Chiến tranh đặc biệt của Mỹ ở miền Nam Việt Nam dựa trên ngụy quân và ngụy quyền làm công cụ chủ yếu. Xe Tải Mỹ Đình (XETAIMYDINH.EDU.VN) sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chiến lược này và những thất bại của nó. Tìm hiểu ngay để nắm vững thông tin và có cái nhìn sâu sắc về giai đoạn lịch sử quan trọng này.
1. Bản Chất Của Chiến Lược “Chiến Tranh Đặc Biệt”
1.1. “Chiến Tranh Đặc Biệt” Là Gì?
“Chiến tranh đặc biệt” là chiến lược mà Mỹ sử dụng tại miền Nam Việt Nam từ năm 1961 đến 1965. Đây là hình thức chiến tranh xâm lược kiểu mới, sử dụng quân đội ngụy quyền Sài Gòn làm lực lượng chủ yếu, dưới sự chỉ huy, cố vấn và trang bị của Mỹ. Mục tiêu của chiến lược này là đàn áp phong trào cách mạng miền Nam, biến miền Nam thành nơi thử nghiệm các chiến thuật đàn áp phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
1.2. Mục Tiêu Sâu Xa Của Đế Quốc Mỹ
Theo nghiên cứu của Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, mục tiêu của “Chiến tranh đặc biệt” không chỉ giới hạn ở việc xâm lược miền Nam. Mỹ còn muốn biến nơi đây thành “bãi thí nghiệm” chiến lược, rút ra kinh nghiệm đàn áp các phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, đe dọa các quốc gia mới giành độc lập, buộc họ chấp nhận chính sách thực dân kiểu mới.
1.3. Kế Hoạch Staley-Taylor
Để thực hiện “Chiến tranh đặc biệt”, Mỹ đề ra kế hoạch Staley-Taylor, tập trung vào ba biện pháp chiến lược chính:
- Tăng cường xây dựng lực lượng quân ngụy: Sử dụng quân ngụy làm lực lượng chủ yếu, dưới sự chỉ huy của cố vấn Mỹ, áp dụng chiến thuật cơ động bằng вертолет và xe thiết giáp để nhanh chóng tiêu diệt lực lượng cách mạng khi còn yếu.
- Giữ vững thành thị, xây dựng bộ máy kìm kẹp: Ngăn chặn phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng, khống chế, dập tắt các cuộc đấu tranh cách mạng ở nông thôn, thực hiện “bình định” đồng bằng, lập “ấp chiến lược”.
- Phong tỏa biên giới, kiểm soát ven biển: Cắt đứt sự chi viện từ miền Bắc, cô lập cách mạng miền Nam.
1.4. Bộ Chỉ Huy Viện Trợ Quân Sự Mỹ Tại Việt Nam (MACV)
Ngày 18/2/1962, Mỹ thành lập Bộ Chỉ huy Viện trợ Quân sự Mỹ tại Việt Nam (MACV) do Đại tướng P.D. Harkins đứng đầu để trực tiếp chỉ huy cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam. Đến cuối năm 1962, quân số Mỹ tại miền Nam đã lên tới 11.300 người, bao gồm nhiều đơn vị chiến đấu và kỹ thuật hiện đại.
2. Chỗ Dựa Chính Của “Chiến Tranh Đặc Biệt”: Ngụy Quân Và Ngụy Quyền
2.1. Quân Ngụy – Lực Lượng Chủ Yếu
Quân đội ngụy Sài Gòn là lực lượng nòng cốt của “Chiến tranh đặc biệt”. Mỹ tăng cường viện trợ quân sự để xây dựng quân ngụy, biến chúng thành công cụ đàn áp hữu hiệu. Số lượng quân ngụy tăng nhanh chóng:
| Năm | Quân Số Chính Quy | Lực Lượng Bảo An |
|---|---|---|
| 1960 | 160.000 | 70.000 |
| 1961 | 200.000 | |
| 1962 | 362.000 | 174.500 |
Nguồn: Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam
2.2. Ấp Chiến Lược – “Xương Sống” Của Chiến Lược
“Bình định”, dồn dân, lập “ấp chiến lược” là nội dung cơ bản, “xương sống” của “Chiến tranh đặc biệt”. Đây là biện pháp chủ yếu để tiến hành cuộc chiến tranh tổng lực, hành quân càn quét, đánh phá, triệt hạ làng mạc, dồn dân, chiếm đóng, khống chế quần chúng. Từ tháng 8/1962, Ngô Đình Diệm công bố “kế hoạch lập ấp chiến lược toàn quốc”, nâng “ấp chiến lược” lên thành “quốc sách”.
2.3. Mục Tiêu Của “Ấp Chiến Lược”
Mục tiêu của “ấp chiến lược” là tập trung dân vào các khu vực kiểm soát, tách họ khỏi ảnh hưởng của cách mạng, từ đó dễ dàng kìm kẹp và đàn áp. Tuy nhiên, kế hoạch này vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ từ người dân miền Nam.
