Để đảm bảo an toàn trên mọi hành trình và tuân thủ pháp luật, việc nắm vững và thực hiện đúng các Quy định Vận Hành Xe Tải là vô cùng quan trọng đối với mỗi tài xế. Bài viết này của Xe Tải Mỹ Đình, tổng hợp chi tiết các nguyên tắc và quy định thiết yếu, giúp bạn lái xe tải an toàn và hiệu quả trên mọi nẻo đường Việt Nam.
1. Điều Kiện Hành Nghề Lái Xe Tải Theo Quy Định
Để hành nghề lái xe tải hợp pháp và an toàn, tài xế cần đáp ứng đầy đủ các quy định vận hành xe tải về điều kiện hành nghề. Dưới đây là những tiêu chuẩn và yêu cầu bắt buộc:
- Độ tuổi và quốc tịch: Là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam, từ đủ 21 tuổi trở lên.
- Giấy phép lái xe: Sở hữu giấy phép lái xe hạng C trở lên, phù hợp với loại xe tải điều khiển.
- Giấy tờ xe: Xe phải có đầy đủ giấy đăng ký xe, bảo hiểm xe theo quy định.
- Chứng chỉ hành nghề và sức khỏe: Có chứng chỉ hành nghề lái xe tải và chứng chỉ sức khỏe chuyên biệt được cấp bởi các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền.
- Chứng nhận an toàn lao động: Đã qua huấn luyện nghiệp vụ bảo hộ lao động và được cấp thẻ an toàn.
- Kiến thức và kỹ năng: Nắm vững kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm lái xe tải, hiểu rõ các quy định vận hành xe tải.
2. Kiểm Tra Xe Tải Kỹ Lưỡng Trước Khi Vận Hành
Một trong những quy định vận hành xe tải quan trọng hàng đầu là kiểm tra kỹ thuật xe trước mỗi chuyến đi. Việc này giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, đảm bảo an toàn và tránh những sự cố không mong muốn.
- Hệ thống phanh: Kiểm tra hệ thống phanh chính, phanh tay, đảm bảo hoạt động hiệu quả, không rò rỉ dầu hoặc khí nén (đối với xe phanh hơi). Kiểm tra độ mòn của má phanh, tang trống, đĩa phanh.
- Hệ thống lái: Kiểm tra vô lăng, thước lái, rotuyn lái, đảm bảo hoạt động trơn tru, không rơ rão.
- Hệ thống chiếu sáng và tín hiệu: Đèn pha, đèn cốt, đèn xi nhan, đèn hậu, đèn phanh, đèn cảnh báo phải hoạt động đầy đủ và đúng chức năng.
- Lốp xe: Kiểm tra áp suất lốp, độ mòn và tình trạng lốp (vết cắt, phồng rộp, đinh…). Đảm bảo lốp xe đủ tiêu chuẩn vận hành.
- Các bộ phận khác:
- Còi: Hoạt động tốt.
- Cần gạt nước: Hoạt động hiệu quả, đảm bảo tầm nhìn trong điều kiện mưa.
- Gương chiếu hậu: Đầy đủ, không bị mờ, vỡ.
- Mức dầu nhớt động cơ, dầu phanh, nước làm mát: Đảm bảo đủ mức quy định.
- Nhiên liệu: Đảm bảo đủ nhiên liệu cho hành trình dự kiến.
- Dụng cụ chữa cháy: Bình chữa cháy còn hạn sử dụng và dễ dàng tiếp cận.
- Chốt hãm thùng ben (xe ben): Kiểm tra hoạt động và độ an toàn.
- Chốt phía sau thùng xe (xe ben): Đảm bảo kẹp chặt thùng ben với cơ cấu nâng.
- Cây chằng, buộc hàng hóa: Đảm bảo đủ và trong tình trạng tốt.
3. Nguyên Tắc Lấy và Chuyển Hàng Hóa An Toàn
Quy định vận hành xe tải cũng bao gồm các nguyên tắc an toàn khi lấy và chuyển hàng hóa, đặc biệt tại các khu vực kho bãi, bến cảng.
- Đỗ xe đúng nơi quy định: Đỗ xe có trật tự tại nơi quy định trong khi chờ đến lượt nhận hàng, tránh tình trạng chen lấn, xô đẩy.
- Vị trí đỗ xe an toàn: Khi đưa xe vào lấy hàng từ phễu chứa hoặc máy xúc, cần tính toán vị trí đỗ xe sao cho mặt bằng chịu được tải trọng của xe sau khi nhận hàng, đồng thời không có chướng ngại vật gây cản trở di chuyển.
