In de late 19e eeuw, toen de fiets aan populariteit begon te winnen, schreef een vrouw genaamd Annie Cohen Kopchovsky, beter bekend als Annie Londonderry, geschiedenis met haar gewaagde fietstocht rond de wereld. Haar verhaal is niet alleen een persoonlijke prestatie, maar ook een symbool van de bevrijding van vrouwen en een grenzeloze pioniersgeest.
De fiets veroorzaakte destijds een revolutie in het persoonlijke vervoer. De “veilige fiets” met een ontwerp van twee gelijke wielen, kettingaandrijving en luchtbanden veranderde fietsen van een gevaarlijke activiteit in een plezier en een dagelijks vervoermiddel. Het werd al snel massaal geproduceerd en werd een ideale keuze voor mannen die naar hun werk gingen.
De betekenis van de fiets reikte echter verder, vooral voor vrouwen. Voor het eerst kregen vrouwen de kans om deel te nemen aan fysieke activiteiten en de wereld buiten de muren van hun huis te verkennen. De fiets bood vrijheid en hielp hen te ontsnappen aan sociale beperkingen. Zelfs de mode veranderde om deze nieuwe vrijheid te ondersteunen, waarbij korsetten en gelaagde rokken plaatsmaakten voor rijbroeken, waardoor vrouwen comfortabeler konden fietsen. De fiets werd werkelijk een onderdeel van de vroege feministische beweging.
Annie Londonderry, een 23-jarige immigrante uit Letland, besloot in 1894 iets buitengewoons te doen: de wereld rondfietsen. Ze verliet haar gezin in Boston, haar man en drie kleine kinderen, om zich te wagen aan een ongekend avontuur. In de context van de toenmalige samenleving werd Annie een symbool van de “vrije, ongebonden vrouw”. Eerder was Thomas Stevens, een Engelsman, al de wereld rondgereisd per fiets, maar geen enkele vrouw had het aangedurfd om zichzelf zo uit te dagen.
Om de reis te bekostigen, zocht Annie slim naar sponsors. Ze presenteerde zichzelf als Annie Londonderry en stemde ermee in reclame te maken voor het mineraalwaterbedrijf Londonderry Lithia Spring uit New Hampshire. Haar fiets werd een mobiel reclamebord, wat haar 100 Amerikaanse dollars opleverde, een aanzienlijk bedrag in die tijd. Dit was slechts een van de vele manieren waarop Annie onderweg geld verdiende.
Onderweg promootte Annie voortdurend haar verschijning. Ze deelde handtekeningen uit en verkocht souvenirs, en stuurde artikelen naar de lokale pers telkens wanneer ze een nieuwe locatie bereikte. Haar vermogen om boeiende verhalen te vertellen en zichzelf te promoten hielp Annie de aandacht te trekken van het publiek en de media. Ze vertelde spannende verhalen over haar reis, van overvallen in Frankrijk, de jacht op Bengaalse tijgers in India tot het oversteken van de frontlinies van de Chinees-Japanse oorlog, waar ze gewond raakte aan haar schouder. Annie beweerde ook een Harvard-student geneeskunde te zijn, een advocaat, een weeskind, een kranteneigenaar of een accountant. Annie’s ietwat overdreven verhalen droegen bij aan de bewondering en nieuwsgierigheid van het publiek.
Annie’s gewaagde reis eindigde in september 1895. Ze keerde terug naar Boston met een gebroken arm als gevolg van een val, een bewijs van de moeilijkheden en uitdagingen die ze had overwonnen.
De waarheid over Annie’s reis was echter niet helemaal zoals ze het vertelde. Veel details werden verborgen of overdreven. In werkelijkheid gebruikte Annie de stoomboot om een aanzienlijke afstand af te leggen, vooral van West-Europa naar het Midden-Oosten en van Marseille, Frankrijk naar Yokohama, Japan.
Desalniettemin is Annie’s reis van duizenden kilometers een grote inspiratie voor vrouwen. Toen ze begon, was ze nog maar een beginner op de fiets, haar eerste fiets was ook vrij eenvoudig. Ze droeg ook niet meteen mannenkleding of rijbroeken, maar bleef lange tijd trouw aan haar jurk. De wegen die ze bewandelde waren vaak hobbelig en onverhard, en het kostte haar drie maanden om New York en daarna Chicago te bereiken.
Annie overwoog ooit haar reis op te geven, maar met een nieuwe, lichtere fiets herwon ze haar motivatie. Ze fietste naar New York, nam daarna een stoomboot naar Europa en fietste verder van Parijs naar Marseille. Toen Annie op 20 januari 1895 aan boord van een stoomboot naar Alexandrië, Egypte ging, verzamelden zich duizenden mensen, waaronder een drumband, om haar uit te zwaaien, wat de bewondering en steun aantoont die ze ontving.
Annie werd rond 1870 of 1871 in Letland geboren als dochter van Levi en Beatrice Cohen. Haar familie verhuisde naar de Verenigde Staten en vestigde zich in 1875 in Boston. In 1888 trouwde ze met Max Kopchovsky, een marskramer, en kreeg drie kinderen.
Een van de meest opvallende aspecten van Annie’s verhaal is dat ze haar gezin verliet om de reis te maken. Volgens Annie maakte ze de reis om een weddenschap op te lossen tussen zakenlieden in Boston over de capaciteiten van vrouwen. Ze vertelde dat ze 10.000 dollar zou krijgen als ze de reis in 15 maanden voltooide, naast de 5.000 dollar die ze onderweg verdiende. Journalist Peter Zheutlin heeft er echter op gewezen dat er geen bewijs is van deze weddenschap.
Na het voltooien van de reis keerde Annie’s leven terug naar normaal en was de fiets niet langer een belangrijk onderdeel van haar leven. Annie schreef een artikel over haar reis voor de New York World. Ze stierf op 11 november 1947 aan een hartaanval.
In zijn boek suggereert Zheutlin dat Annie de reis maakte vanwege haar verlangen naar roem, opwinding en onafhankelijkheid. Ze wilde een verhaal te vertellen hebben en wilde de gelijkheid van vrouwen bewijzen.
“Er is echt geen manier om de impact te meten van het avontuur dat Annie ondernam op de strijd voor gelijke rechten voor vrouwen”, schrijft Zheutlin. “Maar Annie’s reis is het perfecte bewijs van de harmonie tussen de vrouwenbeweging en de fietsgekte van die tijd. Het is dus een klein maar fris hoofdstuk in de verhalen over vrouwen in het tijdperk van de eeuwwisseling.”
Vũ Hoàng (Volgens New York Times)
