Trong vai trò nhà sáng tạo nội dung và chuyên gia về xe tải tại website Xe Tải Mỹ Đình, chúng tôi nhận thấy câu hỏi “tại sao CSGT lại chú trọng kiểm tra xe tải?” là một thắc mắc phổ biến trong cộng đồng tài xế và những người tham gia giao thông. Để làm rõ vấn đề này, bài viết dưới đây sẽ đi sâu phân tích các khía cạnh pháp lý, thực tiễn và những góc khuất đằng sau sự “chú ý đặc biệt” của lực lượng CSGT đối với xe tải.
Phân tích từ góc độ pháp luật và quy định giao thông
Xe tải, với đặc thù kích thước lớn, trọng tải nặng và vai trò vận chuyển hàng hóa thiết yếu, luôn là đối tượng chịu sự quản lý chặt chẽ của pháp luật giao thông. Không khó để nhận thấy, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến vận tải đường bộ, từ Luật Giao thông đường bộ, Nghị định, Thông tư hướng dẫn, đều dành một phần đáng kể để quy định về hoạt động của xe tải.
Điều này xuất phát từ những lý do chính sau:
- Nguy cơ tai nạn giao thông cao: Xe tải, do kích thước và trọng lượng vượt trội so với các phương tiện khác, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông nghiêm trọng nếu không tuân thủ luật lệ. Một vụ va chạm với xe tải thường để lại hậu quả nặng nề hơn rất nhiều.
- Ảnh hưởng đến hạ tầng giao thông: Xe tải nặng có thể gây hư hại đến kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt là cầu, đường, gây ra tình trạng xuống cấp và tốn kém chi phí bảo trì, sửa chữa.
- Tác động đến trật tự an toàn giao thông: Xe tải hoạt động không đúng quy định, như chở quá tải, quá khổ, dừng đỗ sai quy định, có thể gây ùn tắc giao thông, ảnh hưởng đến trật tự chung và gây nguy hiểm cho các phương tiện khác.
- Hoạt động kinh doanh vận tải: Xe tải thường liên quan đến hoạt động kinh doanh vận tải hàng hóa, một lĩnh vực kinh tế quan trọng. Nhà nước cần quản lý chặt chẽ để đảm bảo hoạt động này diễn ra lành mạnh, đúng pháp luật, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và các doanh nghiệp vận tải chân chính.
Từ những lý do trên, việc CSGT tăng cường kiểm tra, giám sát xe tải là một hoạt động nghiệp vụ chính đáng và cần thiết, nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông, bảo vệ hạ tầng và quản lý hoạt động vận tải theo đúng quy định pháp luật.
Thực tiễn tuần tra kiểm soát và những lỗi vi phạm phổ biến của xe tải
Trên thực tế, lực lượng CSGT thường xuyên triển khai các hoạt động tuần tra, kiểm soát xe tải trên các tuyến đường, đặc biệt là các quốc lộ, tỉnh lộ, các khu vực cửa ngõ thành phố, khu công nghiệp, bến cảng… Việc kiểm tra này tập trung vào nhiều khía cạnh, bao gồm:
- Giấy tờ xe và người lái: Kiểm tra giấy phép lái xe, đăng ký xe, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, giấy phép vận tải (nếu có), và các giấy tờ liên quan khác.
- Tải trọng và kích thước: Sử dụng cân tải trọng để kiểm tra xe có chở quá tải hay không, kiểm tra kích thước thùng xe có đúng quy định hay không.
- An toàn kỹ thuật: Kiểm tra hệ thống phanh, đèn chiếu sáng, còi, lốp xe, và các bộ phận khác đảm bảo an toàn kỹ thuật.
- Hàng hóa vận chuyển: Kiểm tra nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, giấy tờ liên quan đến hàng hóa (đặc biệt đối với hàng hóa đặc biệt, hàng nguy hiểm).
