Vào những năm cuối thế kỷ 19, khi xe đạp bắt đầu trở nên phổ biến, một phụ nữ tên là Annie Cohen Kopchovsky, hay còn được biết đến với biệt danh Annie Londonderry, đã làm nên lịch sử bằng hành trình đạp xe vòng quanh thế giới đầy táo bạo. Câu chuyện của bà không chỉ là một kỳ tích cá nhân mà còn là biểu tượng cho sự giải phóng phụ nữ và tinh thần tiên phong không giới hạn.
Xe đạp, vào thời điểm đó, đã tạo ra một cuộc cách mạng trong giao thông cá nhân. “Xe đạp an toàn” với thiết kế hai bánh bằng nhau, truyền động xích và lốp bơm hơi đã biến việc đạp xe từ một hoạt động nguy hiểm thành một thú vui và phương tiện di chuyển hàng ngày. Nó nhanh chóng được sản xuất hàng loạt, trở thành lựa chọn lý tưởng cho nam giới đi làm.
Tuy nhiên, ý nghĩa của xe đạp còn vượt xa hơn thế, đặc biệt đối với phụ nữ. Lần đầu tiên, phụ nữ có cơ hội tham gia vào hoạt động thể chất và khám phá thế giới bên ngoài những bức tường gia đình. Xe đạp mang lại sự tự do, giúp họ thoát khỏi những ràng buộc xã hội. Thậm chí, thời trang cũng thay đổi để phù hợp với sự tự do mới này, khi những chiếc áo corset và váy xếp tầng nhường chỗ cho quần bó ống, tạo điều kiện cho phụ nữ đạp xe thoải mái hơn. Xe đạp thực sự trở thành một phần của phong trào nữ quyền thời kỳ đầu.
Annie Londonderry, một phụ nữ nhập cư 23 tuổi đến từ Latvia, đã quyết định thực hiện một điều phi thường vào năm 1894: đạp xe vòng quanh thế giới. Bà bỏ lại gia đình ở Boston, chồng và ba con nhỏ, để dấn thân vào một cuộc phiêu lưu chưa từng có. Trong bối cảnh xã hội đương thời, Annie trở thành biểu tượng của “người phụ nữ tự do, không gò bó”. Trước đó, Thomas Stevens, một người đàn ông người Anh, đã đi vòng quanh thế giới bằng xe đạp, nhưng chưa có người phụ nữ nào dám thử thách bản thân đến như vậy.
Để trang trải cho chuyến đi, Annie đã khéo léo tìm kiếm nhà tài trợ. Bà tự nhận mình là Annie Londonderry và đồng ý quảng cáo cho công ty nước khoáng Londonderry Lithia Spring của New Hampshire. Chiếc xe đạp của bà trở thành một bảng quảng cáo di động, mang về cho bà 100 đô la Mỹ, một số tiền đáng kể vào thời điểm đó. Đây chỉ là một trong nhiều cách Annie kiếm tiền trên đường đi.
Trên hành trình, Annie không ngừng quảng bá cho sự xuất hiện của mình. Bà ký tặng và bán đồ lưu niệm, gửi bài viết cho báo chí địa phương mỗi khi đến một địa điểm mới. Khả năng kể chuyện hấp dẫn và tài tự quảng cáo đã giúp Annie thu hút sự chú ý của đám đông và giới truyền thông. Bà kể những câu chuyện ly kỳ về hành trình của mình, từ việc bị cướp ở Pháp, săn hổ Bengal ở Ấn Độ, đến việc băng qua tiền tuyến chiến tranh Trung – Nhật, nơi bà bị thương ở vai. Annie còn tự nhận mình là sinh viên y khoa Harvard, luật sư, trẻ mồ côi, chủ báo hoặc kế toán. Những câu chuyện có phần cường điệu hóa của Annie đã góp phần tạo nên sự ngưỡng mộ và tò mò của công chúng.
