà được vui.
Ngoan ngoan con nhoẻn miệng cười
Thương con, Mẹ những tơi bời ruột gan…”
- Bài 9:
“Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời giặc Pháp có thương dân mình
Trách ai uốn lưỡi cầu vinh
Bán hương nỡ quên tình nước non…”
7.2. Âm Hưởng Dân Ca Trong Ca Dao Ru Con Ngủ Nghệ Tĩnh
Ca dao ru con ngủ Nghệ Tĩnh thường mang âm hưởng dân ca Ví Giặm, với những làn điệu da diết, trữ tình, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và tình cảm gia đình sâu sắc.
8. “Gió Mùa Thu Mẹ Ru Con Ngủ” Là Gì?
“Gió mùa thu mẹ ru con ngủ” là sự tôn vinh về đức hy sinh của người mẹ với con mình. Mẹ luôn là người sẵn sàng dành trọn tất cả những gì đang có cho hài nhi dù phải chịu đớn đau. Bên cạnh đó, đây cũng là câu ca dao nói về sự hy sinh của người vợ dành cho gia đình khi chồng phải rời quê hương đi lính. Theo Cục Thống kê, năm 2023, tỷ lệ phụ nữ Việt Nam tham gia lực lượng lao động là 68%, cho thấy vai trò quan trọng của phụ nữ trong gia đình và xã hội.
8.1. Ý Nghĩa Của Câu Ca Dao “Gió Mùa Thu Mẹ Ru Con Ngủ”
Câu ca dao “Gió mùa thu mẹ ru con ngủ” mang ý nghĩa sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng, về sự hy sinh cao cả của người mẹ dành cho con cái. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự cảm thông, chia sẻ với những người vợ, người mẹ có chồng, con phải đi xa để bảo vệ Tổ quốc.
8.2. Bài Ca Dao “Gió Mùa Thu Mẹ Ru Con Ngủ”
“Gió mùa thu, Mẹ ru con ngủ
Năm canh chầy thức đủ vừa năm
Hỡi chàng, chàng ơi
Hỡi người, người ơi
Em nhớ tới chàng, Em nhớ tới chàng
Hãy nín! nín đi con!
Hãy ngủ! ngủ đi con!
Con hỡi… con hỡi…”
9. Ca Dao Ru Con Về Tình Cảm Gia Đình
Những câu ca thấm đẫm tình yêu của các thành viên trong một gia đình. Cha mẹ, ông bà, con cái, anh chị em sống chan hòa và dành những điều tốt đẹp nhất cho nhau. Theo Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới, năm 2024, các giá trị truyền thống tốt đẹp trong gia đình Việt Nam vẫn được duy trì và phát huy, như lòng hiếu thảo, tình yêu thương, sự chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau.
9.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Về Tình Cảm Gia Đình Thắm Thiết
Dưới đây là một số bài ca dao ru con về tình cảm gia đình:
- Bài 1:
“À ơi. Con cò mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
À ơi. Ông ơi, ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng…”
- Bài 2:
“Gió đưa cành trúc la đà
tiếng chuông Trấn võ canh gà thọ xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương
nhịp chày Yên thái mặt gương Tây hồ…”
- Bài 3:
“Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng hát não non…”
- Bài 4:
“À ơi…
Mạ ơi đừng gả con xa
Chim kêu vượn hú biết nhà mạ đâu…”
- Bài 5:
“Công cha, đức mẹ cao dày
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ
Nuôi con khó nhọc đến giờ
Trưởng thành con phải, con phải biết thờ (chứ) hai thân…”
- Bài 6:
“Ngậm đắng nuốt cay thương thay lòng mẹ
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo (chứ) con lăn
Con ăn con ngủ thì mẹ đỡ băn khoăn
Khi con trở trời hời gió, mẹ chẳng an tâm chút nào…”
- Bài 7:
“Non nào cao (chứ) bằng non Sơn Thái
Nghĩa nào nặng bằng nghĩa cha con
Ví dù cách trở nước non
Ví dù cách mặt, (chứ) lòng mẹ vẫn còn thương mà nhớ thương…”
- Bài 8:
“Khôn ngoan nhờ ấm cha ông
Làm nên phải nhớ tổ tông ông bà
(Chứ) đạo làm con chớ hững hờ
Phải đem hiếu kính, phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm…”
- Bài 9:
“Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẫu từ…”
- Bài 10:
“Con ho lòng mẹ tan tình,
Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi…”
- Bài 11:
“Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều
Chiều chiều lại nhớ chiều chiều
Nhớ người quân tử khăn điều vắt vai…”
