Phụ Xe Tải Ban Đêm: Cần Thiết Hơn Bạn Nghĩ

Trong lĩnh vực vận tải hàng hóa, đặc biệt là vào ban đêm, vai trò của phụ xe tải thường bị xem nhẹ hoặc cắt giảm để tối ưu chi phí. Tuy nhiên, việc thiếu vắng phụ xe, nhất là trong những chuyến đi đêm dài, không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng vận tải mà còn tiềm ẩn vô vàn nguy cơ mất an toàn giao thông. Thực tế, đã có không ít vụ tai nạn thương tâm xảy ra do tài xế làm việc quá sức, thiếu tỉnh táo khi lái xe đường dài vào ban đêm. Vậy, vai trò thực sự của Phụ Xe Tải Ban đêm là gì và tại sao họ lại trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong bối cảnh hiện nay?

Để hiểu rõ hơn vấn đề này, chúng ta hãy cùng phân tích những khó khăn, thách thức mà tài xế xe tải phải đối mặt khi lái xe ban đêm, cũng như những lợi ích thiết thực mà phụ xe tải mang lại, đặc biệt là trong điều kiện vận hành khắc nghiệt vào ban đêm.

1. Áp Lực và Thách Thức của Nghề Lái Xe Tải Ban Đêm

Nghề lái xe tải vốn đã vất vả, nhưng khi hoạt động vào ban đêm, những khó khăn và áp lực lại càng gia tăng. Khác với ban ngày, lái xe ban đêm phải đối diện với hàng loạt thách thức đặc thù:

Giảm tầm nhìn: Bóng tối bao phủ khiến tầm nhìn bị hạn chế đáng kể, đặc biệt trong điều kiện thời tiết xấu như mưa, sương mù. Việc quan sát biển báo, chướng ngại vật trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi tài xế phải tập trung cao độ và có phản xạ nhanh nhạy.
Nguy cơ buồn ngủ, mệt mỏi: Ban đêm là thời điểm cơ thể cần nghỉ ngơi. Việc lái xe xuyên đêm, ngược lại với nhịp sinh học tự nhiên, dễ dẫn đến tình trạng buồn ngủ, mệt mỏi, giảm khả năng tập trung và đưa ra quyết định chính xác.
Áp lực thời gian: Nhiều đơn hàng vận tải yêu cầu giao nhận vào sáng sớm, buộc tài xế phải chạy đêm để kịp tiến độ. Áp lực này càng lớn hơn khi tài xế phải tự mình đảm nhận mọi công việc mà không có sự hỗ trợ của phụ xe.
Giao thông phức tạp: Mặc dù mật độ giao thông có thể giảm vào ban đêm, nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp như xe container, xe khách đường dài di chuyển liên tục, hoặc các phương tiện cá nhân di chuyển không tuân thủ luật lệ.

“Công việc của em nói chung là không bao giờ được nghỉ trưa tại vì hầu như là chênh lệch thời gian, cũng có phụ xe thì có nhưng người ta chỉ làm được thời gian ngắn, người ta chịu không nổi tới mười mấy tiếng, một tháng 31 ngày làm trúng 31 ngày không có nghỉ ngày nào nên người ta chịu không nổi vì công việc di chuyển hầu như liên tục liên tục, xe của em chạy tới 5 công ty lớn”.

Lời chia sẻ của một tài xế xe tải trên đây đã phần nào cho thấy sự vất vả và cường độ làm việc liên tục mà họ phải đối mặt. Khi lái xe một mình vào ban đêm, những áp lực này càng trở nên nặng nề hơn, đẩy tài xế đến giới hạn chịu đựng và tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

.jpg)
Ảnh: Câu hỏi đặt ra về việc cắt giảm phụ xe và nguy cơ tai nạn giao thông.

2. Nguy Cơ Tiềm Ẩn Khi Tài Xế Xe Tải Lái Xe Một Mình Vào Ban Đêm

Việc lái xe tải một mình vào ban đêm, đặc biệt trên những chặng đường dài, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ khó lường. Những nguy cơ này không chỉ ảnh hưởng đến sự an toàn của tài xế, hàng hóa mà còn đe dọa đến tính mạng và tài sản của những người tham gia giao thông khác.

