Vào ngày 23 tháng 10 năm 2019, một cuộc gọi khẩn cấp 999 đã vang lên từ khu công nghiệp ở Grays, hạt Essex, phía Đông Bắc London, Anh. Người gọi là Maurice Robinson, tài xế một chiếc Xe Tải Essex đông lạnh. Giọng điệu bình thản của hắn thông báo một phát hiện kinh hoàng: “Tôi tìm thấy hơn 20 thi thể ở phía sau xe của mình”.
“Tôi là tài xế xe tải, vừa chở container từ cảng đến. Có người nhập cư phía sau xe, nhưng họ nằm la liệt trên sàn,” Robinson khai báo với tổng đài viên. Khi được hỏi về số lượng người, hắn đáp một cách dửng dưng: “Tôi không chắc, hình như khoảng 25 người”. Câu hỏi tiếp theo từ đầu dây bên kia vang lên: “25 người không thở nữa?”, và Robinson xác nhận: “Đúng vậy”.
Những lời khai lạnh lùng này được trích từ bộ phim tài liệu mới nhất của đài BBC, hé lộ những chi tiết rùng rợn về thảm kịch xe tải Essex. Một cảnh sát có mặt tại hiện trường kể lại: “Tài xế đứng đó, im lặng như tờ, không một chút cảm xúc”. Bên trong container là một cảnh tượng hãi hùng: thi thể chất chồng từ đầu đến cuối. Tổng cộng 39 nạn nhân, đều là người Việt Nam, với độ tuổi từ 14 đến 44, đã được phát hiện trong đêm định mệnh ấy.
Ban đầu, Robinson cố gắng chối tội, khẳng định “không hề biết xe tải chở người”. Nhưng sự thật nhanh chóng được phơi bày: hắn là mắt xích quan trọng trong đường dây buôn lậu người xuyên quốc gia do Ronan Hughes cầm đầu.
39 nạn nhân xấu số đã bắt đầu hành trình đầy rủi ro của mình trên chiếc xe tải đông lạnh tại vùng nông thôn nước Pháp, trước khi được chuyển đến cảng Zeebrugge của Bỉ. Tại Essex, Robinson có nhiệm vụ tiếp nhận container định mệnh này.
Hình ảnh tài xế xe tải Robinson (trái) và kẻ chủ mưu Ronan Hughes (phải), hai nhân vật chính trong vụ án xe tải Essex chở 39 người Việt.
Ảnh cận mặt tài xế xe tải Robinson, người đàn ông vô cảm trong vụ thảm kịch 39 người Việt tại Essex.
Cuộc điều tra cho thấy Hughes đã nhồi nhét gấp đôi số người vào container để tối đa hóa lợi nhuận. Ước tính, mỗi tháng, hắn kiếm được khoảng 1 triệu bảng Anh (tương đương 1,36 triệu USD) từ hoạt động buôn người tàn nhẫn này. Tuy nhiên, sự tham lam đã dẫn đến bi kịch. Số lượng người quá đông trong không gian chật hẹp của container, kết hợp với điều kiện ngột ngạt, đã khiến tất cả 39 người chết ngạt trước khi Robinson kịp mở cửa xe tải tại cảng Essex. Nhiệt độ bên trong container vào thời điểm đó được ghi nhận lên tới 38,5oC.
Ông Paul Clark, người đầu tiên kiểm tra container, không giấu nổi sự xúc động: “Tôi đã rơi nước mắt. Chưa bao giờ tôi chứng kiến nhiều thi thể đến vậy”.
Ngày 8 tháng 4 năm 2020, Robinson cúi đầu nhận tội ngộ sát 39 người. Hughes cũng bị dẫn độ từ Ireland về Anh và nhận tội tương tự vào tháng 8 năm 2020. Hai đồng phạm khác, tài xế Eamonn Harrison và Gheorghe Nica, cũng phải ra hầu tòa với cáo buộc ngộ sát.
Ngày 22 tháng 1 năm 2021, Tòa án Hình sự Old Bailey ở London đã tuyên án tổng cộng 78 năm tù giam cho 4 bị cáo trong vụ án xe tải Essex. Bản án nghiêm khắc đã khép lại một chương đau buồn, nhưng nỗi đau và bài học từ thảm kịch này vẫn còn đó, nhắc nhở về giá trị thiêng liêng của sinh mạng con người và sự trừng phạt dành cho những kẻ vô lương tâm.