3. Phản Ứng Của Quân Và Dân Miền Nam
3.1. Quyết Tâm Chống Mỹ Cứu Nước
Trước tình hình mới, tháng 1/1961, Bộ Chính trị Trung ương Đảng xác định đẩy mạnh đấu tranh chính trị, đồng thời đẩy mạnh đấu tranh vũ trang song song với đấu tranh chính trị. Quân ủy Trung ương và Ban Thống nhất được giao nhiệm vụ chỉ đạo công tác quân sự ở miền Nam.
3.2. Quân Giải Phóng Miền Nam Ra Đời
Ngày 15/2/1961, các lực lượng vũ trang cách mạng thống nhất thành Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam. Đến cuối năm 1961, quân và dân miền Nam đã phá thế kìm kẹp ở 8.118 thôn, giải phóng hoàn toàn 3.610 thôn với 6,5 triệu dân.
3.3. Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam Việt Nam
Ngày 16/2/1962, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam họp Đại hội lần thứ nhất tại Китүм (Tây Ninh), bầu ra Ủy ban Trung ương chính thức. Đại hội tuyên bố tiếp tục đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ tự do dân chủ và đời sống ấm no hạnh phúc cho nhân dân, thực hiện một chính sách ngoại giao hòa bình, trung lập.
3.4. Phá “Ấp Chiến Lược”
Dưới ngọn cờ đoàn kết cứu nước của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, phong trào cách mạng miền Nam giữ vững và phát triển mạnh mẽ. Kế hoạch lập “ấp chiến lược” của địch vấp phải sự chống đối kiên quyết của đồng bào miền Nam. Nhiều “ấp chiến lược” bị phá ngay từ khi mới thành lập, một số bị phá đi phá lại nhiều lần, một số biến thành làng chiến đấu của nhân dân.
3.5. Chiến Thắng Ấp Bắc
Ngày 2/1/1963, chiến thắng vang dội của quân và dân miền Nam ở ấp Bắc (Mỹ Tho) làm tăng thêm niềm tin vào khả năng đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Đây là lần đầu tiên, với số quân ít hơn địch mười lần, quân và dân miền Nam đánh thắng trận càn quét của trên 2.000 tên địch, thuộc đủ các binh chủng, sử dụng hàng chục máy bay вертолет và xe bọc thép M.113.
3.6. Thi Đua “Ấp Bắc, Diệt Giặc Lập Công”
Sau chiến thắng Ấp Bắc, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam phát động “Thi đua ấp Bắc, diệt giặc lập công”, kiên quyết tiến công tiêu diệt địch, làm phá sản chiến thuật “вертолет vận” và “thiết xa vận” của chúng.
3.7. Đấu Tranh Chính Trị Mạnh Mẽ
Đi đôi với đấu tranh quân sự, phá “ấp chiến lược” là những cuộc đấu tranh chính trị rộng lớn, mãnh liệt, thu hút mọi tầng lớp nhân dân tham gia. Trong năm 1963, toàn miền Nam có 34 triệu lượt người tham gia đấu tranh chính trị. Nhân dân đã phá hoàn toàn 2.895 “ấp chiến lược” trong số 6.164 ấp do địch lập ra, số còn lại đã bị phá đi phá lại 5.950 lần.
3.8. Phong Trào Đấu Tranh Tại Đô Thị
Do tác động của đấu tranh vũ trang và phong trào phá “ấp chiến lược” ở các vùng nông thôn, phong trào đấu tranh chính trị của công nhân, nhân dân lao động, học sinh, sinh viên, tín đồ Phật giáo ở đô thị phát triển rộng khắp. Mỹ-ngụy lún sâu vào thế bị động, lúng túng, mâu thuẫn trong nội bộ ngụy quyền Sài Gòn càng thêm sâu sắc.
3.9. Khủng Hoảng Ngụy Quyền
Sau 1 năm rưỡi thực hiện kế hoạch Staley-Taylor vẫn không cứu vãn được tình thế nguy ngập của ngụy quân, ngụy quyền, Mỹ cho rằng nguyên nhân chính là do Ngô Đình Diệm bất tài, bất lực. Tháng 11/1963, đế quốc Mỹ làm đảo chính, lật đổ Ngô Đình Diệm, đưa Dương Văn Minh rồi Nguyễn Khánh lên thay.
3.10. Kế Hoạch Johnson-McNamara
Từ tháng 3/1964, đế quốc Mỹ thực hiện kế hoạch mới, kế hoạch Johnson-McNamara, nhằm bình định miền Nam trong vòng 2 năm (1964-1965). Chúng lập ra bộ chỉ huy liên hợp Việt-Mỹ, tăng thêm cố vấn và lính chiến đấu Mỹ, đưa số quân Mỹ ở miền Nam lên 2 vạn tên vào cuối năm 1964.