2.1. Mệt Mỏi và Thiếu Tập Trung – “Kẻ Thù” Số Một của Tài Xế Đêm

Như đã đề cập, buồn ngủ và mệt mỏi là những vấn đề nghiêm trọng mà tài xế lái xe ban đêm thường xuyên gặp phải. Khi cơ thể mệt mỏi, khả năng tập trung giảm sút, phản xạ chậm đi, dễ dẫn đến những sai sót trong xử lý tình huống giao thông. Trong bóng tối, sự mệt mỏi càng trở nên nguy hiểm hơn, bởi tài xế có thể mất cảnh giác, ngủ gật hoặc đưa ra những quyết định sai lầm chỉ trong tích tắc.

“Lái xe phải có 2 người, một người làm sao đi được 1 nghìn mấy trăm km. Nếu mà chạy gấp 3 – 4 lần thì mắt mỏi, mỏi chân tay và thần kinh, ảnh hưởng nhiều”.

Chia sẻ từ một tài xế có kinh nghiệm cho thấy, việc lái xe đường dài một mình là vô cùng khó khăn và nguy hiểm. Sự mệt mỏi tích tụ sau nhiều giờ lái xe liên tục sẽ khiến tài xế mất kiểm soát, dễ gây ra tai nạn, đặc biệt là vào ban đêm khi tầm nhìn hạn chế và các yếu tố rủi ro khác gia tăng.

2.2. Điểm Mù và Khó Khăn Khi Điều khiển Xe Lớn Trong Bóng Tối

Xe tải, đặc biệt là xe container, xe đầu kéo, vốn đã có rất nhiều điểm mù. Vào ban đêm, điểm mù này càng trở nên nguy hiểm hơn do tầm nhìn bị hạn chế. Việc lùi xe, quay đầu, chuyển làn hoặc di chuyển trong không gian hẹp trở nên khó khăn và tiềm ẩn nguy cơ va chạm cao. Nếu không có phụ xe hỗ trợ quan sát, cảnh báo, tài xế rất dễ gặp phải tai nạn, đặc biệt là trong điều kiện ánh sáng yếu vào ban đêm.

“Không có lơ mình vô quẹo hay đi lùi thì mất an toàn, lùi phía sau tầm nhìn bị che khuất, có những điểm mù không an toàn bằng có lơ xe”.

Lời cảnh báo từ một tài xế khác nhấn mạnh tầm quan trọng của phụ xe trong việc hỗ trợ quan sát điểm mù, đặc biệt là khi di chuyển vào ban đêm. Sự có mặt của phụ xe giúp giảm thiểu rủi ro va chạm, đảm bảo an toàn hơn cho cả tài xế và những người xung quanh.

3. Vai Trò Quan Trọng của Phụ Xe Tải Ban Đêm

Phụ xe tải không chỉ đơn thuần là người “phụ giúp” tài xế. Trong những chuyến đi đêm dài, đặc biệt là với những xe tải lớn, vai trò của phụ xe trở nên vô cùng quan trọng và đa năng:

Hỗ trợ lái xe: Phụ xe có thể thay phiên lái xe (nếu có bằng lái phù hợp), giúp tài xế có thời gian nghỉ ngơi, giảm mệt mỏi, đặc biệt là trong những hành trình dài xuyên đêm.
Quan sát và cảnh báo: Phụ xe giúp tài xế quan sát điểm mù, cảnh báo các nguy hiểm tiềm ẩn trên đường, đặc biệt là vào ban đêm khi tầm nhìn hạn chế.
Hỗ trợ nghiệp vụ: Phụ xe giúp tài xế trong việc giao nhận hàng hóa, kiểm tra giấy tờ, bảo quản hàng hóa, xử lý các sự cố nhỏ trên đường, tiết kiệm thời gian và công sức cho tài xế.
Giữ tỉnh táo và tinh thần: Phụ xe là người bạn đồng hành, giúp tài xế tỉnh táo, trò chuyện, chia sẻ, giảm căng thẳng, mệt mỏi trong suốt hành trình dài và đơn độc vào ban đêm.
Hỗ trợ khẩn cấp: Trong trường hợp xe gặp sự cố, tai nạn, phụ xe có thể hỗ trợ tài xế xử lý tình huống, gọi cứu hộ, sơ cứu ban đầu, đảm bảo an toàn và giảm thiểu thiệt hại.

