Lễ Vu Lan, một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo, mang đậm ý nghĩa báo hiếu và tri ân. Bên cạnh những giá trị tâm linh sâu sắc, rằm tháng 7 âm lịch hàng năm còn chứng kiến một hoạt động kinh tế sôi động, đó là thị trường vàng mã. Tuy nhiên, đằng sau những “nhà lầu, xe hơi” bằng giấy ấy là cả một câu chuyện dài về văn hóa, môi trường và quan niệm tâm linh, đặc biệt là vai trò của những chiếc Xe Tải Chở Vàng Mã trong việc đáp ứng nhu cầu thị trường này.
Phố Hàng Mã (Hà Nội), từ lâu đã trở thành “thủ phủ” vàng mã của miền Bắc, những ngày này lại càng trở nên tấp nập. Các cửa hàng bày bán đủ loại vàng mã, từ những vật phẩm truyền thống như tiền giấy, quần áo, đến những sản phẩm “hiện đại” như nhà biệt thự, xe ô tô, xe máy, thậm chí cả hình nhân thế mạng. Giá cả cũng vô cùng đa dạng, từ vài nghìn đồng cho đến hàng triệu đồng, tùy thuộc vào kích thước và độ cầu kỳ của sản phẩm.
Đốt vàng mã gây nguy cơ cháy và ô nhiễm môi trường. Ảnh minh họa
Chị Nguyễn Thị Hoa, một chủ cửa hàng vàng mã trên phố Hàng Mã, giới thiệu một “căn biệt thự” ba tầng bằng giấy với giá 250.000 đồng. Chị cho biết, những mặt hàng cao cấp như nhà lầu, xe hơi vẫn được nhiều người tìm mua trong dịp rằm tháng 7. Anh Nguyễn Cường, một chủ cửa hàng khác, chia sẻ thêm rằng các bộ đồ cúng ông bà, quan thần linh và quần áo gia tiên là những sản phẩm bán chạy nhất.
Không chỉ tại các cửa hàng truyền thống, thị trường vàng mã rằm tháng 7 còn lan rộng trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Người mua có thể dễ dàng tìm thấy và đặt mua các set đồ lễ với giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chủ kinh doanh, sức mua vàng mã năm nay có phần giảm so với những năm trước, đặc biệt là các mặt hàng đắt tiền.
Để đáp ứng nhu cầu lớn của thị trường vàng mã, đặc biệt vào mùa Vu Lan, không thể không nhắc đến vai trò của xe tải chở vàng mã. Từ các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ đến các làng nghề truyền thống, vàng mã được tập kết và vận chuyển bằng xe tải đến các chợ đầu mối, cửa hàng bán lẻ và thậm chí giao trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Những chiếc xe tải chở vàng mã len lỏi trên khắp các nẻo đường, góp phần đưa các sản phẩm đặc biệt này đến mọi miền đất nước, phục vụ tín ngưỡng tâm linh của người dân.
Tuy nhiên, bên cạnh yếu tố văn hóa và tín ngưỡng, việc đốt vàng mã, đặc biệt là đốt quá nhiều, đang gây ra những hệ lụy không nhỏ. Chị Phạm Phương Lan (Hà Nội) chia sẻ rằng gia đình chị đã giảm đáng kể việc đốt vàng mã sau khi bị hàng xóm phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trường do khói đốt vàng mã gây ra.
Thực tế, việc đốt vàng mã không chỉ gây ô nhiễm không khí, lãng phí tiền của mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Nghị định 75/2010/NĐ-CP và Nghị định 38/2021/NĐ-CP đã có những quy định xử phạt đối với hành vi đốt vàng mã tại nơi công cộng, di tích lịch sử, lễ hội. Nhiều gia đình đã dần ý thức được vấn đề này và giảm bớt việc đốt vàng mã.
Đại đức Thích Đạo Thịnh, trụ trì chùa Khai Nguyên (Sơn Tây, Hà Nội), khẳng định tục đốt vàng mã không có nguồn gốc từ Phật giáo mà xuất phát từ văn hóa dân gian Trung Quốc. Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng đã nhiều lần khuyến cáo Phật tử và người dân nên hạn chế đốt vàng mã, thay vào đó hãy thực hiện những hành động thiết thực, có ý nghĩa hơn để báo hiếu cha mẹ, tổ tiên.
Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc đốt vàng mã chỉ là hình thức tượng trưng, ông bà tổ tiên không thể nhận được những vật chất đốt đi. Thay vì đốt vàng mã, mỗi người nên tập trung vào việc tu tâm dưỡng tính, làm việc thiện, sống có ích để thể hiện lòng hiếu thảo và tri ân.
Mùa Vu Lan là dịp để mỗi người thể hiện lòng hiếu kính và tưởng nhớ đến tổ tiên, cha mẹ. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc cân nhắc giữa yếu tố văn hóa truyền thống và những vấn đề môi trường, xã hội trở nên vô cùng quan trọng. Thay vì lãng phí tiền bạc vào việc đốt vàng mã, chúng ta có thể lựa chọn những hành động thiết thực và ý nghĩa hơn, vừa thể hiện được lòng hiếu thảo, vừa góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng một xã hội văn minh. Dù xe tải chở vàng mã vẫn sẽ tiếp tục lăn bánh trên đường phố mùa Vu Lan, mỗi người tiêu dùng hãy là những người tiêu dùng thông thái, hướng đến những giá trị tâm linh chân chính và bền vững.