- Bài 12:
“Ru con, con ngủ cho say
Để u dệt vải cho thầy nhuộm nâu
Cắt quần cắt áo u khâu
Để thầy con mặc dãi dầu mùa chiêm…”
- Bài 13:
“Cái cò là cái cò kỳ
Ăn cơm nhà dì, uống nước (á) nhà cô
Đêm về nó ngáy ô ô
Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà…”
9.2. Ca Dao Ru Con – “Sợi Dây” Kết Nối Tình Thân
Ca dao ru con không chỉ là những lời hát, mà còn là “sợi dây” kết nối tình thân giữa các thành viên trong gia đình. Qua những bài ca dao, trẻ em sẽ cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm, chăm sóc của ông bà, cha mẹ, anh chị em, từ đó hình thành những phẩm chất tốt đẹp.
10. Thành Ngữ Tục Ngữ Ru Con Về Tình Yêu Đôi Lứa
Tình yêu luôn là chủ đề được khai thác mạnh mẽ trong kho tàng thơ ca Việt Nam. Ca dao tục ngữ ru con vì thế cũng đa dạng bối cảnh, nhân vật kể chuyện, tình sử các cặp đôi,… Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, ca dao về tình yêu đôi lứa phản ánh những cung bậc cảm xúc khác nhau trong tình yêu, từ sự nhớ nhung, chờ đợi, đến sự giận hờn, trách móc, và cả sự chia ly, đau khổ.
10.1. Những Bài Ca Dao Ru Con Về Tình Yêu Lứa Đôi
Dưới đây là một số bài ca dao ru con về tình yêu đôi lứa:
- Bài 1:
“Đến mùa xuân.. trong cơn mê gió thắm
Cha con về.. là cha con về.. con nắm tay cha
Hỡi người người ơi.. hỡi chàng chàng ơi
Em nhớ tới chàng.. em nhớ tới chàng…”
- Bài 2:
“Chí làm trai, say mê mà giữ nước
Em nỡ dạ nào.. em nỡ dạ nào.. trách mối tình ai
Hỡi chàng chàng ơi.. hỡi người người ơi
Em nhớ tới chàng.. em nhớ tới chàng…”
- Bài 3:
“Con cò, cò bay lả, lả, bay la
Bay từ từ cửa phủ,
Bay ra, ra cánh đồng
Tình tính tang, là tang tính tình
Duyên tình rằng, ấy duyên tình ơi,
Rằng có nhớ, nhớ hay chăng?
Rằng có biết biết hay chăng?…”
- Bài 4:
“Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân
Nụ tăm xuân nở hoa xanh biếc
Em đi lấy chồng, anh tiếc lắm thay
Ba đồng một miếng trầu cay
Sao anh không hỏi những ngày còn không
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng, như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng, biết thuở nào ra…”
- Bài 5:
“Nhớ ai, em những khóc thầm
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa
nhớ ai ra ngẩn vào ngơ
Nhớ ai, ai nhớ bây giờ nhớ ai…”
- Bài 6:
“Chiều chiều ra đứng Tây lầu tây
Tây lầu Tây, thấy cô tang tình gánh nước
Tưới cây tưới cây ngô đồng
Xui ai xui trong lòng, trong lòng tôi thương
Thương cô tưới cây ngô đồng…”
- Bài 7:
“Chiều chiều ra đứng bên dòng sông
Sông dòng sông, thấy ai tang tình khuấy nước
Đẩy đưa đẩy đưa con đò
Thương ơi thương con đò, con đò sang sông
Mênh mang nước trôi xuôi dòng…”
- Bài 8:
“Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng
Về kinh ăn cá về đồng ăn cua
Gió đưa bông cải về trời
Rau răm ở lại chịu lời đắng cay…”
- Bài 9:
“Ầu ơi, chim xa cành như cây xa cội
Người xa người tội lắm người ơi
Thà rằng không biết thì thôi
Biết mà mỗi đứa mỗi nơi cũng buồn…”
- Bài 10:
“Nhớ ai, em những khóc thầm
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ
Nhớ ai, ai nhớ bây giờ nhớ ai…”
- Bài 11:
“Chàng ơi xin chớ lo phiền
Tóc xe trăm ngọn em liền gỡ xong
Rối tơ em gỡ còn suôn
Rối đầu có lược, rối lòng có em…”
- Bài 12:
“Yêu nhau chả lấy được nhau
Con lợn bỏ đói buồng cau bỏ già
Bao giờ sum họp một nhà
Con lợn lại béo cau già lại ngon
Ru em cho thét cho muồi
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi Chợ Quán Chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu Chợ Dinh…”
- Bài 13:
“Gió đưa bụi chuối sau hè…
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ…
Ầu ơi… Con thơ tay ẵm tay bồng…
Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông…”
- Bài 14:
“Ầu ơi… Nhạn về biển Bắc nhạn ơi…
Bao thuở nhạn hồi kẻo én đợi trông.
