Trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp đầy gian khổ, hình ảnh những chiếc Xe Tải Thời Kháng Chiến Chống Pháp đã trở thành một biểu tượng không thể thiếu của tinh thần quật cường và ý chí quyết thắng của dân tộc Việt Nam. Không chỉ đơn thuần là phương tiện vận chuyển, những chiếc xe tải này còn là một phần lịch sử, gắn liền với những chiến dịch hào hùng và sự hy sinh thầm lặng của bao người con đất Việt.
Bài viết này, dưới góc độ của một chuyên gia xe tải từ Xe Tải Mỹ Đình, sẽ đưa bạn đọc ngược dòng thời gian, khám phá vai trò to lớn của xe tải thời kháng chiến chống Pháp trong giai đoạn lịch sử đặc biệt này. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về những khó khăn, thách thức mà ngành giao thông vận tải nói chung và những chiếc xe tải nói riêng đã vượt qua, góp phần vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến.
I. Giao Thông Vận Tải Thời Kỳ Đầu Kháng Chiến: Nền Tảng Vững Chắc Từ Nha Giao Thông – Công Chính
Ngay từ những ngày đầu khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ tầm quan trọng của giao thông vận tải đối với sự nghiệp cách mạng. Ngày 28/08/1945, Sắc lệnh thành lập Nha Giao thông – Công chính, tiền thân của Bộ Giao thông Vận tải ngày nay, đã được ký kết. Trong giai đoạn đầu đầy khó khăn này, nhiệm vụ trọng tâm của ngành là củng cố và xây dựng hệ thống giao thông, đặc biệt là các tuyến đường huyết mạch dẫn vào An toàn khu (ATK) Việt Bắc – căn cứ địa cách mạng vững chắc của cả dân tộc.
Việt Bắc, với trung tâm là Thái Nguyên, được chọn làm đại bản doanh kháng chiến. Từ năm 1946, các cơ quan Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ đã chuyển lên đây, biến Thái Nguyên trở thành một trung tâm hoạt động cách mạng sôi động. Nhận định được âm mưu tấn công Việt Bắc của địch, Trung ương Đảng chủ trương thực hiện “Tiêu thổ kháng chiến” để gây khó khăn cho quân Pháp.
II. “Tiêu Thổ Kháng Chiến” và Nhiệm Vụ Cấp Bách của Xe Tải
Chủ trương “Tiêu thổ kháng chiến” được thực hiện triệt để trên địa bàn Thái Nguyên. Từ thị xã đến các địa phương, nhân dân đồng lòng phá hủy nhà cửa, cầu cống, đường xá để ngăn bước tiến của quân địch. Tuy nhiên, nhiệm vụ đặt ra cho ngành giao thông vận tải, trong đó có những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp, lại vô cùng nặng nề: vừa phải phá đường để cản địch, vừa phải đảm bảo giao thông thông suốt phục vụ kháng chiến.
Trong bối cảnh đó, Ty Giao thông Thái Nguyên đã nỗ lực sơ tán các cơ quan, mở đường vào vùng sâu, đảm bảo an toàn cho bộ chỉ huy kháng chiến. Những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp lúc này không chỉ vận chuyển người và hàng hóa, mà còn tham gia vào công tác chuẩn bị chiến đấu, góp phần vào chiến thắng Thu Đông năm 1947 ngay trên đất Việt Bắc.
III. Xe Tải Trên Các Tuyến Đường Chiến Lược: Từ Chiến Thắng Thu Đông Đến Điện Biên Phủ
Suốt chín năm kháng chiến trường kỳ, Thái Nguyên luôn là ATK, là đầu mối giao thông quan trọng và là địa bàn xuất phát của các binh đoàn chủ lực. Ngành giao thông vận tải Khu Việt Bắc đã không ngừng chiến đấu, xây dựng và bảo vệ đường sá, đảm bảo hậu cần cho mọi chiến dịch. Sau chiến thắng Thu Đông 1947, khi Việt Bắc trở thành đại bản doanh vững chắc, công tác giao thông càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Nếu trước đây ta phá đường để cản địch, thì nay ta tập trung vào xây dựng và mở rộng mạng lưới giao thông. Những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp ngày đêm hoạt động trên các tuyến đường, kết nối các cơ quan Trung ương, vận chuyển lương thực, vũ khí và quân trang quân dụng phục vụ các chiến dịch lớn như Đông Xuân 1952 và chiến dịch giải phóng Tây Bắc.
