Xe bán tải, với khả năng vận chuyển hàng hóa linh hoạt và tiếp cận địa hình khó khăn, đang đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế, đặc biệt tại các vùng nông thôn và miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đề xuất tăng thuế suất cho dòng xe này lên bằng 60% mức thuế suất của xe con chở người, gây ra nhiều tranh luận trái chiều.
Xe bán tải trên đường miền núi
Dự thảo này đồng nghĩa với việc thuế suất mới cho xe bán tải sẽ tăng từ 15%-25% lên mức 24%-54%, gần gấp đôi so với mức hiện hành. Điều này khiến nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan ngại về tác động tiêu cực đến người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế.
Xe bán tải: Phương tiện thiết yếu cho sản xuất và đời sống
Đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội) nhấn mạnh rằng, xe bán tải chỉ chiếm khoảng 5% thị phần ô tô cả nước, chủ yếu được sử dụng cho mục đích vận chuyển hàng hóa, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp và di chuyển tại các vùng địa hình phức tạp. 70% lượng xe bán tải được tiêu thụ tại các địa phương và tỉnh miền núi phía Bắc, trong khi Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh chỉ chiếm 30%.
Đại biểu Phan Đức Hiếu
Tính tiện dụng của xe bán tải còn được thể hiện rõ nét trong các hoạt động cứu trợ thiên tai, khắc phục hậu quả bão lũ. Đại biểu Ánh dẫn chứng, trong cơn bão số 3 vừa qua, nhiều người đã sử dụng xe bán tải để vận chuyển hàng hóa cứu trợ, giúp người dân ổn định cuộc sống.
Không chỉ vậy, xe bán tải còn phổ biến tại nhiều nước trong khu vực ASEAN như Lào, Thái Lan, Indonesia. Tại các quốc gia này, thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe bán tải cabin kép khá thấp, trong khi Việt Nam đang ở mức cao nhất khu vực.
Lo ngại về tác động của dự thảo tăng thuế
Đại biểu Ánh lo ngại việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ khiến giá xe bán tải tăng cao, sản lượng bán giảm, ảnh hưởng đến sản xuất của doanh nghiệp và việc làm của người lao động. Ông đề nghị cần cân nhắc, thực hiện chính sách ổn định, nghiên cứu lộ trình và mức tăng phù hợp, tránh tăng sốc, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh và việc làm. Một lộ trình tăng thuế 2%-3% mỗi năm trong vòng 3-5 năm được đề xuất.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cũng cho rằng, bản chất xe bán tải cabin kép không phải dòng xe sử dụng chủ yếu trong đô thị. Việc tăng thuế cần đảm bảo tính cạnh tranh công bằng giữa doanh nghiệp lắp ráp trong nước và nhập khẩu, khuyến khích tăng sản xuất lắp ráp tại Việt Nam.
Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) kiến nghị giữ nguyên thuế tiêu thụ đặc biệt với xe bán tải như hiện nay. Ông cho rằng việc đánh thuế loại xe này bằng 60% so với ô tô thông thường là không hợp lý, bởi xe bán tải là xe chở hàng, dung tích xi-lanh lớn, không thể so sánh với xe thông thường. Ông cũng bày tỏ lo lắng về việc thay đổi chính sách đột ngột sẽ ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, khiến các nhà đầu tư quan ngại.
Kết luận: Cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định
Việc tăng thuế xe bán tải cần được cân nhắc kỹ lưỡng, xem xét hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Một lộ trình tăng thuế hợp lý, gradual và có tính toán kỹ lưỡng sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực, đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường ô tô Việt Nam. Việc tham khảo kinh nghiệm từ các nước trong khu vực cũng là một yếu tố quan trọng để đưa ra quyết định phù hợp.
