Hiện tượng xe máy chở quá tải không còn là hình ảnh xa lạ trên đường phố Việt Nam. Từ những chiếc xe máy oằn mình “cõng” theo cả gia tài, đến những “núi hàng” chất cao ngất ngưởng, tình trạng này không chỉ gây mất mỹ quan đô thị mà còn tiềm ẩn vô vàn nguy cơ về an toàn giao thông. Vậy, thực tế xe máy được chở tối đa bao nhiêu kg theo quy định pháp luật? Mức phạt cho hành vi chở quá tải, cồng kềnh là bao nhiêu? Và quan trọng hơn, làm thế nào để giải quyết triệt để hiện tượng đáng báo động này? Bài viết sau đây của Xe Tải Mỹ Đình sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về vấn đề này.
Thực trạng đáng báo động của hiện tượng xe máy chở quá tải
Dạo quanh các tuyến đường, không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc xe máy “biến hình” thành xe thồ, chở đủ loại hàng hóa từ thực phẩm, đồ gia dụng, vật liệu xây dựng, thậm chí là cả động vật sống. Hình ảnh này không chỉ xuất hiện ở các khu vực ngoại thành, nông thôn mà còn len lỏi vào cả các đô thị lớn, trở thành một phần “đặc trưng” không mấy tự hào của giao thông Việt Nam.
Alt: Xe máy chở quá tải với hàng hóa chất cao và cồng kềnh, gây nguy hiểm trên đường phố.
Nguyên nhân của hiện tượng xe máy chở quá tải xuất phát từ nhiều yếu tố. Với ưu điểm linh hoạt, nhỏ gọn và giá thành phải chăng, xe máy trở thành phương tiện vận chuyển hàng hóa lý tưởng cho nhiều người, đặc biệt là các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động tự do. Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, cùng với việc kiểm soát và xử lý vi phạm chưa thực sự nghiêm ngặt cũng góp phần khiến tình trạng này kéo dài và gia tăng.
Quy định pháp luật về chở hàng và trọng tải xe máy
Để đảm bảo an toàn giao thông và trật tự đô thị, pháp luật Việt Nam đã có những quy định rõ ràng về trọng tải và kích thước hàng hóa được phép chở trên xe máy.
Trọng tải tối đa xe máy được phép chở
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2019/BGTVT, xe mô tô (xe máy) được định nghĩa là xe cơ giới hai hoặc ba bánh, có động cơ từ 50cc trở lên và trọng tải bản thân xe không quá 400kg.
Về tải trọng hàng hóa, Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định rõ mức phạt cho hành vi chở hàng vượt quá trọng tải thiết kế được ghi trong giấy đăng ký xe (đối với loại xe có quy định về trọng tải thiết kế). Mặc dù không có quy định cụ thể về trọng lượng hàng hóa tối đa được phép chở thêm, nhưng cần hiểu rằng, tổng trọng lượng của xe (bao gồm xe và hàng hóa) không được vượt quá khả năng chịu tải của xe và các quy định về an toàn kỹ thuật. Trên thực tế, trọng tải tối đa mà xe máy có thể chở thường thấp hơn nhiều so với 400kg (là trọng tải bản thân xe).
Quy định về kích thước hàng hóa cồng kềnh
Ngoài trọng tải, kích thước hàng hóa chở trên xe máy cũng được quy định cụ thể tại Thông tư 46/2015/TT-BGTVT. Theo đó:
- Chiều rộng: Hàng hóa không được vượt quá bề rộng giá đèo hàng của nhà sản xuất về mỗi bên 0,3 mét.
- Chiều dài: Hàng hóa không được vượt quá phía sau giá đèo hàng 0,5 mét.
- Chiều cao: Chiều cao xếp hàng hóa tính từ mặt đường xe chạy không được vượt quá 1,5 mét.
Hàng hóa phải được xếp gọn gàng, chằng buộc chắc chắn, đảm bảo không gây cản trở tầm nhìn của người lái và không ảnh hưởng đến sự ổn định của xe khi di chuyển.
Mức phạt cho xe máy chở quá tải, cồng kềnh
Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định mức phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe máy chở hàng vượt quá trọng tải thiết kế hoặc chở hàng cồng kềnh.
Ngoài ra, đối với hành vi chở hàng cồng kềnh gây nguy hiểm, người vi phạm còn có thể bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 02 tháng đến 04 tháng.
Hậu quả nghiêm trọng của hiện tượng xe máy chở quá tải
Hiện tượng xe máy chở quá tải, cồng kềnh không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ và hậu quả nghiêm trọng:
- Nguy cơ tai nạn giao thông: Xe chở quá tải, cồng kềnh thường mất cân bằng, khó điều khiển, đặc biệt khi vào cua, phanh gấp hoặc di chuyển trên đường xấu. Hàng hóa cồng kềnh che khuất tầm nhìn, gây khó khăn cho người lái và các phương tiện khác, dễ dẫn đến va chạm, tai nạn.
- Hư hỏng phương tiện: Việc chở quá tải thường xuyên vượt quá khả năng chịu tải của xe, gây nhanh chóng hao mòn, hư hỏng các bộ phận như khung sườn, phuộc, lốp, hệ thống phanh… Lâu dài, xe xuống cấp nhanh chóng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi vận hành.
- Ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng giao thông: Xe quá tải gây áp lực lớn lên mặt đường, cầu cống, làm giảm tuổi thọ và gây hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông.
- Mất mỹ quan đô thị và văn minh giao thông: Hình ảnh những chiếc xe máy chở hàng hóa lỉnh kỉnh, cồng kềnh gây mất mỹ quan đô thị, tạo ấn tượng không đẹp về giao thông Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.
Giải pháp và khuyến nghị để hạn chế hiện tượng xe máy chở quá tải
Để giải quyết triệt để hiện tượng xe máy chở quá tải, cồng kềnh, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng và ý thức của người dân:
- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật: Nâng cao nhận thức của người dân về các quy định pháp luật liên quan đến tải trọng, kích thước hàng hóa được phép chở trên xe máy, cũng như hậu quả và mức xử phạt đối với hành vi vi phạm.
- Siết chặt công tác kiểm tra, xử lý vi phạm: Các lực lượng chức năng cần tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp xe máy chở quá tải, cồng kềnh, đặc biệt tại các khu vực chợ, khu công nghiệp, bến xe, đầu mối giao thông…
- Quy hoạch và phát triển hệ thống vận tải công cộng và vận tải hàng hóa chuyên nghiệp: Đầu tư phát triển hệ thống xe buýt, xe tải nhẹ, dịch vụ vận chuyển hàng hóa chuyên nghiệp với giá cả hợp lý, đáp ứng nhu cầu vận chuyển của người dân và doanh nghiệp, giảm áp lực vận chuyển hàng hóa bằng xe máy.
- Nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người dân: Mỗi người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm, tự giác chấp hành các quy định pháp luật về giao thông, không chở hàng quá tải, cồng kềnh, vì sự an toàn của bản thân và cộng đồng.
Kết luận:
Hiện tượng xe máy chở quá tải là một vấn đề nhức nhối, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, từ việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân, đến sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm và xây dựng hệ thống giao thông vận tải văn minh, an toàn. Hy vọng rằng, với những nỗ lực đồng bộ, chúng ta sẽ sớm đẩy lùi được hiện tượng xe máy chở quá tải, góp phần xây dựng một môi trường giao thông an toàn, trật tự và văn minh hơn.
