Việc xác định tải trọng xe cho phép lưu thông trên cầu đường tuân theo tiêu chuẩn cầu đường cụ thể, không đơn giản chỉ dựa trên tải trọng thiết kế của cầu. Bài viết này sẽ làm rõ bản chất của tải trọng thiết kế và tải trọng khai thác cho phép, giúp bạn hiểu rõ hơn về “Tính Tải Trọng Xe Theo Tiêu Chuẩn Cầu đường”.
Bản chất của tải trọng thiết kế cầu
Tải trọng thiết kế cầu không phải là tải trọng tối đa cho phép của xe lưu thông. Nó là tải trọng lý thuyết, được xác định dựa trên phân tích thống kê hiệu ứng của các loại xe và đoàn xe thực tế lên kết cấu cầu. Tiêu chuẩn thiết kế cầu, ví dụ như Austroads: Bridge Design Code 1992, định nghĩa hoạt tải là tải trọng của dòng xe hoặc người đi bộ, được lý tưởng hóa để mô phỏng ảnh hưởng thực tế lên cầu.
Quá trình xác định tải trọng thiết kế bắt đầu từ việc phân tích các hiệu ứng mà xe cộ thực tế gây ra lên cầu, bao gồm nội lực, biến dạng, chuyển vị, dao động… Dữ liệu này được xử lý thống kê để tìm ra tập hợp các giá trị lớn nhất của các hiệu ứng, gọi là đường bao. Từ đó, các chuyên gia sẽ tìm cách bố trí tải trọng và trọng số sao cho hiệu ứng gây ra tương đương (thực tế còn lớn hơn do hệ số an toàn và dự phòng phát triển tải trọng trong tương lai) với đường bao đã tính toán. Sự bố trí và trọng số tải trọng này chính là tải trọng thiết kế, hay hoạt tải thiết kế.
Tải trọng thiết kế theo tiêu chuẩn Việt Nam 22TCN 18-79
Tiêu chuẩn 22TCN 18-79 quy định hoạt tải tiêu chuẩn cho cầu đường bộ, ví dụ như H30-XB80 cho đường quốc gia, đường trục chính quan trọng, và H10-X60 hoặc H13-X60 cho đường địa phương, đường giao thông công nghiệp.
Cụ thể, đoàn xe tiêu chuẩn H30 gồm 2 loại xe 3 trục, tổng trọng tải mỗi xe 30 tấn, xếp xen kẽ với cự ly 10m. Mỗi xe có trục trước 6 tấn, trục sau thứ nhất 12 tấn (cách trục trước 4m hoặc 6m), và trục sau thứ hai 12 tấn (cách trục sau thứ nhất 1.6m). Tuy nhiên, việc cầu được thiết kế theo tải trọng H30 không có nghĩa là chỉ cho phép xe có trọng lượng tối đa 30 tấn lưu thông.
Sai lầm trong việc áp dụng tải trọng thiết kế
Việc áp dụng trực tiếp tải trọng thiết kế (như 30 tấn cho H30, 13 tấn cho H13) để quy định tải trọng khai thác và đặt biển hạn chế tải trọng là sai lầm. Điều này gây khó khăn cho vận tải và làm tăng quy mô, giá thành cầu không cần thiết.
Kết luận
Tải trọng thiết kế cầu là giá trị lý thuyết phục vụ tính toán, không phải tải trọng khai thác cho phép. Việc xác định tải trọng xe cho phép lưu thông cần dựa trên phân tích cụ thể, tuân thủ tiêu chuẩn cầu đường và quy định hiện hành, chứ không phải dựa trên con số tải trọng thiết kế. Việc hiểu đúng “tính tải trọng xe theo tiêu chuẩn cầu đường” sẽ giúp khai thác hiệu quả hạ tầng giao thông và đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.