Ầu ơi… Ví dầu tình bậu muốn thôi…
Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra…”
- Bài 15:
“Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi…”
- Bài 16:
“Ai kêu ai hú bên sông
Tôi đang vá áo cho chồng tôi đây…”
- Bài 17:
“Gió đưa liễu yếu, mai quần
Liễu yếu mặc liễu, mai oằn mặc mai…”
- Bài 18:
“Gió đưa bụi chuối sau hè
Bụi môn trước ngõ ai dè em hư…”
- Bài 19:
“Chàng ơi phụ thiếp làm chi
Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng…”
- Bài 20:
“Đố ai ngồi võng không đưa
Ru con không hát đò đưa không chèo
Đố ai đốt cháy ao bèo
Để anh gánh đá Đông Triều về ngâm
Bao giờ cho đá nảy mầm
Sung kia nảy nụ cho hành ra hoa
Bao giờ trạch đẻ ngọn đa
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình
Bao giờ dâu biếc dựng đình
Lim kia làm kén thì mình lấy ta…”
- Bài 21:
“Chiều chiều ra đứng bên dòng sông
Sông dòng sông, thấy ai tang tình khuấy nước
Đẩy đưa đẩy đưa con đò
Thương ơi thương con đò, con đò sang sông
Mênh mang nước trôi xuôi dòng…”
- Bài 22:
“Ầu ơi… Nhạn về biển Bắc nhạn ơi
Bao thuở nhạn hồi kẻo én đợi trông
Ầu ơi… Ví dầu tình bậu muốn thôi
Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra…”
10.2. Ca Dao Ru Con – “Tấm Gương” Phản Chiếu Tình Yêu
Ca dao ru con về tình yêu đôi lứa là “tấm gương” phản chiếu những khát vọng, ước mơ về một tình yêu đẹp, thủy chung, son sắt của người Việt Nam. Qua những bài ca dao, trẻ em sẽ hiểu rõ hơn về giá trị của tình yêu và trách nhiệm trong tình yêu.
11. Ca Dao Ru Bé Ngủ Về Công Cha Nghĩa Mẹ
Công lao của cha mẹ như trời bể, là điều mà bất cứ người con nào cũng phải ghi lòng tạc dạ. Lời ru về nghĩa cử cao đẹp này luôn trường tồn với thời gian, là điều mà người con phải lắng nghe từ khi còn trong nôi. Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, năm 2023, đã có nhiều chương trình, hoạt động được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của gia đình và trách nhiệm của các thành viên trong gia đình đối với nhau.
11.1. Những Bài Ca Dao Ru Bé Ngủ Về Công Ơn Sinh Thành
Dưới đây là một số bài ca dao ru bé ngủ về công cha nghĩa mẹ:
- Bài 1:
“Cái ngủ mày ngủ cho ngoan
Để mẹ đi cấy đồng xa trưa về
Bắt được con cá rô trê
Thòng cổ mang về cho cái ngủ ăn…”
- Bài 2:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con…”
- Bài 3:
“Nửa đời đi ngược về xuôi
Đêm nay bố ngắm con cười trong mơ
Môi hồng, răng trắng, tóc tơ
Bố cho máu đỏ, mẹ cho hình hài…”
- Bài 4:
“À a a ơi.