3.11. Phản Kháng Mạnh Mẽ
Âm mưu mới của Mỹ vấp phải sức phản kháng vô cùng mãnh liệt của các tầng lớp nhân dân cả nước, trực tiếp là nhân dân miền Nam. Phong trào chống Mỹ-Khánh từ Huế, Sài Gòn lan ra các thành phố và thị xã toàn miền Nam.
4. Sự Sụp Đổ Của “Chiến Tranh Đặc Biệt”
4.1. Nguy Cơ Tan Rã Của Ngụy Quân
Thắng lợi của quân và dân miền Nam và thất bại của địch đã làm thay đổi so sánh lực lượng trên chiến trường theo hướng có lợi cho quân và dân miền Nam. Lực lượng vũ trang giải phóng với ba thứ quân đã lớn mạnh vượt bậc. Trong khi đó, quân ngụy đứng trước nguy cơ tan vỡ.
4.2. Hệ Thống “Ấp Chiến Lược” Sụp Đổ
Hệ thống “ấp chiến lược” bị sụp đổ đến 4/5, các tầng lớp trung gian ngày càng ngả về xu hướng chống Mỹ, ủng hộ hòa bình, trung lập.
4.3. Mỹ Chuyển Sang “Chiến Tranh Cục Bộ”
Thấy rõ nguy cơ sụp đổ của ngụy quân, ngụy quyền và sự thất bại hoàn toàn của “Chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ đưa lực lượng chiến đấu của Mỹ trực tiếp tiến hành “Chiến tranh cục bộ” ở miền Nam, đồng thời mở cuộc chiến tranh phá hoại, chủ yếu bằng không quân đối với miền Bắc hòng cứu vãn tình thế.
5. Ý Nghĩa Lịch Sử
Chiến thắng “Chiến tranh đặc biệt” là một mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam. Nó cho thấy sức mạnh của tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đồng thời, nó cũng là bài học đắt giá cho các thế lực империалистический về sức mạnh của народная война và ý chí độc lập tự chủ của các dân tộc trên thế giới.
Bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” và những thất bại của nó? Hãy truy cập XETAIMYDINH.EDU.VN ngay hôm nay để khám phá thêm nhiều thông tin giá trị và được tư vấn chi tiết. Đừng bỏ lỡ cơ hội nâng cao kiến thức lịch sử và hiểu rõ hơn về quá khứ hào hùng của dân tộc. Liên hệ ngay hotline 0247 309 9988 hoặc đến địa chỉ Số 18 đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội để được hỗ trợ tốt nhất.
FAQ: Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Chiến Lược “Chiến Tranh Đặc Biệt”
1. “Chiến tranh đặc biệt” là gì?
“Chiến tranh đặc biệt” là chiến lược mà Mỹ sử dụng tại miền Nam Việt Nam từ năm 1961 đến 1965, sử dụng quân đội ngụy quyền Sài Gòn làm lực lượng chủ yếu dưới sự chỉ huy và trang bị của Mỹ.
2. Mục tiêu của “Chiến tranh đặc biệt” là gì?
Mục tiêu là đàn áp phong trào cách mạng miền Nam, biến miền Nam thành nơi thử nghiệm các chiến thuật đàn áp phong trào giải phóng dân tộc.
3. Kế hoạch Staley-Taylor là gì?
Đây là kế hoạch của Mỹ để thực hiện “Chiến tranh đặc biệt”, tập trung vào tăng cường quân ngụy, xây dựng bộ máy kìm kẹp và phong tỏa biên giới.
4. “Ấp chiến lược” là gì?
“Ấp chiến lược” là biện pháp dồn dân, lập các khu vực kiểm soát để tách dân khỏi cách mạng và dễ dàng kìm kẹp.
5. Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời khi nào?
Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời ngày 15/2/1961.
6. Chiến thắng Ấp Bắc có ý nghĩa gì?
Chiến thắng Ấp Bắc (2/1/1963) làm tăng niềm tin vào khả năng đánh thắng giặc Mỹ xâm lược và đánh dấu sự trưởng thành của lực lượng vũ trang cách mạng.
7. Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam thành lập khi nào?
Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam thành lập ngày 20/12/1960.
8. Tại sao “Chiến tranh đặc biệt” thất bại?
“Chiến tranh đặc biệt” thất bại do sự phản kháng mạnh mẽ của quân và dân miền Nam, sự sụp đổ của hệ thống “ấp chiến lược” và khủng hoảng trong ngụy quyền.
9. “Chiến tranh cục bộ” là gì?
“Chiến tranh cục bộ” là giai đoạn Mỹ trực tiếp đưa quân chiến đấu vào miền Nam sau khi “Chiến tranh đặc biệt” thất bại.
10. Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng “Chiến tranh đặc biệt” là gì?
Chiến thắng “Chiến tranh đặc biệt” là mốc son chói lọi, thể hiện sức mạnh đoàn kết và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam.
