Tải trọng cho phép của xe ô tô khi lưu thông trên cầu đường bộ không đơn giản chỉ là tải trọng thiết kế của cầu. Bài viết này sẽ phân tích sâu về qui định về tải trọng cho phép xe ô tô, làm rõ sự khác biệt giữa tải trọng thiết kế và tải trọng khai thác, đồng thời chỉ ra những quan niệm sai lầm thường gặp.
Tải Trọng Thiết Kế và Tải Trọng Khai Thác: Hai Khái Niệm Khác Biệt
Nhiều người lầm tưởng rằng tải trọng thiết kế của cầu (ví dụ: H30, H13, H10 theo tiêu chuẩn 22TCN 18-79) cũng chính là tải trọng tối đa cho phép của xe lưu thông. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Tải trọng thiết kế là tải trọng lý thuyết, được tính toán dựa trên các mô hình xe tiêu chuẩn để đảm bảo cầu chịu được tải trọng trong điều kiện lý tưởng và có hệ số an toàn. Qui định Về Tải Trọng Cho Phép Xe Oto thực tế khi khai thác (tải trọng khai thác) lại phải xét đến nhiều yếu tố khác như tình trạng thực tế của cầu, lưu lượng giao thông, điều kiện thời tiết…
Bản Chất của Tải Trọng Thiết Kế Cầu
Theo tiêu chuẩn thiết kế cầu của Úc (Austroads: Bridge Design Code 1992), hoạt tải là tải trọng của dòng xe (đơn lẻ hoặc đoàn xe) hoặc người đi bộ. Các giá trị tải trọng lý thuyết được qui định trong tiêu chuẩn nhằm mô phỏng tác động thực tế của xe cộ lên cầu. Việc xác định tải trọng thiết kế dựa trên phân tích thống kê các hiệu ứng do xe cộ gây ra trên kết cấu cầu như nội lực, biến dạng, chuyển vị… Từ đó, các chuyên gia tìm ra cách bố trí và trọng số tải trọng sao cho hiệu ứng của chúng tương đương (thực tế còn lớn hơn do hệ số an toàn và dự phòng phát triển tải trọng trong tương lai) với các hiệu ứng thống kê được.
Tải Trọng Thiết Kế Theo 22TCN 18-79
Tiêu chuẩn 22TCN 18-79 qui định hoạt tải tiêu chuẩn cho cầu đường bộ dựa trên các tuyến đường và cường độ vận tải dự kiến. Ví dụ, tải trọng H30-XB80 dùng cho đường quốc tế, đường trục chính…; H10-X60 hoặc H13-X60 dùng cho đường địa phương, đường cấp IV trở xuống. Qui định về tải trọng cho phép xe oto được quy định cụ thể bằng đoàn xe tiêu chuẩn với số lượng, loại xe, tải trọng trục, khoảng cách… được xác định rõ ràng.
Sai Lầm trong Việc Áp Dụng Tải Trọng Thiết Kế
Việc lấy trực tiếp tải trọng thiết kế (30 tấn, 13 tấn, 10 tấn…) để làm qui định về tải trọng cho phép xe oto và đặt biển hạn chế tải trọng là sai lầm. Điều này gây khó khăn cho vận tải và làm tăng quy mô, giá thành xây dựng cầu không cần thiết.
Kết Luận
Qui định về tải trọng cho phép xe oto trên cầu đường bộ phải dựa trên tính toán khoa học, xét đến nhiều yếu tố, chứ không chỉ đơn thuần là tải trọng thiết kế. Cần chấm dứt việc áp dụng máy móc tải trọng thiết kế để hạn chế tải trọng xe, tránh gây lãng phí và ảnh hưởng đến hiệu quả vận tải. Việc quản lý tải trọng xe cần dựa trên các tiêu chuẩn khoa học và thực tiễn, đảm bảo an toàn cho cầu và hiệu quả khai thác giao thông.