“Xe đường dài, xe trọng tải lớn rất cần người trợ giúp bên cạnh, nếu là một lái phụ sẽ tốt hơn bởi vì đường dài lái xe không thể lái suốt được. Vào những địa điểm mà khó lùi ra, họ sẽ xi nhan cho mình. Trong những lúc nghỉ ngơi cần những người phụ giúp cho mình để kiểm tra phanh lốp thắng rồi tất cả mọi thứ để cho xe an toàn hơn và mình tiếp tục hành trình tốt hơn”.

Những chia sẻ trên cho thấy, phụ xe tải không chỉ là người hỗ trợ về mặt kỹ thuật mà còn là người bạn đồng hành, giúp tài xế vượt qua những khó khăn, thách thức của nghề lái xe tải ban đêm, đảm bảo an toàn cho cả người và hàng hóa.

4. Quy Định Pháp Luật Hiện Hành về Phụ Xe Tải và Những Bất Cập

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có quy định bắt buộc các doanh nghiệp vận tải hàng hóa phải thuê phụ xe. Điều 67 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 không yêu cầu điều này. Nghị định 46/2016 chỉ quy định xử phạt đối với vận tải hành khách không có nhân viên phục vụ trên xe, nhưng không áp dụng với vận tải hàng hóa.

“Doanh nghiệp vận tải hàng hóa tùy thuộc vào phương án kinh doanh của từng đơn vị mà doanh nghiệp đó bố trí số lượng lái xe nhân viên phục vụ trên xe cho phù hợp. Việc chỉ quy định xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi điều khiển xe không có nhân viên phục vụ trên xe đối với loại hình vận tải hành khách bằng xe ô tô mà không quy định xử phạt đối với loại hình vận tải hàng hóa bằng xe ô tô, chưa thực sự gây bất cập”.

Luật sư Phạm Thành Tài đã chỉ ra những bất cập trong quy định hiện hành. Việc không bắt buộc có phụ xe trên xe tải hàng hóa, đặc biệt là xe tải đường dài, xe container, xe đầu kéo, đã tạo ra lỗ hổng pháp lý, khiến nhiều doanh nghiệp cắt giảm phụ xe để giảm chi phí, bất chấp nguy cơ mất an toàn.

.jpg)
Ảnh: Tai nạn giao thông liên quan đến lái xe buồn ngủ do làm việc quá sức.

5. Lợi Ích Kinh Tế và An Toàn Khi Doanh Nghiệp Đầu Tư vào Phụ Xe

Mặc dù việc thuê phụ xe có thể tăng chi phí ban đầu, nhưng về lâu dài, đầu tư vào phụ xe tải ban đêm lại mang lại nhiều lợi ích kinh tế và an toàn cho doanh nghiệp vận tải:

Giảm thiểu tai nạn: Phụ xe giúp giảm nguy cơ tai nạn do mệt mỏi, buồn ngủ, điểm mù, đảm bảo an toàn cho tài xế, hàng hóa và các phương tiện khác. Tai nạn giảm đồng nghĩa với việc giảm chi phí sửa chữa, bồi thường, bảo hiểm, và gián đoạn hoạt động kinh doanh.
Nâng cao hiệu quả vận tải: Phụ xe hỗ trợ tài xế trong nhiều công việc, giúp chuyến đi diễn ra suôn sẻ, đúng tiến độ, nâng cao hiệu quả vận tải và sự hài lòng của khách hàng.
Tăng tuổi thọ xe: Việc có phụ xe hỗ trợ kiểm tra, bảo dưỡng xe thường xuyên giúp phát hiện và xử lý sớm các vấn đề kỹ thuật, kéo dài tuổi thọ xe và giảm chi phí sửa chữa lớn.
Nâng cao uy tín doanh nghiệp: Doanh nghiệp quan tâm đến an toàn và sức khỏe của tài xế, đầu tư vào phụ xe sẽ tạo dựng được hình ảnh chuyên nghiệp, uy tín, thu hút và giữ chân được đội ngũ tài xế giỏi.

