Thực tế hiện nay đang tồn tại một nghịch lý trong ngành vận tải Việt Nam: nhiều tài xế xe tải giàu kinh nghiệm, có tay nghề cao phải sớm rời bỏ công việc vì quy định về tuổi tác, gây lãng phí nguồn lực lao động quý báu và tạo ra những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp vận tải. Câu chuyện của ông Minh, một người lái xe ở Hà Nội, là một ví dụ điển hình. Dù mới 57 tuổi, vẫn còn khỏe mạnh và mong muốn tiếp tục cống hiến cho nghề lái xe, ông đã phải nghỉ hưu sớm và chấp nhận công việc bảo vệ bãi xe chỉ vì bằng lái xe bị hạ xuống hạng D sau tuổi 55. Đây là một thực trạng đáng suy ngẫm về Nghề Lái Xe Vận Tải hiện nay.
Theo quy định của Luật Giao thông đường bộ, người lái xe trên 30 chỗ ngồi sẽ bị hạ bằng lái xuống hạng thấp hơn khi bước sang tuổi 55 đối với nam và 50 đối với nữ. Tuy nhiên, nếu chiếu theo Luật Lao động sửa đổi có hiệu lực từ 1/1/2021, tuổi lao động tối đa của người lao động nói chung, bao gồm cả nghề lái xe vận tải, là 62 tuổi đối với nam và 60 tuổi đối với nữ. Sự không thống nhất giữa hai bộ luật này đã tạo ra một rào cản lớn, khiến nhiều tài xế xe tải dù còn đủ sức khỏe và kinh nghiệm vẫn phải ngừng công việc lái xe chuyên nghiệp, chuyển sang những công việc khác hoặc thậm chí phải nghỉ hưu sớm.
Quy định này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của các bác tài mà còn gây ra những khó khăn không nhỏ cho các doanh nghiệp vận tải. Để có được một tài xế lái xe bằng E, doanh nghiệp phải đầu tư thời gian và chi phí để đào tạo, nâng bằng cho nhân viên. Khi tài xế đã có bằng E và tích lũy được kinh nghiệm, lại phải nghỉ việc ở độ tuổi mà lẽ ra họ còn có thể cống hiến nhiều hơn. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực lái xe trầm trọng, đặc biệt là những tài xế có kinh nghiệm lái xe đường dài, xe container, xe đầu kéo. Các doanh nghiệp vận tải luôn phải đối mặt với bài toán tìm kiếm và đào tạo nhân lực mới, trong khi nguồn nhân lực giàu kinh nghiệm lại bị bỏ phí.
Nhiều chuyên gia giao thông và các đơn vị vận tải đều đồng tình rằng, việc nới lỏng giới hạn tuổi đối với nghề lái xe vận tải là một giải pháp hợp lý và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Thứ nhất, tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam đã tăng lên, sức khỏe của người lớn tuổi cũng được cải thiện hơn trước. Thứ hai, công nghệ ô tô ngày càng phát triển, các phương tiện vận tải hiện đại được trang bị nhiều tính năng hỗ trợ lái xe, đảm bảo an toàn hơn so với trước đây. Kinh nghiệm và sự cẩn trọng của các tài xế lớn tuổi lại càng trở thành yếu tố quan trọng, giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn giao thông và đảm bảo an toàn cho hàng hóa, hành khách.
Mới đây, một tín hiệu tích cực đã xuất hiện khi Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ của Bộ Công an đề xuất bỏ quy định về tuổi tối đa đối với người điều khiển xe ô tô chở người trên 30 chỗ. Đề xuất này được đánh giá là phù hợp với thực tế xã hội, giúp tận dụng tối đa nguồn nhân lực có kinh nghiệm trong nghề lái xe vận tải, đồng thời tháo gỡ những khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động. Nếu đề xuất này được thông qua, đây sẽ là một bước tiến quan trọng, tạo điều kiện cho nghề lái xe vận tải phát triển bền vững và hiệu quả hơn, đồng thời mang lại lợi ích cho cả người lao động, doanh nghiệp và xã hội.