Hành trình táo bạo của Annie kết thúc vào tháng 9 năm 1895. Bà trở về Boston với một cánh tay bị gãy do ngã, một minh chứng cho những khó khăn và thử thách mà bà đã trải qua.
Tuy nhiên, sự thật về hành trình của Annie không hoàn toàn giống như những gì bà kể. Nhiều chi tiết đã bị che giấu hoặc phóng đại. Thực tế, Annie đã sử dụng tàu thủy để di chuyển một quãng đường đáng kể, đặc biệt là từ Tây Âu đến Trung Đông và từ Marseilles, Pháp đến Yokohama, Nhật Bản.
Dù vậy, hành trình hàng nghìn kilomet của Annie vẫn là nguồn cảm hứng lớn lao cho phụ nữ. Khi bắt đầu, bà chỉ là một người mới làm quen với xe đạp, chiếc xe đầu tiên của bà cũng khá đơn sơ. Bà cũng không mặc quần nam hay quần bó ống ngay lập tức mà vẫn trung thành với chiếc váy trong thời gian dài. Con đường bà đi qua thường gồ ghề, chưa trải nhựa, và bà đã mất ba tháng để đến được New York, rồi sau đó là Chicago.
Annie từng có ý định từ bỏ hành trình, nhưng với một chiếc xe đạp mới nhẹ hơn, bà đã lấy lại động lực. Bà đạp xe đến New York, sau đó đi tàu thủy đến châu Âu, và tiếp tục đạp xe từ Paris đến Marseilles. Khi Annie lên tàu thủy đến Alexandria, Ai Cập, vào ngày 20/1/1895, hàng nghìn người, bao gồm cả một đội kèn trống, đã tập trung để tiễn bà, cho thấy sự ngưỡng mộ và ủng hộ mà bà nhận được.
Annie sinh ra ở Latvia vào khoảng năm 1870 hoặc 1871, là con gái của Levi và Beatrice Cohen. Gia đình bà chuyển đến Mỹ và định cư ở Boston năm 1875. Năm 1888, bà kết hôn với Max Kopchovsky, một người bán hàng rong, và có ba con.
Một trong những khía cạnh gây chú ý nhất trong câu chuyện của Annie là việc bà bỏ lại gia đình để thực hiện chuyến đi. Theo lời Annie, bà thực hiện hành trình để giải quyết một vụ cá cược giữa các doanh nhân ở Boston về khả năng của phụ nữ. Bà kể rằng mình sẽ nhận được 10.000 đô la nếu hoàn thành hành trình trong 15 tháng, ngoài 5.000 đô la kiếm được trên đường đi. Tuy nhiên, nhà báo Peter Zheutlin đã chỉ ra rằng không có bằng chứng về vụ cá cược này.
Sau khi hoàn thành chuyến đi, cuộc sống của Annie trở lại bình thường và xe đạp không còn là phần quan trọng trong cuộc đời bà. Annie từng viết một bài báo kể về hành trình của mình cho tờ New York World. Bà qua đời vào ngày 11 tháng 11 năm 1947 vì lên cơn đau tim.
Trong cuốn sách của mình, Zheutlin cho rằng Annie thực hiện chuyến đi vì khao khát danh tiếng, sự phấn khích và sự độc lập. Bà muốn có câu chuyện để kể và muốn chứng minh sự bình đẳng của phụ nữ.
“Thực sự không có cách nào đo đếm được tác động của cuộc phiêu lưu mà Annie thực hiện đối với cuộc đấu tranh vì quyền bình đẳng cho phụ nữ”, Zheutlin viết. “Nhưng hành trình của Annie là minh chứng hoàn hảo cho sự hòa hợp giữa phong trào phụ nữ và cơn sốt xe đạp thời điểm đó. Vậy nên, nó là một chương nhỏ nhưng mới mẻ trong các câu chuyện về phụ nữ ở thời kỳ chuyển giao thế kỷ.”
Vũ Hoàng (Theo New York Times)