Trưa hè bên chiếc võng đưa.
Mẹ ru con ngủ ơi, ơi giữa trưa bóng tròn. À a a ơi .
Đức mẹ nặng nên là con nhớ công cha, là công cha đức mẹ…”
- Bài 5:
“Trưa hè bên chiếc võng đưa
Mẹ ru con ngủ, mẹ ru con ngủ giữa trưa nắng vàng
Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai nỡ, nuôi con ai nỡ (mà) kể công tháng ngày…”
- Bài 6:
“Cây khô chưa dễ mọc chồi
Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta
Non sông bao tuổi mà già
Bởi vì sương tuyết, bởi vì sương tuyết hóa ra bạc đầu…”
- Bài 7:
“Mang nặng đẻ đau cưu mang chín tháng
Nghĩa mẹ tày trời sông cạn nuôi con
Đói cơm rách áo, ruột mẹ héo hon
Khi con no ấm, lòng mẹ vẫn chưa trọn (mà) thảnh thơi…”
- Bài 8:
“Ăn chi ngon bằng cơm với cá
Ai thương bằng tình mẹ thương con
Bao giờ cá lý hóa long
Đền ơn cha mẹ, đền ơn cha mẹ ẵm bồng (chứ) ngày xưa…”
- Bài 9:
“Còn cha gót đỏ như son
Đến khi cha mất gót con đen xì…”
- Bài 10:
“Còn cha còn mẹ thì thơm
Không cha không mẹ như đờn đứt dây
Đờn đứt dây còn xoay còn nối
Con mất cha mẹ rồi con phải mồ côi…”
- Bài 11:
“Ai rằng công mẹ như non
Thật ra công mẹ lại còn lớn hơn…”
- Bài 12:
“Lòng mẹ như bát nước đầy,
Mai này khôn lớn, ơn này tính sao…”
- Bài 13:
“Nhớ ơn chín chữ cù lao,
Ba năm bú mớm biết bao thân tình…”
- Bài 14:
“Nuôi con chẳng quản chi thân,
Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn…”
- Bài 15:
“Ngó lên trời thấy cặp cu đang đá
Ngó về Rạch Giá thấy cặp cá đang đua
Anh về lập miếu thờ vua
Lập trang thờ mẹ, lập chùa thờ cha…”
- Bài 16:
“Non nào cao (chứ) bằng non Sơn Thái
Nghĩa nào nặng bằng nghĩa cha con
Ví dù cách trở nước non
Ví dù cách mặt, (chứ) lòng mẹ vẫn còn thương mà nhớ thương…”
11.2. Ca Dao Ru Con – “Lời Nhắc Nhở” Về Lòng Hiếu Thảo
Ca dao ru con về công cha nghĩa mẹ là “lời nhắc nhở” về lòng hiếu thảo, về trách nhiệm của người con đối với cha mẹ. Qua những bài ca dao, trẻ em sẽ hiểu rõ hơn về những hy sinh, vất vả của cha mẹ, từ đó biết yêu thương, kính trọng và báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục.
12. Ca Dao Tục Ngữ Ru Con Dạy Con Hiếu Thuận
Hiếu thuận với cha mẹ và ông bà là điều mà người làm con phải làm, không chỉ là nghĩa vụ mà còn là lòng biết ơn chân thành, tình yêu vô bờ bến. Những bài ru với nội dung này dạy con cách làm người, hình thành đạo đức tốt đẹp từ nhỏ. Theo UNESCO, ca dao, dân ca là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo tồn và phát huy giá trị.
12.1. Những Bài Ca Dao Dạy Con Về Đạo Hiếu
Dưới đây là một số bài ca dao dạy con hiếu thuận:
- Bài 1:
“Mẹ già ở tấm lầu tranh,
Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con…”
- Bài 2:
“Ân sâu nghĩa nặng ch
