Ngày 17/01/2020, Chính phủ ban hành Nghị định 10/2020 thay thế Nghị định 86/2014 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô. Nghị định này có tác động đáng kể đến hoạt động của các Platform Vehicle Xe Tải, hay còn gọi là nền tảng kết nối vận tải, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải hành khách.
Nghị định 10/2020 định nghĩa “kinh doanh vận tải bằng xe ô tô” là việc thực hiện ít nhất một trong các công đoạn chính của hoạt động vận tải (trực tiếp quản lý phương tiện và lái xe, hoặc quyết định giá cước) nhằm vận chuyển hành khách hoặc hàng hóa trên đường bộ để sinh lợi. Điều này đặt ra câu hỏi về việc các nền tảng như Grab, Be hoạt động theo mô hình nào và cần tuân thủ những quy định gì.
Phân Loại Hoạt Động của Platform Vehicle Xe Tải
Dựa trên cách thức vận hành, các platform vehicle xe tải có thể được phân loại vào một trong ba loại hình kinh doanh vận tải sau:
1. Kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi:
Đây là hoạt động sử dụng xe ô tô dưới 9 chỗ (bao gồm cả lái xe) để vận chuyển hành khách theo lộ trình và thời gian do hành khách yêu cầu. Cước phí được tính bằng đồng hồ tính tiền hoặc phần mềm đặt xe, hủy xe, tính cước và kết nối trực tiếp với khách hàng qua phương tiện điện tử.
2. Kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng không theo tuyến cố định:
Loại hình này yêu cầu hợp đồng vận chuyển bằng văn bản (bản cứng hoặc bản mềm) giữa doanh nghiệp vận tải và người thuê vận tải cho toàn bộ chuyến đi (bao gồm cả việc thuê lái xe).
3. Cung cấp phần mềm ứng dụng hỗ trợ kết nối vận tải:
Đây là hoạt động cung cấp nền tảng kết nối doanh nghiệp vận tải, lái xe với khách hàng hoặc người thuê vận tải trong môi trường kỹ thuật số. Đơn vị cung cấp phần mềm không trực tiếp quản lý phương tiện, lái xe và không quyết định giá cước. Vì không trực tiếp tham gia kinh doanh vận tải, bài viết này sẽ không đi sâu vào loại hình này.
Nghĩa Vụ của Platform Vehicle Xe Tải Theo Nghị Định 10/2020
Đối với hai loại hình kinh doanh vận tải taxi và vận tải theo hợp đồng, platform vehicle xe tải cần thực hiện một số nghĩa vụ, bao gồm:
- Xin giấy phép kinh doanh vận tải từ Sở Giao thông Vận tải cấp tỉnh.
- Ký hợp đồng lao động với lái xe. Lái xe cũng có thể ký hợp đồng lao động với một công ty vận tải khác thay vì trực tiếp với nền tảng.
Ngoài ra, xe ô tô sử dụng cho vận tải hành khách trên các nền tảng này phải được lắp đặt:
- Camera ghi hình lái xe và cửa xe (áp dụng từ tháng 7/2021).
- Hệ thống định vị xe.
So Sánh Giữa Hai Loại Hình Kinh Doanh
Mặc dù cả hai loại hình kinh doanh đều có thể áp dụng cho hoạt động của platform vehicle xe tải, nhưng yêu cầu đối với mỗi loại hình là khác nhau. Mô hình kinh doanh taxi dường như phù hợp hơn với hoạt động hiện tại của GrabCar và các nền tảng tương tự, bởi vì:
- Kinh doanh vận tải theo hợp đồng yêu cầu danh sách hành khách kèm theo hợp đồng và lái xe không được đón khách không có trong danh sách. Trong khi đó, người dùng Grab có thể đặt xe cho người khác mà không cần đăng ký danh sách hành khách với Grab.
- Kinh doanh vận tải taxi được ưu tiên vận chuyển khách tại sân bay, nhà ga, trung tâm thương mại, khu du lịch và trong đô thị.
Kết Luận
Nghị định 10/2020 đặt ra những quy định mới chặt chẽ hơn cho hoạt động của platform vehicle xe tải tại Việt Nam. Việc xác định đúng loại hình kinh doanh và tuân thủ đầy đủ các quy định là điều kiện cần thiết để các nền tảng này hoạt động hợp pháp và bền vững. Sự thay đổi này đòi hỏi các doanh nghiệp platform vehicle xe tải phải điều chỉnh hoạt động để phù hợp với quy định pháp luật, đồng thời đảm bảo quyền lợi cho cả lái xe và hành khách.