- Thời gian lái xe và tốc độ: Kiểm tra thiết bị giám sát hành trình để theo dõi thời gian lái xe liên tục, tốc độ di chuyển, đảm bảo lái xe không vi phạm quy định về thời gian làm việc và tốc độ.
Qua quá trình kiểm tra, CSGT thường phát hiện ra nhiều lỗi vi phạm phổ biến của xe tải, có thể kể đến như:
- Vi phạm về tải trọng: Chở quá tải là lỗi vi phạm phổ biến nhất, gây nguy hiểm và phá hoại đường xá.
- Vi phạm về kích thước: Cơi nới thùng xe, chở hàng quá khổ, quá giới hạn cho phép.
- Vi phạm về giấy tờ: Không có giấy phép lái xe phù hợp, giấy tờ xe không hợp lệ, hết hạn kiểm định.
- Vi phạm về an toàn kỹ thuật: Xe không đảm bảo an toàn kỹ thuật, hệ thống phanh kém hiệu quả, đèn chiếu sáng không đủ tiêu chuẩn.
- Vi phạm về tốc độ và thời gian lái xe: Chạy quá tốc độ, lái xe liên tục quá thời gian quy định, gây mất tập trung và nguy cơ tai nạn.
Đại tá Thắng kiến nghị nên trừ điểm vào bằng lái của tài xế vi phạm giao thông. Ảnh minh họa: Báo Dân trí – alt: Đại tá CSGT Đào Vịnh Thắng đề xuất trừ điểm bằng lái
Những vi phạm này không chỉ gây nguy hiểm cho chính người lái xe tải, các phương tiện khác mà còn ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông và gây thiệt hại về kinh tế, xã hội. Do đó, việc CSGT tập trung kiểm tra xe tải là hoàn toàn обоснованно và cần thiết.
Góc khuất và những vấn đề cần nhìn nhận
Bên cạnh những lý do chính đáng, cũng cần phải nhìn nhận một số góc khuất và vấn đề liên quan đến việc CSGT “chú trọng” kiểm tra xe tải:
- Nguy cơ tiêu cực, nhũng nhiễu: Trong một số trường hợp, việc kiểm tra xe tải có thể bị lợi dụng để gây khó dễ, nhũng nhiễu cho doanh nghiệp và tài xế, tạo ra môi trường không lành mạnh trong hoạt động vận tải.
- Áp lực thời gian và kinh tế: Đối với nhiều tài xế xe tải, đặc biệt là những người làm công ăn lương hoặc tự lái, áp lực về thời gian giao hàng và chi phí vận hành có thể khiến họ chấp nhận rủi ro vi phạm để tiết kiệm thời gian, chi phí.
- Hạ tầng và quy hoạch chưa đồng bộ: Trong một số khu vực, hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu vận tải, quy hoạch bến bãi đỗ xe tải còn thiếu, gây khó khăn cho việc tuân thủ các quy định về tải trọng, kích thước, dừng đỗ.
Để giải quyết những vấn đề này, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp vận tải và tài xế. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật giao thông, nâng cao ý thức chấp hành của tài xế. Đồng thời, cần cải thiện hạ tầng giao thông, quy hoạch bến bãi hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động vận tải. Về phía lực lượng CSGT, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm, tuân thủ nghiêm quy trình công tác, phòng chống tiêu cực, nhũng nhiễu, xây dựng hình ảnh đẹp trong mắt người dân và doanh nghiệp.
Kết luận
Việc CSGT chú trọng kiểm tra xe tải xuất phát từ nhiều lý do chính đáng, liên quan đến đảm bảo trật tự an toàn giao thông, bảo vệ hạ tầng và quản lý hoạt động vận tải. Tuy nhiên, để hoạt động này đạt hiệu quả cao nhất và hạn chế những tác động tiêu cực, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan, cùng nhau xây dựng một môi trường giao thông văn minh, an toàn và hiệu quả. Xe Tải Mỹ Đình luôn đồng hành cùng cộng đồng tài xế và doanh nghiệp vận tải, chia sẻ thông tin hữu ích và góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành vận tải Việt Nam.
