Nhà máy BAZ, với lịch sử hơn 60 năm, nổi tiếng với việc sản xuất khung gầm đặc biệt và xe kéo quân sự, đặc biệt là Xe Tải Phóng Tên Lửa. Tuy ít được biết đến rộng rãi do hạn chế trong quảng cáo, nhưng BAZ đã đóng góp đáng kể vào sức mạnh quân sự của Nga và các nước khác.
Từ Máy Kéo Đến Xe Tải Phóng Tên Lửa Hiện Đại
Thành lập năm 1958 tại Bryansk, BAZ ban đầu sản xuất máy kéo T-140, sau đó là T-180 mạnh mẽ hơn (1960-1992). Giai đoạn 1959-1962, nhà máy sản xuất xe bọc thép chở quân BTR-152 và xe bọc thép lội nước BAV-485, được Liên Xô cung cấp cho nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Xe BAZ-135MB tại Bảo tàng Thiết bị xe ô tô quân sự Vinnytsia.
Năm 1960, phòng thiết kế của BAZ ra đời, phát triển xe địa hình 4 trục BAZ-930. Tuy nhiên, mẫu xe này quá nặng và kém tin cậy. Từ năm 1962, BAZ chuyển sang sản xuất xe ZiL-135, nền tảng cho tổ hợp 2K17 với tên lửa hành trình S-5, hệ thống tên lửa chiến thuật Luna và sau đó là hệ thống phóng tên lửa đa nòng tự hành BM-27 Uragan. Đây chính là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự tham gia của BAZ vào lĩnh vực xe tải phóng tên lửa.
Nâng Cấp Và Phát Triển Khung Gầm Cho Xe Tải Phóng Tên Lửa
ZIL-135 ban đầu có nhược điểm về động cơ xăng, hệ thống treo cứng và hệ truyền động điện. Năm 1965-1966, BAZ và Matxcơva đã nâng cấp, tạo ra khung gầm BAZ-135MB. Khung gầm này được sử dụng cho tổ hợp tên lửa ven biển Redut và các tổ hợp vận chuyển, phóng UAV trinh sát phản lực Tu-143 Reis. BAZ-135, bao gồm cả phiên bản dân sự, được sản xuất đến giữa những năm 1990.
Một tổ hợp tên lửa S-400 trên nền tảng xe tải phóng tên lửa của BAZ.
Những năm 1960, BAZ được giao nhiệm vụ chế tạo khung gầm lội nước đặc biệt cho xe tải phóng tên lửa địa hình. Khung gầm 6 bánh BAZ-5937 (1+1+1) được thiết kế cho hệ thống tên lửa phòng không Osa. Phiên bản tương tự, BAZ-5921, được chế tạo cho hệ thống tên lửa chiến thuật Tochka. BAZ-5937, bao gồm cả phiên bản vận chuyển và cứu hộ, được sản xuất đến năm 1990.
Tiếp theo là dòng khung gầm Osnova (những năm 1970) với xe lội nước BAZ-6944 cho hệ thống tên lửa chiến thuật Oka và khung gầm BAZ-6950 cho xe tải vận chuyển trạm kiểm soát chiến đấu. Năm 1990, BAZ chế tạo khung gầm 8 bánh BAZ-6954 thử nghiệm cho tổ hợp tên lửa Iskander, nhưng sau đó Iskander lại sử dụng khung gầm MZKT-7930 của Belarus.
Xe đặc chủng bánh hơi BAZ-6944, một trong những dòng xe tải phóng tên lửa của BAZ.
Voshina: Dòng Xe Tải Phóng Tên Lửa Tiên Tiến
Sau khi Liên Xô tan rã, Nga quyết định sản xuất xe tải phóng tên lửa cho S-300 trong nước và BAZ được chọn. Dòng xe tải kép Voshina-1 ra đời, trong đó có BAZ-6402 (6×6) chở tải trọng đến 11,5 tấn. Tuy nhiên, phiên bản này chưa thành công.
Năm 1995, khung gầm BAZ-6909 (8×8) tải trọng 18 tấn ra đời. Năm 1997, BAZ-6402 (6×6) có khả năng kéo rơ-moóc bán tải nặng đến 30 tấn. Năm 2000, mẫu xe thứ hai đáp ứng yêu cầu quân đội. BAZ-6402 cải tiến đã vượt qua các kiểm tra nghiêm ngặt.
Năm 2003, BAZ-6402 được đưa vào trang bị cho xe tải phóng tên lửa S-300 và S-400. Quân đội cũng nhận được các phiên bản sửa đổi khác của Voshina: khung gầm cho các hệ thống vũ khí khác (bao gồm S-350), máy kéo cho pháo Hyacinth-B, pháo Msta-B. Hiện nay, BAZ-6402 là mẫu xe uy tín nhất của BAZ, được chọn để lắp đặt nhiều hệ thống tên lửa phòng không cho quân đội Nga và xuất khẩu.
Tên lửa S-400 đặt trên xe BAZ-6402, minh chứng cho khả năng của xe tải phóng tên lửa BAZ.
BAZ-6402: Uy Lực Và Linh Hoạt
BAZ-6402, với thiết kế thô kệch nhưng mạnh mẽ, sở hữu khả năng vận hành vượt trội. Hệ truyền động, hệ thống treo độc lập, lốp xe điều áp cho phép chở rơ-moóc 30 tấn trên mọi địa hình. Động cơ diesel Yaroslavl, hộp số 9 cấp và bộ lọc kèm quạt thông gió đảm bảo hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt (-50°C đến 50°C, độ ẩm 98%). Xe có thể tăng tốc đến 80 km/h, vượt qua chướng ngại vật sâu 1,4 mét, hoặc lên xuống đèo ở độ cao 4.650 mét. Bán kính quay vòng tối thiểu 13 mét, phạm vi hoạt động đến 1.000km. BAZ-6402 có thể dễ dàng vận chuyển bằng máy bay Il-76.
Ngày nay, BAZ thuộc Tập đoàn Phòng không vũ trụ Almaz-Antey, chuyên sản xuất phương tiện vận tải cho các hệ thống phòng không hiện đại của Nga. Ngoài đơn đặt hàng quân sự, BAZ còn sản xuất xe dân sự, chủ yếu là khung gầm cho cần cẩu và phương tiện vận chuyển chuyên dụng trong ngành dầu khí. BAZ tiếp tục khẳng định vị thế là nhà sản xuất xe tải phóng tên lửa hàng đầu, đóng góp quan trọng vào an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế.