“Bộ GTVT đang chuẩn bị ban hành Thông tư thay thế Thông tư 63 năm 2014, trong đó có quy định chi tiết về việc xây dựng và thực hiện quy trình đảm bảo an toàn giao thông đối với toàn bộ hoạt động kinh doanh vận tải. Trong đó, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải phải thực hiện tìm hiểu, nắm bắt các điều kiện và tuyến đường vận chuyển loại hàng, quyết định việc bố trí lái xe, bố trí người phụ giúp và loại phương tiện vận chuyển nhằm đảm bảo ATGT trên đường”.

Thông tin từ đại diện Vụ Vận tải cho thấy, các cơ quan quản lý nhà nước cũng đang dần nhận thức được tầm quan trọng của việc tăng cường an toàn giao thông trong vận tải hàng hóa, và có những động thái điều chỉnh quy định để phù hợp với thực tế.

6. Giải Pháp và Khuyến Nghị: Hướng Tới Vận Tải An Toàn và Bền Vững Ban Đêm

Để đảm bảo an toàn giao thông và nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải hàng hóa, đặc biệt là vào ban đêm, cần có những giải pháp đồng bộ từ cả phía cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp vận tải và bản thân tài xế:

Hoàn thiện hành lang pháp lý: Bổ sung quy định bắt buộc về số lượng người lái xe, phụ xe trên các phương tiện vận tải hàng hóa đường dài, đặc biệt là xe tải lớn, xe container, xe đầu kéo, nhất là khi hoạt động vào ban đêm.
Nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp: Doanh nghiệp vận tải cần xem xét yếu tố an toàn lên hàng đầu, không nên chỉ tập trung vào lợi nhuận mà cắt giảm phụ xe. Cần xây dựng quy trình vận hành an toàn, bố trí đủ người lái, phụ xe phù hợp với từng loại hình vận tải, tuyến đường và thời gian hoạt động.
Tăng cường kiểm tra, giám sát: Các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy định về thời gian lái xe, số lượng người lái, phụ xe, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Ứng dụng công nghệ: Sử dụng các thiết bị giám sát hành trình, camera hành trình, cảnh báo buồn ngủ để hỗ trợ tài xế và doanh nghiệp quản lý hoạt động vận tải, đảm bảo an toàn.
Nâng cao nhận thức của tài xế: Tài xế cần nâng cao ý thức tự giác chấp hành luật giao thông, đảm bảo sức khỏe, không lái xe khi mệt mỏi, buồn ngủ, và nhận thức rõ vai trò quan trọng của phụ xe trong việc đảm bảo an toàn.

“Để đảm bảo an toàn giao thông, ngoài việc bổ sung những quy định của pháp luật để quản lý hoạt động vận tải hàng hóa, các doanh nghiệp vận tải cũng cần có ý thức trách nhiệm cộng đồng, bổ sung thêm những phụ xe và có những biện pháp giám sát hoạt động của lái xe nhằm đảm bảo an toàn giao thông.”

Lời kêu gọi từ chuyên gia cho thấy, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan là chìa khóa để xây dựng một hệ thống vận tải hàng hóa an toàn, hiệu quả và bền vững, đặc biệt là trong điều kiện vận hành phức tạp vào ban đêm.

Kết Luận

Phụ xe tải ban đêm không chỉ là người phụ giúp mà còn là một phần không thể thiếu trong mỗi chuyến hành trình, đặc biệt là với những xe tải đường dài hoạt động xuyên đêm. Vai trò của họ không chỉ giới hạn ở việc hỗ trợ lái xe mà còn đảm bảo an toàn, nâng cao hiệu quả vận tải và giảm thiểu rủi ro tai nạn. Trong bối cảnh pháp luật hiện hành còn nhiều bất cập và tình trạng cắt giảm phụ xe vẫn diễn ra, việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của phụ xe tải ban đêm, hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp là vô cùng cần thiết. Hãy cùng chung tay xây dựng một môi trường vận tải an toàn, văn minh và bền vững, nơi mà sự an toàn của con người luôn được đặt lên hàng đầu.

.jpg)
Ảnh: Thực trạng đáng lo ngại về việc cắt giảm phụ xe tải.

Nguồn tham khảo:

VOVGIAOTHONG.VN
Luật Giao thông đường bộ năm 2008
Nghị định 46/2016/NĐ-CP