Trong chiến dịch Tây Bắc, giao thông vận tải Thái Nguyên đảm nhận hai nhiệm vụ chính: củng cố hệ thống đường sá hiện có, đặc biệt là cầu phà, và mở đường 13 Yên Bái – Khe Nhe. Với tinh thần thần tốc, 5.000 nhân công đã được huy động, bí mật mở đường trong 9 ngày để đón đoàn xe tải thời kháng chiến chống Pháp chở quân và hàng hóa vào chiến dịch.
Đầu năm 1953, công trường liên huyện Võ Nhai – Phổ Yên tiếp tục được mở rộng, phục hồi nền đường, rải đá, làm cầu phà, kết nối với các tuyến đường Lạng Sơn, Bắc Sơn. Tuyến đường mới từ biên giới về Thái Nguyên hình thành, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển và tập kết lực lượng. Đến năm 1954, Bộ GTVT mở công trường làm đường lớn từ Lạng Sơn về Đình Cả – La Hiên đến Hòa Thượng – Sơn Cẩm và Hòa Thượng – Gia Bảy. Từ cuối năm 1952, mọi tuyến đường từ biên giới đều hội tụ về Thái Nguyên, biến nơi đây thành trung tâm giao thông then chốt, từ đó xe tải thời kháng chiến chống Pháp tỏa đi khắp các hướng phục vụ chiến dịch Đông Xuân 1953-1954.
IV. Chiến Dịch Điện Biên Phủ: “Chiến Trường” Giao Thông Vận Tải và Những Chiếc Xe Anh Hùng
Khi chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu, giao thông vận tải thực sự trở thành một “chiến trường” sống còn. Nhiệm vụ của GTVT Thái Nguyên lúc này là cấp tốc nâng cấp tuyến đường Đèo Hanh – Trại Cau – Bờ Đậu, biến những con đường vốn chỉ chịu được tải trọng 4 tấn lên 12 tấn, mở rộng đường cong, mặt đường. Thời gian vô cùng gấp rút, nhưng ngành giao thông đã huy động dân công, cán bộ kỹ thuật làm việc ngày đêm, hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn và giữ bí mật tuyệt đối.
Chính tuyến đường được nâng cấp thần tốc này đã tạo điều kiện cho đoàn pháo hạng nặng của ta tiến vào Điện Biên Phủ. Những khẩu pháo, được vận chuyển bởi những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp vượt qua bao khó khăn, đã khai hỏa, mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, giáng đòn quyết định vào thực dân Pháp.
V. Kết Luận: Dấu Ấn Không Thể Phai Mờ của Xe Tải Thời Kháng Chiến
Chín năm kháng chiến chống Pháp, cán bộ công nhân ngành giao thông Thái Nguyên, cùng với nhân dân các dân tộc, đã đảm bảo giao thông thông suốt, liên tục, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong các chiến dịch, đặc biệt là chiến dịch Điện Biên Phủ vĩ đại. Những thành tích đó là niềm tự hào về truyền thống của ngành GTVT Thái Nguyên.
Và trong những thành tích vẻ vang ấy, không thể không nhắc đến vai trò của những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp. Dù có thể không hiện đại, tiện nghi như những chiếc xe tải ngày nay của Xe Tải Mỹ Đình, nhưng những chiếc xe tải thời kỳ kháng chiến đã trở thành một phần không thể tách rời của lịch sử dân tộc. Chúng là minh chứng cho tinh thần vượt khó, sự sáng tạo và ý chí quyết tâm chiến thắng của quân và dân ta. Hình ảnh những chiếc xe tải thời kháng chiến chống Pháp sẽ mãi là một biểu tượng đẹp, nhắc nhở các thế hệ sau về một thời kỳ lịch sử hào hùng và những đóng góp to lớn của ngành giao thông vận tải Việt Nam.
Nguồn: Kỷ yếu 70 năm GTVT Thái Nguyên
