Tình trạng xe tải trọng lớn mang biển kiểm soát (BKS) Lào hoạt động rầm rộ trên các tuyến đường bộ Việt Nam, đặc biệt là tại Nghệ An, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý tải trọng và sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng. Bài viết này đi sâu phân tích thực trạng, những bất cập trong cơ chế phối hợp kiểm soát tải trọng xe qua cửa khẩu, và đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo công bằng, an toàn giao thông và bảo vệ hạ tầng đường bộ.
Xe tải Lào “vượt mặt” xe Việt: Bất cập tải trọng và cạnh tranh không lành mạnh
Thời gian qua, tình trạng xe tải gắn BKS Lào chở hàng hóa quá tải trọng lưu thông trên các tuyến quốc lộ Việt Nam, nhất là khu vực miền Trung, diễn ra khá phổ biến. Theo phản ánh từ nhiều doanh nghiệp vận tải Việt Nam, xe tải Lào thường xuyên chở hàng hóa với tải trọng lên đến 70 tấn, trong khi xe Việt Nam bị giới hạn ở mức thấp hơn nhiều theo quy định của pháp luật. Cụ thể, xe đầu kéo sơ mi rơ moóc Việt Nam có tổng số trục dài trên 6,5m chỉ được phép chở tối đa khoảng 48 tấn.
Sự chênh lệch về tải trọng cho phép tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp vận tải tuân thủ pháp luật Việt Nam. Xe tải Lào với lợi thế chở được nhiều hàng hơn, chi phí có thể thấp hơn, dễ dàng chiếm ưu thế trong việc giành hợp đồng vận chuyển, đặc biệt là các mặt hàng khoáng sản như than đá, thạch cao, quặng sắt, kali… từ Lào quá cảnh qua Việt Nam.
Xe tải chở hàng rời cỡ lớn BKS Lào di chuyển trên đường quốc lộ, gây lo ngại về tải trọng và an toàn giao thông.
Hiệp định Việt – Lào và lỗ hổng trong kiểm soát tải trọng?
Theo tìm hiểu, việc xe tải Lào được phép chở tải trọng lớn khi vào Việt Nam thường được lý giải dựa trên Hiệp định thư giữa Việt Nam và Lào về tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải hàng hóa và hành khách qua lại biên giới. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc áp dụng hiệp định này chưa thực sự phù hợp và đang tạo ra lỗ hổng trong công tác kiểm soát tải trọng.
Một số đơn vị chức năng cho rằng, việc kiểm soát tải trọng xe tải Lào được thực hiện theo quy định đăng kiểm của Lào. Điều này dường như mâu thuẫn với quy định của pháp luật giao thông đường bộ Việt Nam, khi mà khoản 1, Điều 4 của Hiệp định Việt – Lào lại nêu rõ: “Phương tiện khi hoạt động trên lãnh thổ của Bên kia phải tuân thủ pháp luật và quy định về giao thông vận tải đường bộ của Bên đó”.
Như vậy, có thể thấy sự thiếu rõ ràng trong việc giải thích và áp dụng các điều khoản của hiệp định, dẫn đến tình trạng mỗi cơ quan chức năng hiểu và thực hiện một cách khác nhau, gây khó khăn cho công tác kiểm soát tải trọng xe tải Lào qua cửa khẩu.
“Đá bóng” trách nhiệm và sự vào cuộc của Ban ATGT tỉnh Nghệ An
Trước những phản ánh về tình trạng xe tải Lào “đại náo” đường Việt, Ban An toàn giao thông (ATGT) tỉnh Nghệ An đã có văn bản đề nghị các cơ quan chức năng như Công an tỉnh, Sở GTVT, Cục Quản lý đường bộ II vào cuộc phối hợp kiểm tra, xử lý.
Tuy nhiên, khi phóng viên liên hệ với các đơn vị liên quan để tìm hiểu về công tác kiểm soát tải trọng, lại nhận được những câu trả lời thiếu thống nhất, thậm chí là “đá bóng” trách nhiệm. Đại diện Phòng CSGT Công an tỉnh Nghệ An cho rằng việc kiểm soát tải trọng xe tải Lào gặp khó khăn do chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Trong khi đó, Thanh tra GTVT Nghệ An lại cho rằng không đủ thẩm quyền dừng xe biển số nước ngoài để kiểm soát tải trọng.
Sự thiếu phối hợp và đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan chức năng đã làm giảm hiệu quả công tác kiểm soát tải trọng xe, tạo điều kiện cho xe quá tải Lào tiếp tục lưu thông, gây bức xúc trong dư luận và doanh nghiệp vận tải Việt Nam.
Văn bản chỉ đạo của Ban ATGT tỉnh Nghệ An về việc tăng cường kiểm soát tải trọng xe, bao gồm cả xe biển số nước ngoài.
Để tăng cường cv phối hợp kiểm soát tải trọng xe qua cửa khẩu, Ban ATGT tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo lực lượng CSGT chủ trì, phối hợp với Thanh tra GTVT kiểm tra các phương tiện BKS nước ngoài hoạt động trên địa bàn, đặc biệt trên các tuyến quốc lộ nối liền với cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Đồng thời, yêu cầu công an các huyện, thị xã tăng cường kiểm tra, xử lý xe quá khổ, quá tải trên các tuyến đường thuộc thẩm quyền.
Đối với Sở GTVT, Ban ATGT chỉ đạo phối hợp với Cảng Cửa Lò tuyên truyền, yêu cầu các chủ phương tiện vận tải mang BKS Lào chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật Việt Nam. Cục Quản lý đường bộ II cũng được chỉ đạo phối hợp với các lực lượng chức năng Nghệ An sử dụng thiết bị kỹ thuật để kiểm tra, xử lý xe BKS nước ngoài vi phạm tải trọng.
Giải pháp nào cho cơ chế phối hợp kiểm soát tải trọng xe qua cửa khẩu?
Để giải quyết triệt để tình trạng xe tải Lào quá tải “đại náo” đường Việt, cần có một cơ chế phối hợp đồng bộ và hiệu quả giữa các cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương, đặc biệt là tại các cửa khẩu.
Trước hết, cần làm rõ hành lang pháp lý, thống nhất cách hiểu và áp dụng các quy định liên quan đến kiểm soát tải trọng xe nước ngoài, đặc biệt là xe tải Lào, trên cơ sở Hiệp định Việt – Lào và pháp luật giao thông đường bộ Việt Nam. Cần có hướng dẫn cụ thể về việc xác định tải trọng cho phép của xe tải Lào khi lưu thông trên đường Việt Nam, đảm bảo sự công bằng và minh bạch.
Thứ hai, cần tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng như CSGT, Thanh tra GTVT, Hải quan, Biên phòng, Quản lý thị trường… trong công tác kiểm soát tải trọng xe ngay tại cửa khẩu và trên các tuyến đường. Cần xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng lực lượng, tránh tình trạng đùn đẩy, chồng chéo.
Thứ ba, cần đầu tư trang thiết bị, công nghệ hiện đại cho công tác kiểm soát tải trọng tại cửa khẩu và trên đường, như hệ thống cân tải trọng tự động, camera giám sát, phần mềm quản lý dữ liệu… để nâng cao hiệu quả kiểm soát và xử lý vi phạm.
Cuối cùng, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp vận tải, chủ phương tiện, lái xe chấp hành nghiêm chỉnh quy định về tải trọng, góp phần bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông, đảm bảo an toàn giao thông và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực vận tải.
Bài viết sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về vấn đề này.