- Nhận hàng đúng cách: Dòng chảy hàng hóa phải rơi đúng tâm thùng xe. Chỉ nhận hàng khi xe đã dừng hẳn và tắt động cơ.
4. Quy Định Bốc Xếp và Chằng Buộc Hàng Hóa Chắc Chắn
Việc bốc xếp và chằng buộc hàng hóa đúng cách là một phần quan trọng của quy định vận hành xe tải, đảm bảo hàng hóa được vận chuyển an toàn và không gây nguy hiểm cho người và phương tiện khác.
- Chất hàng cân đối: Chất hàng vào chính giữa thùng xe để phân bổ trọng lượng đều.
- Phân loại hàng hóa: Hàng nặng chất xuống dưới, hàng nhẹ chất lên trên để đảm bảo重心 ổn định.
- Chằng buộc cẩn thận: Hàng hóa sau khi chất xong phải được chằng buộc chắc chắn bằng dây hoặc đóng cửa thùng cẩn thận, tránh xê dịch, đổ vỡ trong quá trình vận chuyển.
- Tuân thủ tải trọng: Số lượng hàng hóa bốc lên xe phải đảm bảo đúng tải trọng cho phép của xe, không chở quá tải.
- Không vượt quá kích thước: Hàng hóa không được vượt quá kích thước thùng xe theo quy định.
- Báo hiệu hàng quá khổ: Trường hợp hàng hóa quá dài, cần có báo hiệu tương ứng (vải đỏ ban ngày, đèn đỏ ban đêm) theo quy định vận hành xe tải về hàng hóa quá khổ, quá tải.
- Kiểm tra trước khi rời đi: Chỉ rời khỏi chỗ bốc hàng khi công nhân bốc xếp đã hoàn thành công việc, rời khỏi xe và khóa thùng xe cẩn thận.
5. Tuân Thủ Tốc Độ và Khoảng Cách An Toàn Khi Di Chuyển
Quy định vận hành xe tải đặc biệt chú trọng đến tốc độ và khoảng cách an toàn khi di chuyển, tùy thuộc vào từng dạng địa hình và điều kiện giao thông.
- Tốc độ theo quy định: Tuân thủ nghiêm ngặt quy định về tốc độ di chuyển cho phép đối với xe tải trên từng loại đường (trong khu dân cư, ngoài khu dân cư, đường cao tốc…).
- Tốc độ trong phạm vi nhà máy: Di chuyển không quá 5km/h trong phạm vi nhà máy.
- Tốc độ trên đường thẳng: Chạy tốc độ 10km/h nếu di chuyển trên đoạn đường thẳng và tầm nhìn không bị hạn chế (ví dụ trong bãi).
- Di chuyển lên dốc: Chạy số 2 và không thay đổi số khi lên dốc để đảm bảo lực kéo và an toàn.
- Khoảng cách an toàn: Giữ khoảng cách tối thiểu 20m với xe phía trước khi chạy cùng chiều, hoặc tuân thủ theo biển báo và điều kiện thực tế.
Một số nguyên tắc an toàn khác:
- Rời xe an toàn: Khi rời xe, tắt máy, kéo phanh tay, cài số, rút chìa khóa điện, khóa cửa cẩn thận. Tuyệt đối không rời xe khi động cơ vẫn đang hoạt động.
- Đổ nhiên liệu an toàn: Tắt máy khi đổ nhiên liệu, đảm bảo bánh xe được bơm đúng áp suất quy định.
- Không chở người trái phép: Tuyệt đối không cho người lên, xuống hoặc bám xe khi xe đang chạy, đặc biệt là xe chở vật liệu nguy hiểm.
- Dừng đỗ xe chở chất nổ: Xe chở chất nổ chỉ được dừng ở địa điểm giao hàng hoặc nơi vắng người qua lại.
- Sử dụng thành thạo dụng cụ chữa cháy: Nắm vững và sử dụng thành thạo bình chữa cháy trên xe để xử lý sự cố cháy nổ.
- Hạn chế tối đa tai nạn: Lái xe cẩn thận, tập trung cao độ để hạn chế tối đa tai nạn giao thông.
- Xử lý khi có tai nạn: Trường hợp xảy ra tai nạn, tìm mọi cách cấp cứu nạn nhân hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Nghiêm cấm bỏ mặc nạn nhân. Giữ nguyên hiện trường và báo cáo cơ quan chức năng để xử lý theo quy định vận hành xe tải và pháp luật.
6. Những Hành Vi Nghiêm Cấm Khi Vận Hành Xe Tải
Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, quy định vận hành xe tải nghiêm cấm một số hành vi sau:
- Chở người trái phép: Chở người trong thùng xe, đặc biệt là xe chở vật liệu nổ hoặc dễ cháy nổ.
- Không sử dụng phương tiện bảo hộ: Không sử dụng hoặc sử dụng không đúng chức năng các phương tiện bảo hộ lao động được cấp phát.
- Sửa chữa xe khi bốc hàng: Kiểm tra hoặc sửa chữa xe (dù nhỏ) khi đang bốc hàng. Chỉ được kiểm tra, sửa chữa cơ cấu nâng/cụm chi tiết của xe ben khi thùng xe đã được nâng lên và có chống cần bảo hiểm.
- Đỗ xe giữa dốc nguy hiểm: Đỗ xe ở giữa dốc để nghỉ hoặc nhận hàng. Trường hợp bắt buộc đỗ, phải chèn bánh xe chắc chắn.
7. Kinh Nghiệm Lái Xe Tải An Toàn Trong Các Tình Huống Thường Gặp
Ngoài các quy định vận hành xe tải mang tính pháp lý, kinh nghiệm lái xe an toàn trong các tình huống thực tế cũng vô cùng quan trọng.
7.1 Xử lý xe bị chói nắng:
Khi lái xe đường dài vào ngày nắng gắt, đặc biệt trên cao tốc, tình trạng chói nắng rất dễ xảy ra. Để giảm chói mắt, tài xế nên:
- Lau kính chắn gió sạch sẽ.
- Đeo kính râm phân cực.
- Sử dụng tấm chắn phản quang bằng nhựa acrylic trên kính chắn gió.
7.2 Lái xe tải trong mưa lớn:
Trong điều kiện mưa lớn, tầm nhìn giảm sút và đường trơn trượt, tài xế cần:
- Bật đèn cốt.
- Giảm tốc độ, giữ khoảng cách an toàn.
- Sử dụng gạt mưa và sấy kính hiệu quả.
- Đảm bảo hàng hóa được che chắn kín đáo.
- Chạy xe vào làn giữa để tránh nước ngập (làn giữa thường khô ráo hơn).
- Dừng xe và chờ thời tiết tốt hơn nếu mưa quá lớn.
7.3 Xử lý xe tải bị sa lầy:
Khi xe tải bị sa lầy, cách tốt nhất là nhờ phương tiện khác kéo lên. Lưu ý:
- Sử dụng dây cáp mềm (xích, cáp) hoặc thanh cứng (ống thép) có chiều dài phù hợp.
- Kéo xe từ từ, tránh giật mạnh.
- Đảm bảo không có người đứng gần dây cáp khi kéo để tránh nguy hiểm nếu dây đứt.
7.4 Lái xe tải trong sương mù:
Sương mù làm giảm tầm nhìn nghiêm trọng, rất nguy hiểm khi lái xe tải. Nếu bắt buộc phải di chuyển:
- Bật đèn cốt, đèn sương mù (nếu có).
- Di chuyển với tốc độ chậm, giữ khoảng cách an toàn gấp đôi bình thường.
- Tuyệt đối tập trung, không nghe nhạc hoặc radio để tăng cường khả năng quan sát và phản ứng.
7.5 Xử lý tình huống xe tải bị cháy:
Cháy xe tải là tình huống nguy hiểm, cần xử lý bình tĩnh và nhanh chóng:
- Lập tức dừng xe vào vị trí an toàn và tắt máy.
- Sơ tán người và hàng hóa khỏi xe.
- Sử dụng bình chữa cháy và các phương tiện chữa cháy khác để dập lửa.
- Gọi 114 và báo cho người dân xung quanh hỗ trợ nếu đám cháy lớn.
- Tuyệt đối không dùng nước để chữa cháy xăng dầu.
Hy vọng những thông tin chi tiết về quy định vận hành xe tải mà Xe Tải Mỹ Đình chia sẻ trên đây sẽ giúp các tài xế, đặc biệt là những người mới vào nghề, có thêm kiến thức và kỹ năng lái xe an toàn, tuân thủ pháp luật, bảo vệ bản thân, hàng hóa và cộng đồng.
